Avoi 12nk CYO Zapi Meeting Ah CNF In Pu HC Ral Hnin Chimmi Biatawi
Salai Ngun San Aung| 2018 May 13| Chin Youth Organization avoi 12nk zapi meeting le hruaitu thar thimnak, Hakha CYO zung i May 12 chun tuah mi ah Chin National Front in sawmmi Pu HC Ral Hnin nih nihin CNF nih zeiruangah dah dothlennak an tuah, mino le ramkhel cun nihin Chin mino hna dirhmun a hmuhning le zeitin kan um awk a si timi biatawi chimnak a ngeih.
“1947 February 12 ah Chin, Kachin, Shan le Aung San hruaimi rawnmi pawl nih Ramkomh Myanmar dirhti ding in hnatlaknak panglong minsen an rak thut. Mirang uknak hlan ah Chinmi cu mizei hmanh nih uk le pen bal mi kan si lo. Kanmah duh thimnak tein ramkomh pi dirh dingah kan pu le nih min an thut. Cu ni thawk te cun nihin tiang Kawl nih an kan hlen zungzal. Kan biaknak, kan nunphung, kan caholh…kan covo vialte an kan chuh dih. Kan pipu chan in kan duhmi cu rammi kan sinak ah kan ngeih ve mi covo aa tluk ruang tein hmuh ding timi kha a si. Cucu kan hmuh khawh ti lo caah CNF nih kan miphun caah dothlennak kan tuah hi a si. Kawl nih hin mirang pennak hlan tein an rak ngeihmi lungput le an kalpi mi cu zeidah asi ti ahcun Kawlram ah a ummi paoh cu Biaknak, Miphun, Nunphung caholh kan i khat dih lai timi a si. Cu ruangah U Nu nih 1962 ah Parliament chung tiang in Buddha cu rampi biaknak siseh tiah a rak chuah pi, a hlawh tlin le tlin lo cu va um ko sehlaw. Cun 1965 ah Ne Win nih mirangca cawn tal in tlangcung mi pawl kan nuhrin holh in cacawnnak vialte kha a kan hrawhpiak dih. Cu i a theipar kan tonmi cu nihin ah kawl holh telh loin bia nan i ruah kho ti lo. Kan laiholh hi a tling lo maw ti ah cun a tling tuk ko. An kan khuhchilh, dawpdolh tuk cang ruangah a si. Cu lawng hlah, kan chawdawr catar zong kawl ca lawngte ngawt in kan tar. Anmah nih an kan dolh kan ti lio ah kanmah tein kan i hngalh lo kar ah kan i paih. Hihi kan miphun tlaunak lam pakhat a si. Kan miphun hi biaknak in, ramkhel in, chawlehthalnak in zatlang nun in a zei lei kap hmanh in kan himbawm lo.
Mino nih kei cu ramkhel ka huam lo, ka uar lo ti hi kei cu lih ah ka chiah. Ramkhel ka ti tikah ramkhel party va dirh in thimnak ah va i cuh lawng khi ramkhel a si lo. Miphun le ram thanchonak caah zatlang bu cawlcanghnak, mino cawlcanghnak kip ah biatak tein kan i tel le thazaang kan chuah zong hi kan miphun caah ramkhel rian kan tuan pakhat a si. Mifim nih an timi cu zatlangbu cawlcanghnak timi hi ramkhel i a cencerh a si an ti. Cucaah biatak tein CSO/CBO timi zatlang bu cawlcanghnak ah mino nih thazaang nan chuah hrimhrim awk a si. Mino hna nih ramkhel kan huam lo kan uar lo nan ti ahcun kan ram hi thaizing ah a thi lai. Kan miphun hi a lotlau lai. Zeicah tiah mino hna cu thaizing ah kan ram le miphun a kan hruaitu ding nan si.
Mino cu a ngandam mi kan si awk a herh. Pumsa in ruahnak in kan ngandam a biapi taktak. Kan ngan a dam lo ahcun pumpak, chungkhar, sang le veng, khuaram miphun caah zeitindah rian kan tuan khawh hnga. Nihin Chin mino hna kan dam lonak a si tiin ka hmuhmi phun hnih tein ka langhter ta lai. Pakhatnak cu riithaisi tonghtham hi a si. Riithaisi kong ahhin mino lawng mawhphurh awk an tha hnga lo. Cozah zong nih tuanvo nganpi a ngeih. Cucaah CYO tibantuk zong nih hin hibantuk dohdalhnak caah Cozah he zeitin kan cawlcangh ti lai timi nan rak hngalh thiam ngai a biapi. 1980s hrawng ah Mizo ram mino pawl riithaisi an rak tongtham tak tak ve.
Cucaah Mizo cozah nih mino hna hi tlai hna usi timi mumai a chuah. Cu thawk cun mino caah zaanglek lentecelhnak a phun phun a tuah. Lentecelhnak in mino kha an tlaih hna. Mizo aiawh in India ram ah an kal a tu ahcun India aiawh in vawlei pi ah a kalmi Mizo mino tampi an um cang. Cuti lentecelhnak lei in cozah nih mino pawl a rak tlaih hna a hruai hna tikah riithaisi tonghtham kha tampi a zor. Cu zong cu kan cawn ve awk a tlak tiah ka ruah. CYO nih pumpululh chuih zuamnak nan tuahpiak mi hna hi a tha tuk. Cun kan zawtnak a si rua tiah ka ruah mi pahnihnak cu riantuan huam lo hi a si. 2012 thawk in cozah nih Chin ramkulh ah thanchonak rian biatak tein aa hmaithlak. Cu chungah a bik in lam sul le inn lo saknak rian a si. Kan ram chung ah zoh hna hmanh ah rian ngan deuh a tlaitu paoh cu Kawl company deuh lawngte an si. Cun hlawhfa a tuanmi zong kawl deuh lawngte an si. Thanchonak rian kan pek i a lamsul le inn lo cu kanmah ca a si ko nain a tangka cu kawl sinah a kir dih than. 2002 hlan ah hin Mizo ram ah khin Kala le kanmah khuachak lei mi deuh lawngte nih hlawhfa kan rak tuan. Cucu 2002 hrawng ah khan thawngthanhca pakhat nih India cozah nih bawmhnak an kan pek i cu tangka 70% tluk cu anmah India le Burma mi sinah a kal dih. Kan ram ah lam a phahtu, inn a satu, lutihor a tuah i rian a tuanmi kanmah kan si awk a si tiah ca an rak tial. Cu thawk cun biatak tein kanmah mizo nih rian kan tuan ve lai. Hi bawmhnak tangka hi kanmah kut ah tang seh tiah hehchet rian an cawng. Cucun 2003 ah khan Chin mi zong tam pi an rak kan dawi kha. Chim ka duhmi cu nihin kan ram ah Kawl cozah nih thanchonak riantuannak ca i tangka an kan pekmi hi kanmah kut ah a tan ding a biapi. Cucah mino hna kan tha thut awk a tha lo. Cun zoh ulaw nihin kan ramkulh chungah rian a tuanmi kawl pawl hi 100 chung ah 10 paoh cu an kir te ti lai lo. Bia ka theih bal mi cu Vomtumaung certual a tuantu kawl pawl kha 100 ah 7 cu an kir ti lo an ti.
Nihin Kachin kan zoh hna ahcun, an ram ah hlawhfa rian a tam tuk tikah miphun an i cawh tuk i a tu khi Kachin ram ah Kachin miphun cu 38% lawng an si cang. Anmah ram cia ah mitlawm u ah an cang. Cucaah Kachin caah cun Federal kan timi hna hi sullam ngeilo bantuk a si. Kannih zong nihin ah Myanmar ramchung ah midang he aa cawh lo bik miphun kan si kan ti lio ah kawl nih an kan luh hnawh tuk ahcun tuhnu kum 20 maw 30 tluk ah aa cawh tuk mi phun ah kan i cang in kanmah ram cia ah mitlawm u si kan fawi te.
Cucaah mino hna nih ramkhel huam usi, uar usi. A ngandam mi si i zuam usilaw rian tuan huam usi. Kan ram thanchonak ca tangka hi kan ram ah tang dih seh.”
Tutan CYO zapi meeting ah hruaitu thimnak zong an tuah i tutan thimmi hna nih hin 2021 CYO kumdongh le zapi meeting tiang khi an hruai lai tiah kan theih.
About The Author
