2020 Kawlram Thimnak; Chin Ramkulh Dirhmun Cuanhnak

0

Kehlei in: Pu Zo Zam, Pu Ngai Sak le Pu No Than Kap

Salai ZB Lian | 2019 June 16 ah NLD in chimhnak nawlngeitu le NLD Party ah lutlai biapitak a rak si balmi U Win Htein cu The Speaker nih Interview a tuah. 2020 thimnak kong a hmuhning an hal. Hitin a leh hna.

“2020 ah NLD nih za ah za in teinak kan hmuh kho lai lo. Zakhat ah sawmriat tei ding zong kaa thap (Betting) ngam lo. Nain Kawlrawn ah za ah za tluk NLD nih teinak kan hmuh lai. Shan le Rakhine ahcun kan hmuh lai lo. Cun Kachin, Mon le Karen ah 2015 thimnak bantuk in teihnak kan hmuh lai lo. A ruang cu hi ramkulh pawl ah mipi pawl ramkhel kong ah an i thangphawh (piangthar) tuk cang.”

A cunglei hi U Win Htein nih 2020 thimnak ah a hmuhning a chimmi a si. NLD nih Kawlrawn ah an tei rih ko lai nain tlangcungmi umnak ramkulh ahcun NLD nih 2015 thimnak bantuk in teinak an hmuh ding a zum lo. A zumh lonak a ruang cu ramkulh ah mipi tamdeuh cu an miphun ah an hram fek deuh cang caah le ramkhel kong ah an i thangphawh caah a si a ti.

U Win Htein nih Chin ramkulh a telh lo. Chin ramkulh cu NLD nih tei cia dirhmun ah a chiah. Asi ah U Win Htein chim bantuk in Chin miphun ramkhel ah kan i thangphawh ve lo maw? Kan miphun ah kan hram a fek lo maw? U Win Htein a zumh bantuk in Chin ramkulh ah NLD nih zakhat ah za in teinak a hmuh rih lai maw? Cucu faak ngai in khua a ka ruahter. Hnulei thimnak tuanbia zoh tik ah Chin ramkulh ah Miphun Party nakin Kawlrawn Party nih thimfung tamdeuh an hmuh tak ve. 2020 zong ah U Win Htein a zumhning hi a palh ti awk a har. 2020 thimnak ah U Win Htein zumh bantuk in a phichuak a si lai maw cuanh hnik hna usih.

2015 Kawlram Thimnak

2010 thimnak ah NLD nih luh lo in boycott a tuah. President U Thein Sein le Daw Aung San Suu Kyi biaruahnak an ngeih hnu ah thimnak phung (upadi) zeimawzat an remh in 2012 caan karlak (By-election) a lut i a tei, cun 2015 thimnak ah za ah sawmriat leng in a tei. 2015 thimnak cu vawleipi nih a dikmi le a zalongmi thimnak a si tiah an rak cohlang cio. NLD nih rampi huap in teinak a co. U Win Htein chim bantuk in Rakhine le Shan ahcun NLD nih teinak an co lo. Anmah nak in ramkulh miphun Party a simi Shan ramkulh ah Shan National League for Democracy (SNLD) nih a tei i, Rakhine ramkulh ah Arakan National Party (ANP) nih a tei ve. Shan Party cu 1990 thimnak ah hruaitu a simi Khun Htun Oo nih a hruaimi a si. ANP zong 1990 lio ah Arakan League for Democracy (ALD) min in U Aye Tha Aung nih an hruaimi Party a si. Shan le Rakhine dah ti lo a dang tlangcungmi ramkulh ah NLD nih an tei. Chin ramkulh lebang ahcun Chin Miphun Party in minung pakhat te hmanh an tling lo.

Cu dirhmun cun U Win Htein nih aralaimi 2020 kum thimnak zong ah Shan le Rahkine ahcun NLD nih tei lo ding in a zumh cia. Cun Mon, Kachin le Karen zong Shan le Rakhine bantuk in miphun ah an tan deuh caah NLD nih tei kan i harh lai tiah a zumhnak a si.

U Win Htein nih Chin ramkulh a pheonak a ruang?

Ramkhel thanghphawhnak le miphun in ramkhel muru hramfehnak a ngeimi ah U Win Htein nih Chin miphun a kan telh lo. Cucaah 2020 thim tik zong ah Chin ramkulh ah NLD tei ding in a zumh cia. Aruang cu U Win Htein nih 2015 le 1990 thimnak ah NLD nih Chin ramkulh ah hmunhma tambik kan  hmuh tiah a tuak caah a si. Nain U Win Htein a kan hmuhning bantuk a si lo. A ruang cu!

1990 thimnak ah NLD cu Chin ramkhulh ah thimfung tambik a hmumi a si lo. Hmunhma 11 a ummi chung ah Chin Miphun Party a simi Chin League nih hmun thum, Zomi Party (ZNC) nih hmun hnih an co. Cun, Independent in aa cuhmi Pu Lian Uk le Dr. Hmuh Thang an tling. Ramkhel ning in tuak ahcun 1990 thimnak ah Chin ramkulh ah Chin Party nih NLD a tei kan ti khawh.

2015 thimnak tu cu phundang tuk a si. Chin Party kan timi hna CNDP, CLD le CPP in aho hmanh nih hmunhma an hmu lo. An i cuhnak dihlak in an sung. NLD nih a tei dih hna. Cu dirhmun in U Win Htein nih 2020 thimnak ah Chin ramkulh cu NLD hmunhma le tei cianak ah a chiah. 2015 thimnak ah NLD nih ramkhel mit in zoh tikah a tei dih taktak maw? A tei dih taktak lo tiah ka ruah. A ruang cu 1990 kum thimnak ah teinak a hmuhmi Zomi Party ZNC (ZCD tiah 2015 ah an i cuh) an i cuh i teihnak a hmuh. Amah bel 1990 lio ah Chin Party tiah rak timi Chin League bantuk bel i a dang Chin Party cu hmunhma pakhat hmanh an ting lo.

Chin ramkulh ah Chin Miphun Party 2015 thimnak ah an sung maw? An sung taktak ko? Nain ziah ZNC in ZCD ah aa thlengmi nih teinak za ah zakhat deng in an hmuh kun? Zei ruang ah ZCD bel NLD nakin mipi nih kan thim deuh hna. A dang Chin Party bel kan thim hna lo. Chin Miphun Party maw an mawh? Mipi dah kan mawh? Cucu biahalnak tha ngai a si.

Chin Miphun le Ramkhel

U Win Htein nih ramkhel ah thanghphawhnak a ngei rih lomi miphun ah a kan hmuhmi hi Chin miphun ramkhel kan hmuhning a fian lo alaang. Aluanciami thimnak ah thimfung kan thlakmi zoh tikah Chinmi nih Chin miphun papek in thimfung kan thlak hi tuanbia ah fiangte in hmuh khawh a si. 1990 thok in zoh ko usih. ZNC cu an i cuhnak Zomi hmun ah teihnak an hmuh ko. Chin League zong tamdeuh teinak an hmuh. Chinmi nih thimfung an pek ko hna. Thantlang le Hakha belte ah phundang in a chuak. Chin League thim lo in Independent in aa cuhmi Pu Lian Uk le Dr. Hmuh Thang kan thim hna. Hihi Chin miphun kan ramkhel a niam caah maw a si? Asi naisai lo. A puam caah miphun papek in Candidate hi an rak thim hna. Miphun caah an zumhbik mi le miphun a dirkamh tu kha 1990 thimnak ah kan rak pek hna. Chinmi (Laimi) ramkhel ah zeitluk in kan i thangphawh, miphun ramkhel ah hram kan bunh ti a fiang ko.

2010 thimnak zong ah a si ko. Chin ramkulh hrambunh in 1990 thimfung aa cuhmi ZNC a lut lo. Chin League dirh a si ti lo. Asinain miphun hrambunh in CNP le CPP tiin pahnih then in thimnak an i cuh. Kan miphun ramkhel le dirhmun zoh in USDP cu kan thlak. Chin Party asimi CNP le CPP in aa cuhmi cu thimfung kan pek hna. 1990 le 2010 ah miphun dirhmun le ramkhel in thimnak kan thlak. 2015 thimnak bel ah NLD kan thlak. Hihi miphun zawn ruah lo caah maw a si, Chin mipi ramkhel kong ah kan i thangphawh lo caah maw a si. MIPI maw kan mawh CHIN MINPU PARTY dah? Hihi biahalnak nganpi a si.

Chin Party le Chin Mipi (Miphun)

2015 thimnak a hun phanh tikah ZNC cu thimnak Commission nih ‘National’ (Zomi National Congress) min nan hmang kho lo a ti hna caah Zomi Congress for Democracy (ZCD) tiin thimnak an lut. 1990 kum thimnak bantuk in 2015 zong ah mipi nih kan thim hna. Chin Party Minpu a simi CNDP, CPP le CLD belte cu aho pakhat tal hmanh thimfung kan pe hna lo. Cu tikah bia-alnak tampi a chuak. Chin Party in upa cheukhat nih thimfung petu mipi sual an kan phawt. Mipi cheukhat nih Chin Party tampi nan i then. Nan lung aa rual lo caah thimfung kan in pe hna lo tiah a timi kan um ve. Cu bantuk ruahnak nih Chin Party pathum cu fonhnak lam a chuahter. Ahnu ah CNDP, CPP le CLD cu CNLD (Chin National League for Democracy) tiin Party pakhat ah an i fonh. Tikah, Chin Minpu in Party pakhat a chuak cang. CNLD a um cang. 2020 kum thimnak ah CNLD nih teinak a co kun lai maw? Cucu biahalnak a um.

Chin Party cung ah mipi hmuhning

Chin miphun tampi nih 2015 thimnak hnu in a chuakmi (fonh chommi) CNLD le 1990 kum thimnak lio ah Chin League an hmuhning aa khat lai maw? Aa khat rih lo. A ruang cu atu a chuakmi Chin Party asimi CNLD cu mipi nih 1nk. 2015 kum an sungh ruang ah thimfung hmuhnak ah an i fonh tiah an ruah rih. 2nk. Mizapi nih fonhter an duh hna caah an ifonh i, a chung taktak ah miphun minpu in dirhmun fek taktak an ngei lo tiah an zumh. 3nk. Party hruaitu cung ah zumhnak an ngei lo, Chin miphun ramkhel nakin anmah thuthmun fehnak le Party hruaitu si duhnak papek ah an chiah tiah an ruah hna. Cucu Chin miphun tampi nih nihin Chin Miphun Minpu Party cung ah kan hmuhning a si.

Chin Miphun le Chin Ramkhel

U Win Htein chim bantuk in Chin miphun ramkhel ah kan niam lo. Aa thangphawh lomi kan si lo. 2015 NLD thimfung kan pekmi hi ramkhel dirhmun in kan niam caah a si lo. Chin minpu Party thimfung kan pek hna lo nain ziah Zomi ah aa cuhmi ZCD cu miphun Party an si tiah kan thim ko tung hna. Khat lei in ziah USDP a simi Dr. Hmuh Thang le Pu Van Thawng an tling kun. A ruang cu thimfung petu mipi nih miphun caah kan zumh hna. USDP nakin Chin miphun an dawt deuh tiah kan zumh hna. USDP an sinak in Chin miphun a zuarmi an si lai lo, zumh an thlak tiah kan ruah hna caah a si.

Ziah Chin Party in aa cuhmi bel hnu kan chit tak hna? A ruang tampi a um. Cu lak ah a biapi mi cu Chin minpu in Party an i then. Chin miphun Party lei nih Chin miphun sin ah Miphun Hram an bunhnak le Miphun ai-awh in zumhtlak an sinak tampi an langhter kho lo. Cun Party hruaitu le MP aa cuhmi cu Chin miphun min an pu nain pumpak hlawknak le thutdan a duhmi Chin Party min an hman tiah mipi tampi an ruah hna. Chin minpu an sinain USDP in aa cuhmi Dr. Hmuh Thang le Pu Van Thawng bantuk in Chinmi dawtnak le i dirkamhnak ah an fek deuh hlei lo tiah an ruah hna. Hlan chan ah Pu Lian Uk le Dr. Za Hlei Thang bantuk in Chinmi ramkhel ah zumhtlak le pum a pe ding taktak ah zumh dih an si lo. Cu lak in thim-awk a that bik cu NLD a si.

Party le Pumpak

Pumpak maw a biapi deuh Party tiah bia i al ahcun a dong kho lai lo. A biapi veve. Asinain miphun pakhat a simi nih mah Miphun hrambunh le Party cu tlaihchan deuh a si. Cheukhat cu hmunhma duh ruang, caantha hmuh duh ruang le sithat duh ruang ah ramkhel a tuahmi le Party a lutmi an um. Nihin ahcun Chin mipi nih tampi kan i fiang cang. Ahodah miphun dawt taktak in ramkhel a tuah i, aho dah hmunhma duh ruang ah ramkhel a tuah. Mah pumpak miaknak le thatnak in ramkhel a kawlmi cu Miphun Party in an si zong ah hnu chittak an si ko lai. Cucaah Party hman le minung hman, dirhmun hman nih tampi lai a rel lai. Hi sining nih 2020 thimnak hi lai a rel tuk te lai.

Chin Party An Dirhmun

2020 thimnak ah CNLD lawng Chin Party minpu in aa cuhding an si. Chin minpu an sinak mipi tlaihchanhnak le dawtnak tampi a ngeihter lai. Asinain Chin Party Minpu hmang in mah pumpak hlawknak le dirhmun ngahnak ah MP cuh a duhmi le Party a lutmi tiah mipi ruahmi cu hnu chittak an hau. Mipi nih zumhmi le bochanmi si ding ah Chin Party a simi CNLD nih an i remh a herh. Cucu hruaitu dirhmun sinak in an thok a herh ngaimi a si. Mizapi nih zumhmi, Chin mi le ram a pumpe mi, ramkhel ah aa biatak    mi Chin mipi sin ah langhter a hau.

Chin miphun nih Chin ramkhel ah Kawl mi nakin kan miphun kan zumh deuh hna i tuanter kan duh ko hna. Cucaah Chin miphun ramkhel a tuahtu CNF cu biatak te in tha kan pek. Rakhine le Shan tbk cu ramkhel lei in tuanbia tha a ngeimi hruaitu U Khun Htun Oo, Aye Tha Aung  tbk an ngeih hna. Chin miphun zong nih 1990 kum thimnak hnu in Pu Lian Uk le Dr. Za Hlei Thang bantuk ka ngeih hna. Atu chanthar ah mipi nih kan zumhmi hna le puma a pemi mino upa tampi kan ngeih hna. Cu bantuk pawl cu hmailei Chin ram le miphun hruaitu ah dirhmun pek an herh.

Party hman le minung hman hi a biapi tuk. Chin Miphun Party nih Minung dik/hman le hruaitu hman an i thim thiam a herh. Party dik si ko tung i minung dik lo (umnak hman) lo nih a kan hruai rih ahcun 2015 he aa dannak a um lai lo. 2020 thimnak cu Party hman, minung dik le mah le sithatnak in miphun sithatnak papek deuhmi kha thim an si te ko lai.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: