Thazang 5.93 tluk a cakmi Li aa hnin: Hmailei zeitindah kan i timhlamh lai?

0

Hakha Dawr ah zuar lio mi kheng a tla i, kuai mi. Photo: Ngun Biak Nawl (FB/private)

By Salai Tluangkipthang|  2020 April 16 — Hakha, Thantlang, Falam peng ah 2020 April 16 zaanlei 6:15 tluk ah thazaang Magnitude 5.93 (US cozah earthquake tahning) tluk a thawngmi li hninhnak a chuah. Hi li hnihnak ruang ah Hakha khuachung Dawr, Biakinn le inn dangdang a rawkmi le thil tlami an um len tiah theih a si.

Cun, 7:17 pm tluk ah a voihnihnak a nem deuhmi Magnitude 4.1 tluk lawng a thawngmi tha aa hnin than tiah cozah lei nih cun an thanh. Nain, Hakha khuachung ummi nih cun, a hnin than mi an thei tilo tiah theih a si.

“Hakha peng Zokhua in nichuah lei meng 20 in Hakha in nichuah chaklei meng 27 tiang le Falam in nichuah thlanglei meng 24 tluk ah kilometer 12 (meng 8) tluk thuk ah hramhbun in Li hninh tha Magnitude 6.1 tluk a thawng mi hninnak a chuah” tiah cozah lei in Khuacaan Zohfeltu nih an thanh.

Kawlram cozah thanhnak le US cozah lihninh lei zohtu an thanhning – thazaang aa lo lo (Kawl 6.1 le America 5.9 Magnitude tiin).

Hakha Dawrthar sang ah a ummi biakinn pakhat upa nih hitin the Chinland Post ah a chim.

“Kan biakinn hi a rawk tuk cu a si lo nain, a zohchiatnak zawn tete a um. Caan hun zoh chun in remh a haute lai. Inn chung zunput ah cuai-pia phanhmi a kakmi a um, tung zong a sawn pah, kan biakinn zung bizu, tbk. zong an tlu len” tiah a ti.

Cozah langhtermi ah Kalaymyo a tel lo nain, Koemiang (Kalay University) hrawng zong fak ngai in a hnin. Nain, Kyarinn lei kap cu aa hninmi a din deuh ngai tiah theih a si.

Ram kip tihnung lihninmi he zohtinak

2015 April 25 Nepal ram ah a cangmi li hnihnak nih minung 1500 leng nunnak a rak lak, minung tampi hliamhma an rak tong. Cucu, kum 80 ah a fak bik in aa hnin a si. A tha 7.8 tluk a thawngmi a si tiah BBC nih a tial.

2015 Nepal ram lihnihnak, minung 1500 leng an rak thi. Photo: BBC

BBC thawngzamh ca nih langhter mi 2000-2010 karlak ah vawlei ah fak bik hna cu:

  • 2003 ah Iran ah 6.6 tluk a tha thawngmi li hninhnak ruang ah 26,000 tluk an rak thi.
  • 2004 ah Indonesia, Ache ram ah 9.1 tluk a tha thawngmi li hninhnak nih 230,000 tluk minung nunnak a rak lak.
  • 2005 ah Pakistan ram nih ukmi Kashmir ramkulh ah 7.9 tluk a tha thawngmi lihninhnak ruang ah minung 100,000 tluk an rak thi.
  • 2008 ah Tuluk (China) ram ah 7.9 tluk a tha thawngmi lihninhnak nih minung 90,000 tluk nunnak a rak lak.
  • 2010 ah Haiti ram ah 7.0 a tha thawngmi lihnihnnak ruang ah minung 220,000 an rak thi.

Lihninh lio ah runvennak:

  • Na ih lio si ahcun, bawktakhup in i let law um, na lu, na hnawng kha na chantling in i phenh
  • Leng na um lio a si ahcun, Innlo ngan pawng in a rannak in i thial, tlizam colh
  • Inn chung na um lio si ahcun, innka le lam phih in um hlah, a leng ah tlik colh i tim fawn hlah
  • Mawtaw na mongh lio ah li a hnih ahcun, na mawtaw dirter colh law, parking brake khan dir colh

A biapi in i runvennak ah ruahnak an pekmi cu, “Drop! Cover! Holh On!” timi tlaihtleng hmang in, na kut in na kenmi, na tlaih liomi, na put liomi kha thla law, bok colh. Cun, a si khawh chung in, na lu i phenh law, a phenhnak a thami cabuai tbk. tang ah lut colh tiah Ready.gov/earthquakes nih cawnpiaknak ah an chim.

Zeidah Cozah tuanvo a si?

Hi bantuk pawngkam thil a cangmi kong ah a cozah nih mipi sin ah thawngthanh ding tuanvo a ngeihmi a si. Nain, nihin zaanlei sang Hakha, Thantlang le Falam thluan ah a cangmi lihninhnak kong ah zeihmanh thanh le ralring ding in timhlamhter chungnak waning (warning) peknak zong a um lo.

“Kan ramkulh (local) cozah nih hin zei bantuk kong poahpoah ah thawngpang le sining felfai tein a thei bik tu a si. Tachunnak ah, zatlang nunning kong, chawlehnak kong, lamsul kong le pawngkam thil sining, kokek rawhral runvennak le herhhai kong vialte hi a cozah nih a hngalh hmasa i, a tawlrel dihtu a si tiah” min langhter duhlo in upa pakhat nih the Chinland Post ah a chim.

Cozah nih a kokek harnak a can hlan ah a hlankan in, mizapi sin ah ralrin peknak thawng a thanh khawh a herh. Cun, a can dih hnu ah rawkralnak um ahcun, a rannak in khupthal leh riantuannak a tuah khawh a herh i, cozah nih kokek rawhralnak kong ah a hlankan tein timhlamhnak a ngeih a herhmi a si.

“Hi bantuk lihninhnak lei kong zong ahhin, kanmah Laimi te a cawng i thiamhleisang ngeih kan herhnak a hun langhternak a si ko” tiah a biapeh a chimchap.

2020 April 16 ah a cangmi lihninhnak nih mizapi lungre a theihter ngaingai timi cu pumpak Facebook post le telphone an i chonhmi in theih khawh a si.+++

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: