Australia Diary 2; W.A. Thatse Ram Carlak In Dinti Tampi A Chuahtertu Pa
The Chinland Post| 2019 February 13
- A min cu C.Y.O’ connor a si.
- Mizapi caah rian a ṭuan tukmi pa
- Thluakfak cikcek in a khuami caah khua a ruat tawn.
- Cu lio ah cun an khua hi thatse rawn a si caah dinti an har ngaingai.
- Mah caan lio ahhin an khua minung (Population) hi 50000 hrawng lawng an rak si. (Atu lio Halkha bantuk)
- Khuami caah dinti a har tuk caah thatse le lungro lakah a vak i mizapi caah dinti chuak a kawl lengmang (Zinghmuh tlang i dinti kan rak kawl ithiamsang pawl he survey kan tuah acozah sin ah official report he bomhnak kan rak hal len bantuk in)
- A khuami pawl zong hmunhma zoh ding in a sawm lengmang hna.
- Amah cu Engineer thiamsang pakhat a si.
- Voikhat cu ruah lo piin an khua in 39 KM a hlatnak ah tlangkar lak in dinti chuak a ṭha ngaimi Water source a hmuh.
- Aa lawmh ning a chim cawk lo.
- Dam nganpi kan sak lai, kan khua zapi dinti kan pek khawh lai a ti.
- Mi zaapi caah dinti lak ding in biatung a derh. A cheu nih a si kho lo, a fawi lai lo an ti i an duh lo. Lung dong lo tein kum saupi aa zuam ṭ
- Upa cheukhat nih an lungtlin pi caah amah hruainak in rian ṭuan hram an thawk.
- Cu lio uktu sin in Project nganpi tuah ding in tangka an hal. A cheu baang in tangka an thlak piak.
- CYO Connor nih cun lungtho ngai in a hruai hna.
- Caan sau nawn an ṭuan hnu ah khuaruah har ngai thil a tlung.
- A tuah lio pi ah ti chuahnak cerhpi put cu ti a ra ti lo. Ti a put tawn bantuk in a put ti lo. A pit bak ko.
- Mi tampi nih amah cu an mawhchiat ṭhan hoi.
- Amah nih cun lungsau tein hngak ko u. Vawlei kan tongh lio a si caah cerhti put (Spring) aa thleng mi a si. A chuak ṭhan te ko lai a ti hna.
- Sihmanhsehlaw a ṭuan lio cuahmah ahcun zumh lo nak le mi tamtuk nih mawhchiat nak le ceihphainak, a si kho lomi a tuah ti bantuk in (Character Assassination) a tam tuk a ton tikah a lung a fak tuk hringhran i a thinlung cu kuai dih aa zaal. Zeihmanh nih a damh kho ti lo.
- Ṭuan khawh nak thazaang a ngei ti lo.
- Amah tein ti chuahnak cerhti put pawngte ah a va kal i mei thal in aa kap. Suicide aa tuah.
- Caan arauh hlan ah thil khuaruah har a tlung ṭ Cerhti putnak zawn bak in dinti cu a chuak ṭhan ko.
- Mi zapi cu an i lawm tuk. Sihmahseh law a ṭuantu taktak cu an hmu kho ti lo.
Mah hi tuanbia sawhsawh a si lo. A luan cia kum 100 lio ah Australia ram (Western Australia) Perth khua lipi ah a rak cang taktak mi a rak si.
- Y.O’ connor hi Irish Engineer thiamsang pakhat a si. 11.1.1843 ni ah a chuak. 10.3.1902 ni ah a mah kum 59 a si ah a nunnak a dih.
- A mah tuahmi Dampi hi “Mandaring Weir” tiah an ti. Perth khua chaklei 39 KM a hlatnak tlang kar ah a um. A hmun ah ka va zoh ve.
- Tlang le Tlang karlak “Ngau thutlang le Ritkuang tlang” kar “Nawi” hrawng khi a lo ngai i Laimi kan pa Pu Ni Kung (Rtrd.Deputy Director GAD)fakngai in arakcawlcangh le Halkha caah baangai in arak tan len zong ka mitthlam ah a cuang ngai.
- Mandaring Dam hi dinti an kham ning le treatment an tuah ning, Catchment Area an kil ven ning le pawngkam thing kung a hning hno ning ka va hmuh ve i a ṭha taktak.
- Perth khualipi hi a tu lio minung 2 billion leng an si cang nain mitampi nunnak dinti zaalak in a pek khawh hna.
- Perth khualipi nunnak cerhti put ah a cang ko.
- kan hawi mifim cu a hlan kum 100 lio tein thil an rak tuaktaan cia cang.
- Thatse ram a si caah Tlangcung Dam tampi an tuah i mizapi dinti an pek mi ka va hmuh ve.
- Khuami hna cu “C.Y.O’ connor” cungah an tuah serning an i ngaichih tuk nain zei san a tlai ti lo. C.Y.O’ connor cu ram pumpi nih philh khawh lomi ramdaw tu Pasal ṭha ah an chiah.
- Mandaring Dam pawng ah a mah philh lo nak lungphun le tuanbia a ṭialmi milem zuk nganpi zong a um.
- Australia khualipi tampi ah amah philh lonak milem le lung caṭial an chiah hna.
Lawmhnak bia
Australia ram ah thla 2 chung kan cam lio ah chin Community in siseh, laimi kan pa le vialte siseh, Khrihfabu in siseh, khua ram nan kan zoh pi, nan kan vahpi i thil theihtlei zoh felnak nan kan hmuhpi mi cung ah tampi kan i lawm. Kan lairam ah sharing tuah ding le Apply tuah ding kan hmuh mi tete ka langhter ṭhan te lai.
Atu ka caṭial mi he pehtlai in “Mandaring Weir” a kan zohpi tu Perth khua um Pu Za Biak Thang le Wungong Dam,Churchman Brook Dam,Canning Dam le Dam dangdang ti peknak a ka hmuhpitu Pu Biak Hlun(Jenny pa) , Pi SuiKor (NgunCerChin nu) le zultu hna nan cungah lunglawmhnak chim cawk lo ka ngei.
Catialtu: Pu Thla Hre
About The Author
