BONG LE VAN AA THLENG MI NIH MIT A LEH by Pu Thla Hre

Pu Thla Hre| TCP-Hakha| 2020 June 20|Catial tu pumpak nih The Chinland Post ah a hmuhning a rak langhtermi capar a si.

Mi TlamtlingLo Keimah

Vaw lei cung mi nung hi a ho hmanh mi tlamtling kan um lai lo. A bik in keimah cu ka tlam a tling hrimhrim lai lo. Lomh a duh mi lawng te minung kan si. Mawhchiat ton caan ah in khawh a herh ve. Doh tu le soisel tu zong ngeih phung a si. Chambau nak le palh mi kong ah mawh chiat ton cu fim nak a si.

 

Online Sualphawt A Fawi TlukIn Damter A Har

A luan cia can lio ah thangthat nak he soisel nak he tampi ka tong ve. A fak ka ti mi cu a ho si theih lo, min le mui zong langh ter ngam lo, aw deu (fake) in fir le tlei puh, eihmuar puh ton lengmang cu hnam ngei puh nak in a fak deuh.

Cu soisel nak cu a “Like” tu le a “Share” tu nih vei zat, adi ariam zeizat riamruam dah an si hnga, mi zeizat lungawi dah ka va si hnga ka ti. Fake thamtham cu tiah a in zia thiam kaa zuam. Hi lungfah nak hi ii in tuar ter cio lawng ah theih khawh a si hnga. A tu chan ngai hi online in mi sualphawt le soisel a va fawi hi dah. Soisel afawi tlukin cu nih a chuah ter mi Hma cu dam ter a har zia kan ruat bal maw?

 

Thatnak Chiatnak Inn Te Ka Renh Mi

Lai mi cu inn le lo loin khua a sa kho phun kan si lo. Mi sikho zong nih inn te, mi sikho lo zong nih ruaksuan nak inn hmanh ngeihlo cu tiin a si khawh chung renh cio a si. Kei mah zong semsikhah tein umthut nak inn te ka renh ve. A luan cia kum 30 lio ah thing inn te ka ngei cang. Kalaymyo ah leituang le inn ka ngeih mi ka mer san. Halkha ah ngeihcia mi hmun le inn ka mer san hnuah ka in hlun ka theh i a thar ka renh mi soisel ka tong thiamthiam. A fir a tlei lo ah zei tin dah a sak khawh lai ti a si.Mi sifak fa keimah acozah rian ka tuan hlan in dahkaw ku li rian ka rak tuan lengmang cang. 1990 kum in 1995 tiang Hakha ah rianhrang tuannak throlargyi(ေထာ္လာဂ်ီ )pa khat te lawng a rak um. A mawng tu nih zing zan lung le thing a rak phawrh i kuli a lek. MP hlun kan pa Pu Ro Thang (tleicia) nih ka fapa nangmah hi kan zoh lengmang I na riantuan kan uar tuk. Na min ah INVENTOR tiah kan sak lai a rak ti. Halkha inventor a rak si. Cu pa te cu keimah Thla Hre hi dakaw ka si. Halkha mihlun deuh pohpoh nih an hngalh mi a si. Ziknawh le eihmuar nak nih inn a sa kho lai tiah a ruat mi pawl – midang khi tah ziknawh nak in maw inn an sak cio? Ka rak mersan mi Pyidawtha phungki cawng thlang ka inn le BEHS-1 hmai i ka inn ka rak ngeih mi kha a luancia kum 20 leng ah dakaw ka rak sak cang. Asi lo a timi an um lai maw? Ramdang khuasa Chuahpi ka nau le pariat bawmhnak hmanh Nih in pakhat cu a sak khawh. Hman te chim ah cun Halkha kaa rak thial hnu Ramkulh Sipin lutlai ka tuan kum 5 chung ah mizaapi ca ka tuan mipawl atu chim kaa tim lo. Aphung upa ka si ban tuk in hmanchom tete cu ka hmuh ve ko lai. A thiang mi laksawng hme tete cu dawtnak asi caah ka cohlan ve ko. Cucu upa pakhat I athiang mi tuanman asi ve ko lo maw. A si nain ka miphun hawi kha cucu ka pe uh, khakha ka pe uh tiah ati mipawl, ka miphun awr adip mipawl cu ka si lo.Tuahpiak tuanpiak nak ah mi ka thleidan nak zong ka thei fawn lo. A ningcang lo riantuan le eihmuar ka doh tuk ruang ah dakaw pengkip Sipin Committee pawl le ka tuan hawi vialte sinah ralrin nak bia ka rak chimh lengmang hna.

Kawlram Sipin lutlai (director) vialte lakah a senior bik (tuancaan asau bik) keimah ka si ve nain ngeih le chiah ahcun a si a fak bik keimah ka si. Minung ka si ve. Khuasa ka si ve. Keimah le ka semnak khua ah umhmun ka khuar ve. Hawibang tluangdang apet kho phun zong ka si lo. Keimah le ka chungkhar cu umthut nak runinn te hmanh ngei hna hlah seh, inn lo in um hna seh ti a duh tu pawl, khua hi nan ruat zinpan maw?

 

Luhlinh Riantuan

Keimah cang cun, ka mi hawi caah titan lak bak in zing 05:00 Am in thawh, zan 10:00 Pm tiang tuan, a cancan ah zarhpini hmanh buar. Ka vunthan pawl zong an rak tem tuk. keimah zong ka ba cikcek. Chungkhar he innrawl te hmanh dum ti can a tlawm. Chungkhar zong an riangvai, duhfah luhlinh in tuan len zong ah theih piak tu nih kut dong zah, theih piak lo tu nih zaazat an si.

 

Hruh Riantuan

Ka khua le ka ram sersiam duh ah ka hak a rak kau tuk ko rua. Midang ngeih bal lo mi ngeih ter duh ah, mi pi co bal lo mi co ter duh ah, lam le sul that ter duh ah, kan khua dawh ter ve duh ah, a um bal lo mi um ter ve duh ah, fing le tlang dawh dawh, dawh ter chin duh ah, pumpak caan te hmanh ser ve lo in, hruh riantuan in tuan, molh rianzuam in zuam, a keimah hrimhrim zei ko hen ka ruah tawn e ka ti.

 

Rian Phuah Hmanh Ka Rak Ngamh

Hawi hlei thawngpi bang, ka mizawn ruahah ka mit a caw. Aa ningcang lo mi project pawl, khuami co lo mi budget pawl, keimah cang cun hal khawh mi hal, chim khawh mi chim, rel khawh mi rel, tiin ka rak tang ve. Ka dirhmun nih a phak lo mi bel lungfak in ka um tawn. Mah dirhmun ah khin dir ve ninglaw sersiam khawh ding a tam zia ka hngalh ve tikah rian phuah hmanh tih lo in ka rak au len ve ka ti. Pathian dawtnak in kum 40 ka tuan chungah zei cahangsen hmanh ka ngei lo ka van a tha.

 

IPek chanh Man A Um Lo

Caan tlingcang tiah tluang tein pension lak mi hmanh sualnak ngei pension lak bantuk, bia vakvai intuar mi le a rim a nam mipa tiin volhpamh atuar len mi pa, I pekchanh nak man a um lo nak hmun ah a chuak mi pa keimah.

 

Thlem Le Thlei

A tutan ah ka tuan mipawl, kan tuan mipawl chim kaa tim lo.

Ka khua ram mi zawnruah ah ka ngeihchiat nak a zual tawn. Ka mihawi sungh mi le co ding colo a tam ti in, sersiam a herh mi vialte, ngawl hngal lo in kaa rak zuam, hmuh khawh hlan lo ka rak ttang. An tuahtuan mi cheukhat cung ah a dik lo mi a dik lo tiin, a tha lo mi a tha lo tiin, a chambau mi a chambau tiin, a ho mithmai zoh lo in ka rak chim ngam ve. Mi mitkem tiang in keimah te lawng ngaktah bang bawmtu aho hlei um hlah, thil dik tanh tu keimah tu thlem le thlei ka rak tong lengmang. “Hoh keh hoh keh a bah” “a si ko bawi pa, a dik ko bawi pa” tiah bawi taw a zat tu le kinglang lusuk in a su lengmang tu nih hmunhma tha ah cuang lengmang maw kan ram ngai hi ka ti.

 

Ka Mang Ah

Zahan zaan ka mang ah ka hawi le pawl nih bia an ka ruah.

“Pa Hre Halkha ka dawt tuk na ti a ho nih dah an theih piak, na hrut kho taktak si. Nangmah maw a hurt deuh, Halkha dah, ziah Halkha hi fimcaan a cucang lo maw? Rian na rak tuan lio ah “Ma loh ma soh ma pioh” in rak um law, ka mizapi caah ti loin dai tein rak um law, a ho nih a tu kutneh pawl ruah awk an thei hlei lai lo. Soisel zong na tong ve hnga lo. Nang cu hruh zuam in naa zuam cu ta. Nangmah maw a molh deuh Halkha dah. Party Council chan hmanh nan tluk maw atu hi? Cu lio Halkha kan fim cang lai nan ti ah 88Aye Akhin(၈၈အေရးအခင္း) arak chuak i fimtlolh nan si khah. Atu hi tah kan lung afim nan ti tik ahcun caan nih aan tlik tak te hna lai. Nanmah le nanmah zong nan i upat lo, nan i daw lo, mi cu nan tih tuk fawn tung, mah le mah i cawisan nan thiam lo tuk, Halkha hi cu caah mi nih dehcawh ding men nan si” an ka ti.

“Ah nan chim mi asi lo. Keimah palh ah chia uh. Halkha cu mawhchiat hrimhrim hlah uh. Halkha a fim ko. Halkha a hrut lo. Keimah mitlawm te mawhchiat cu maw na chim. Mi tampi nih kan tuan mi an hmuh dih. An kan theihpiak ko. Kei cu mi zaapi ca ka tuan ruang ah soisel mawhchiat ka tih hrimhrim lo. Rian kan tuan tik ah mi tlawm te lung cu kan tong lai lo nain Halkha mi tampi nih an fim i an hngalh ko eh. Zeipoh hi Keimah mawh ah chia ko uh. Halkha cu a fim ko” tiin ka leh hna lai ka ti lio ah kaa hlau.

 

Zawtnak Ka Ngei Rua

Zawtnak thalo ka ngei sual maw?

“Riantuan duh tuk” a silo ah

“Riantuan i hruhpi” zawtnak

Zei si nih dah a ka damh khawh lai ka hngal lo.

 

Bong Le Van

Khua ka ruah i Bong le Van aa thleng mi nih mi mit a kan leh ning hi ka ti.

 

Ka Thlacam

Ka hawidawt hna,

Aho pumpak hnawrsuan lo tein tial kaa zuam len ko nain dawtu lung ka hmuh lo sual ahcun katheihpiak thiam hram ko u tiah nawl buin……

Kan rampi remdaih nak um ko seh!

Chin ram thangcho chin ko seh!

Halkha khualipi a sersiam kho tu Palai tha chuak hram ko hna seh!

Mi zaapi zalon nak le duhdim nunnak um ko seh!

 

Pu Thla Hre

20-06-2020

 

About The Author