Chin Digest Le Salai Biaruahnak Asiloah Phete Le Vompi Biaruahnak (Dal 1nak)
The Chinland Post| 2018 March 14| CHIN DIGEST Le Salai Biaruahnak hi capo-biatak a simi biahalnak le i lehnak a si. Phundang in kan chim ahcun “Phete le Vompi” biaruahnak ti khawh zong a si. Lai carel duhnak ding lemsoinak, capo –nihchuak a si ko nain biatak zong aa tel chihmi khuaruah tuaktaannak le thluak tawl khotu ding cabia si hraam seh ti hi kan saduhthah a si. Hi cabia na relnak thawng in nuamhnak maw kau deuh le thuk deuh in khuaruah khawhnak an pek lai ti ruahchannak kan ngei.
Salai: Zuu, kuak tibantuk zukhmawm hi i phiat khawh a si maw?
Digest: Aa… Naa phiat poh ahcun na tuah than leng-mang ko lai. Cucaah, zuu, kuak tibantuk zuakhmawm cu phiat phung a si lo, a hrial in hrial ding a si. Zukhmawm phiat le hrial nakding ah rian fakpi tuahtuan a hau lo, tawngh lo tein um a si caah a har lo.
Salai: Chinram ah zumtu maw kan tam deuh Khrihfa dah?
Digest: Na biahalnak cu ka thlingkik phun te a si. Na biafang hmanmi in ka chim cun Chinram ah Khrihfa kan tam tuk bantuk in zumtu deu zong kan tampi. Zumtu tak si nakin Khrihfa sinak ah kan ri deuh. Cucaah, Khrihfa si nakin zumtu taktak si kan herh deuh cang.
Salai: Vanram ahcun chun nitlak Pathian thangthat a si lai va si kaw, pumh huam lo pawl khi vanram ah chun nitlak an i pum kho hnga maw?
Digest: Nihin zumtu tampi cu Bawipa thangthat nun an ngeih lo tuk ahhin vanram i chun nitlak zan khuadei Bawipa thangthat a huam lo ding an tam tuk. Pumh huam lo tuk ah Hell ram ah phei i phah i thut le ih a zuammi an um lai ti ka zumh.
Salai: Kum khat ah voi khat lawng Pathian thangthat pumhnak um sehlaw ti a duhmi an um an ti cu a si maw?
Digest: Si rilmal hen ta… Pa tampi cu Bawipa thangthat le pumh an huam lo tuk ah hin kum khat ah Christmas ni lawng ah pumh um sehlaw ti an duh. Cu Christmas ni pumh hmanh khi nubu pumhnak si sehlaw chungtuan le
biasawngtlorh in caan hman a duhmi pawl pawl cakei seh cawk lo an tam-pi.
Salai: Zei nih dah Chin miphun lun-grual lonak a chuahter?
Digest: Haaa. mifim nihcun cucu ru-ang ah, khakha ruang ah, hihi ruang ah an ti. Kei nih cun thutdan ruang a si ka ti. Khrihfabu ah siseh, zatlang bu ah siseh, ramkhel cawlcanghnak bu ah siseh, thutdan kan i cuhnak ah a herh lo tiang in budang, biaknak dang, phu dang a chuakmi le aa thenmi kan tam tuk. Thutdan tampi ka serpiak hna lai ka ti ah tam tuk aa thencheu chinchin lai. Cucaah, thut-dan pakhat a si ruang le a tam ruang ah si loin kan ngeihmi thutdan i cuhzia kan thiam lomi nih lungrual lonak a chuahter.
Salai: RUM lakah zei bantuk RUM dah na duh bik?
Digest: Mi cheu nihcun Myanmar RUM an ti, a cheu nih ngeihchia chawva RUM an ti. Thenkhat nih ngaknu/tlangval RUM an ti (duhnak siangpahrang vawlei ahcun a dik ngai ve ko J) Kei nihcun Myanmar RUM le ngeihchiah chawva RUM ka ti ve lo. Dawtnak le Dinfelnak lungthin ah a RUM mi si ka duh bik… haaaa
Salai: Nihin Chinmi lak ah zei ban-tuk Khrihfa dah kan tam bik?
Digest: Hi biahalnak cu chim ah ning-zak a si, chim lo ah le kan sining kan i hngal fawn tung lo. Cucaah, hun chim phawt ko ning. Nihin Chin miphun tam deuh cu “Cang-ai” Khrihfa le biaknak bu kan tam tuk. Phundang in chim cun, nu le pa Khrihfa an si ruang ah Khrihfa si ve. Nu le pa Baptist le RC si ruang ah Baptist le RC a si vemi “Cang-ai Khrihfa” kan tamtuk. Kan nu le kan pa hi Buddhist, Muslim le Hindu rak si hna sehlaw cu bantuk
in kan si ve awk a si ti lo. Nutling patling si hnu cun nu le pa biaknak/zumhnak hi a dik maw dik lo timi thlacamnak he zumhnak ah kar a hlaangmi Khrihfa asiloah zumtu tak si kan herh cang.
Salai: Nu le pa i duhdawtnak hi a tlau kho maw?
Digest: Haa… khamhnak a tlau kho maw timi biahalnak bantuk a si- Cakei! Vawlei ser lio in dawtnak cu ser chih a si i, a hmun zungzal. Nu le pa i duhdawtnak timi hi phun tampi a um. Dawtnak le duhnak deu cu a ziam kho, a tlau (a ci mit) kho. Dawtnak tak le duhnak tak cu a tlau kho lo, a thi kho lo. A zor kho nain a ci a mit kho lo. Na thinlung dihlak in na duhdawt taktakmi cu na co khawh lo le na lung an fahter sual zong ah huat khawh a si lo. Na co khawh lo ruang le an duh lo ruang ah a cung i a ziam kho lomi thinhunnak le huatnak na ngeih si cun duhdawtnak dik taktak he na rak duhdaw lo tinak a si. Duhdawtnak dik nihcun mi a hua bal lo, intuarnak le ngaihthiamnak nun a ngei zungzal.
Salai: Taar pawl hi zei tik caan ah dah an thawn bik?
Digest: Ehem!… Tar pawl cu mithi inn asiloah puai caan i mei phu kam biasawng an tlorh caan ah khin an thawng bik. Khi bantuk caan ahcun aa pai bal lo zong nih buan an co. Meithal thlah bal lo zong nih Sazuk an kah. A cheu cu ngalkhat khi an pel i a mei in a tlai khomi zong an um theu… hi bantuk caan ahcun… haa…
Salai: Vok le Ar hi vuinak thlaan an ngei maw, mi zei nih dah tam bik an vui hnga?
Digest: Aize! na ka lauter dih. Thlaan na hun ti bak ah khin ka ningti pah cia.. Cakei! Ar le vok hi vuinak thlaan an ngei. A tam bik an vuinak thlaan hmun cu minung paw chung ah a si -Cakei! Laitlang ahcun midang nakin Evangelist le pastor pawl hi tam bik ar ruak a vuitu an si lai ti ka zumh. A pahnihnak ah ramdang in Chinram a rak tlawngmi Chinmi le a pathumnak ah cozah riantuantu upa hi vok le ar tam bik a vuitu an si ko lai. Cucu, nangah na zum ve ko lo maw?
Salai: A nu um lomi a pa lawng a ummi saram min a um maw?
Digest: Aaa… na hngal bal lo maw, um rilmal ta… Zu bantuk a simi Cepa khi na hngal ko lo maw? Cenu ti a um bal lo, Cepa lawng a um. haa….
Salai: A kal pah ah a taw a hnim lengmang mi thil nung an um hnga maw?
Digest: Hihihihi… um e… a kal pah ah a taw aa hnim lengmangmi cu thi dawp a hmangmi cangvut a si.
Salai: Ngaknu nih tlangval helh ve ding a si ko tiah phung ser si sehlaw, zeidah chap le tuah chih a hau hnga?
Digest: Ngaknu nih tlangval helh ve ding a si ko a timi nu tampi an um cang. Hi ruahnak hi a palh lo. Asinain phung bantuk in i tlaih awk a tha lo. Phung le nuhrin covo bantuk upadi pakhat bantuk in an i tlaih sual ahcun nu nih pa kha man manh ve ding timi upadi serchih ve a hau. Nu nih a helh ahcun nu nih thi sehlaw, nu nih pa kha man manh ve cang seh_Cakei!
Ref: Chin Digest, Vol.2, No.2| 2016 April|