Salai Bawi Lian Sang | 2021 August 18 – Zapi nih kan theih cang mi le hngalh tuk cang mi a si ko nain, a thawkte in hun fianh hun izuam ve hrimhrim ko ning. Biafang in hunt hawk ninglaw, ‘Civil’ a sullam cu ‘Mi, mizapi’ siloah ‘khuaruahnak ziaza dikfel’ (well-mannered), tiah a tawifiannak in sisehlaw, ‘Disobedience’ a sullam cu ‘Nawlbuar’ asiloah ‘Phungzulhlo’ tiah fianh sisehlaw, a donghnak biafang simi ‘Movement’ timi cu, ‘Cawlcanghnak’ tikhin an fiang ko rua hnga dah ka ti. Cucu biafang pathum Civil Disobedience Movement – CDM sullam taktak cu, “Uknak/phung thalo tangah mizapi nih nawlbuar cawlcanghnak tuah kan ti khawh.

Cucu, cawlcangh hnawh ning cu cozah riantuan nih zung kai duh lo, cozah rian fialmi tuah duh lo, zapi nih ngunkhuai (tax) pek lo, sianginn zong kai duh loin tbk. in uknak tha lo duhlonak kha a phunphun in langhter cawlcanghnak” kha a si ko. Phundang in cun, khuaruahnak ziaza dikfel a ngei mi nih phungzul duhlonak in um top kha a si. Asiloah, riantuan duhlo in nuar hnawh kan ti khawh ko. Cucu, mizapi caah thatnak a chuah khawhnak hnga ding caah mah zawn cio in cawlcanghnak a si. Hihi India ram ah Gandhi nih Mirang uknak a rak dohnak ah fakpi in a rak hman mi a si. A bik in, anmah India miphun nih mirang tang ah riantuan lo in nuarnak kha a si i, cucu lio ah hlawhtling ngai tiah rak ruahmi cu phungthiam (sihni/tazatukyi) te an rak nuar mi le Mirang uknak nih cite ngunkhuai an lak mi kong ah nawlbuarnak a rak tuahpi mi hna zong vawlei ah a rak lar ngaimi pakhat a si.

Min Aung Hleing le Russia Runnvennak Minister Sergei Shoigu
Min Aung Hleing le Russia Runnvennak Minister Sergei Shoigu

Ramkomh Kawlram CDM

Ramkomh Kawlram CDM kan thoknak tuanbia zoh tikah tutan hi a voikhatnak a si tiah kan ti khawh. A ruang cu Ralkap nih uknak hramhram (damiah bang) phung ningcang loin voithum (3) tiang an lak. Nain, atu bantukin CDM tuahnak hi a rak um lo in ka theih (ka palh kho men). 1962 kum ah General Ne Win, 1988 kum ah General Saw Maung, a hnu ah Sr. General Than Shwe nih a chawn colh le 2021 ah General Min Aung Hlaing an si. Hramhram in mi a uktu, ralkap nih anmah pumpak nawlngaihnak le rumnak ah meithal he mipi hlen, tlaih, le thah hna hi an si. A hnu bik ah, Ramkom Kawlram cu vawleicung ram vialte ah sifak bik ah canter.

2021 February 1 ah hramhram in nawlngaihnak an lak tikah mi zapi rungventu, palek le ralkap cu mitha lo (damiah) le mifir bantukin kan hmuh hna caah mi zapi nih tihnak in an khat. Humhimnak a um ti lo! Cucaah, ram chung ram leng mi zapi nih ralkap uknak tha lo tangah zung kai lo ding, an fialmi nawl zulh lo ding, sianginn kai lo ding le mi zapi zong nih ngunkhuai (tax) pek lo ding tbk. in cawlcanghnak a phunphun “Civil Disobedience Movement (CDM)” cu a hram thok a si. Culak ah, a biapi bikmi tiah chim khawhmi cu cozah riantuantu nih Ralkap uknak an nuar hnawh i, zung riantuan lo le Zung kai lo in an ummi hi a si. Chin ramkulh cu sifak bik kan si nain, CDM a tuahmi ah Ramkulh dang nak in kan thawng deuh tiah theih a si. Tawinak in, hihi CDM nih hin teinak a kan hmuhter ding mi lam biapi a si caah, kan hmuh hlan lo pehzulh peng ding a biapi hringhran.

Cucaah, CDM a tuahmi innpa chakthlang, sangveng chung le hawikom hna a harsa mi an um a si ahcun, kan ngeihmi chungte in cheu ve hna usihlaw, kan nun hrawm cio hna sih. Chin ramkulh khualipi Lamzawhnak ah hruaitu hmaisuang pakhat simi Salai Ngun San Aung nih, “Ngeih hlei silo in, kan ngeihchun tein CDM tuahmi kan innpa, chakthlang ah harsa an um ahcun, kan nun hrawm ve hna usih. Dinhhang sohnih kan ngeih ahcun, sokhat cu hei cheu ve hna usihlaw, kan zapi in tangrual ti usih. Cucu lawng, CDM a hlawhtling lai i, Mino nih ramtang ah hriam kan tlaih hnawh chan zong hlawhtlinnak ah bawmchantu a si hnga….” a ti bang khan izuam cio hna usih.

 

SAC Zaamtak in CDM a Tuahmi Ralkap 1,500 an Si Cang

June thlah thawk tiang ahkhan CDM a tuahmi SAC ralkap hi 800 hrawng lawng an rak si. Nain, atu August thla thawk ah a cheuc tluk an karh. SAC nih Myanmar rampi uknak an chuh caan thawk in nihin ni tiang ah SAC zaamtak in CDM a lutmi ralkap 1,500 hrawng an si cang, tiah CDM a lutmi ralkap pawl a bawmtu Captain Lin Ttet Aung nih a chim.

Cpt. Lin Htet Aung nih “CDM a tuahmi ralkap pawl tha tein zohfelnak le check hlatnak tuah a si tikah an zapi in raldohnak lei ah an panh kho rih lo. Raldohnak taktak a chuah tik ah cun i teltum a duhmi an tam deuh,” tiah a chim. Atu ah cun SAC ralkap chung in CDM luh a duhmi pawl pehtlaih le bawmhchanhnak lei ah tuanvo a lami a si.

CDM Dirpitu Nih Hngalh Awk 

  1. A kan fialtu biatak kha thih tiang kan i tlaih a herh.
  2. Biatak ruangah harnak na ton ahcun na pawng teah biatak dirpitu le bawmtu an um kha philh hlah.
  3. Harnak an in pek tikah tihnak um loin ton ngam le dirpi ngam i zuam.
  4. Teinak kan hmuh hlan tiang intuar khawhnak, lungsaunak le toidornak lungput ngeih kan herh.
  5. Hrocer, tlirhkhonh le tlaihkhih na ton ahcun a ran nakin na Pastor/na hawi kom te sinah theihternak tuah colh.
  6. Thongthlak na ton sual ahcun biatak ruangah a si kha philh hlah. Cu biatak nihcun tihnak chung in an luatter hrimhrim lai.
  7. Biatak ruangah harnak na ton sual ahcun biatak Thiang Thlarau nih an umpi peng ti kha philh hlah.

Hi a cunglei hi Rev. Dr, Sang Uk Cung nih a hun tial mi ka hun hromh ve chin hna.

Upat tlak CDM Lutmi hna

February thla in atu a thlaruk nak chungah CDM tam tuk an luh ruang ah ramchung ramleng chawlehthalnak a tha ti lo, a um kho tilo, a lut chuak a um ti lo titluk a si. Cozah riantuannak suttung (mechanism) a dir. CDM a hlawh tling. Ram dang export a thumter. Public (cozah) lawng hlah, pumpak company lei riantuannak (private sector) tampi an dir ve. Cu nih cun, CDM a thawnnak (effective) a langter.

Zeitluk phaisa a rial (chuah) chap i ramri in phung ning lo in thil pawl a luh hmanh ah Thilphorhnak Tawlrel Phu (Container Association) pawl zung an khar ahcun ramri zong in thil a lut kho lai lo. Cu suttung (mechanism) a dir ahcun rampumpi le mizapi caah buainak nganbik a chuah lai i CDM hlawh a tling lai i atu Ralkap uknak cu a dong a dih ko lai tiah catialthiam le khuaruat kho nih an ti.

Thilawa Special Economic zone ah Toyota Company cu a ngol. Suzuki an CDM lio, ramdang kampani 124 ah 55 hi an on. A dang an phih dih. Mah factory 55 hi exports tuahmi an tam. MCTA – container Bu hi February tiang ah 90 in 80% an phih nain March ah 70% a tla. Feb ah Veite (KT) nupa nih an rak bawmh hna tiah ralhrang uknak ni (42) tlinni tiang sining Dr. Sui Hingz nih a langhter.

Cucaah, CDM a tuahtu vialte, an mah hi mipi keeng ruh taktak cu nan si ko.  SAC ralkap, a nun khawh lonak ding, a tluk khawhnak ding ah CDM pawl hi an biapi tuk. Meithal kuanfang bantuk in CDM hi a biapi timi zong nan theih cia a si ko.  CDM a tuah mi hna hi an lahkhah bantuk in kan bawmchan kho hna lai lo, an herh ning tluk in zeihmanh kan bawm kho hna lai lo. CDM pawl hi lungdong in Cozah rian ah an kir than lo nak ding ah biatak tein i dirkamh, i bawm cio hna usih.

Photo: HCJ

Lamzawh Ni 199 tlinak tiang ah Mipi Le CDM Teinak

February 1 ah ralkap nih hramhram in uknak a lak. February 2 ni thawk in Ralkap uknak tang ah riantuan kan duh lo. Ralkap uknak chung ah kan i tel lailo tiah sibawi (Doctor) le sizung riantuantu pawl nih cawlcanghnak an thawk tiah ti khawh a si. Irrawaddy thawngzamhnak ah, Aung San Suu Kyi nih CDM nan rak tuahte lai tiah a chim timi cu NLD party upa Win Htein chimmi cherchan in an tial.

“Mipi caah riantuantu sibawi kan si. Kanmah nih thimfung kan pek, kan thimmi cozah lawng phung lutmi cozah a si. Ralkap phu nih an sermi uknak cu a zumh zong kan zum hna lo. Kan cohlang kho lo. Cucaah, ralkap sermi uknak chungah tel kan duh lo. Cucaah, 2.2.2021 ni thawk in rian/zung kan kal ti lo sibawite telh in zapi cawlcanghnak a thawng chin.

Mipi nih thimmi cozah phu kuttang lawng ah rian kan tuan tiah an thanh. Ngandamnak lei riantuantu pawl nih ‘Civil Disobedience Campaign’ timi catar in online cungah Campaign tuahnak fakpi in an rak thawk. Tahchunnak ah, Mandalay sii-inn pi, thluak lei zohkhenhtu sibawi pawl zong nih sticker a dum/nak mi an i bunh hna ih ‘Black Ribbon Campaign’ an rak tuah.

Cuticun, CDM a tuahmi le mipi hna lamzawhnak nihin August 18 ni tiang mi 199 tiang cat lo in a kal. Asinain, a hram thawk bang in cun mi a tam lo, a thawng lo. Ralkap uknak kan duh lo timi lamzawh nak a um zungzal. Nihin tiang, Lamzawhmi le CDM lutmi cawlcanghnak thawng in rampi sipuazi le export tangka luhchuahnak le cozah ngunkhuai (tax) vialte pek lo le phih piak a si caah Ralkap uknak caah hmailei kalnak lam a um kho ti lo.

Cucaah, a lam kip in, Rampi thlennak caah a cawlcangmi pumpak pakhat cio nan cung ah, Upat kan pek hna!!!

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: