Chin Digest le USDP Chairman Dr. Hmuh Thang Biaruahnak

0

Chin Digest Vol. 6, No. 4–

Chin Digest le USDP Chairman
Dr. Hmuh Thang Biaruahnak

Chin Digest: Na konglam tawifiang in na kan chim kho hnga maw?

Dr. Hmun Thawng: Dr Hmuh Thang ka si. Chin ramkulh i USDP party, Chairman zong ka si. A cunglei (bahu) USDP ah CEC chungtel zong ka si i Thantlang Constituency No. 2 ah ramkulh palai in aa zuam ding ka si. Ka nupi hi Pi Men Hliang a si. Ka khua cu Congthia a si i fanu pakhat le fapa pahnih kan ngeih hna. Ramkhel rian hi sianghleiruun ka kai lio tein ka rak huam mi a si. 1990 kum ah pumpak palai in teinak zong ka rak hmu ve. Nain, ralkap nih nawlngeihnak an rak kan ap lo. 2008 phunghrampi sernak zong ah ka rak i tel. 1973 kum ah University of Medicine, Mandalay ah doctor ka rak dih. 1993-2007 kum tiang, Amyota Ngelar Khan ah rampumpi huap in minung 27 an rak thim hna i ka rak i tel ve. Atu ah Myanmar Medical Council ah EC chungtel ka si.

Chin Digest: (USDP, NLD Le CNLD) i nan party policy aa dannak kong, kan fianh kho ulaw, kan duh ko?

Dr. Hmuh Thang: USDP party nih 2020 thimnak caah kan tei ahcun tinh mi 14 kan ngei. A zapi in ka chim lai lo. A biapi deuh mi pali ka chim lai. Pakhatnak ah Democracy Federal Union ngah khawh nakding kan i zuam lai. Pahnihnak ah cozah rianṭuan paoh, kum hoih le sining hoih in thlahlawh kaiter ding kan i tim. Cun, Kawl ram cu cinthlak le lothlawh hram bunh in pawcawmnak a kawlhawl mi kan si tikah, Lothlo Dirkamhnak le Zohkhenhnak Vuanci Zung (Taungtu Letama Yiya Vuanci Htana) thar ser kan i tim rih. Kan i tinh mi tampi lakah mah vial hi a biapi bik in ka van langhter.

Chin Digest: Mahte khuakhan lairelnak (Self-determination), Federal Democracy ngah nakding ah a dikthlir mi policy nan ngeih mi tlenglak in na kan chim kho hnga maw?

Dr. Hmuh Thang: Kawlram phunghrampi kan zoh tikah Ramkomh ah hin nawlngeihnak a tam i Ramkulh ah nawlngeihnak a tlawm tuk, ti kan hmuh khawh. Cucaah, ramkulh nawlngeihnak hi tam ve seh ti hi kan saduhthah a si. A hlei in pakhatnak bik ah Federal i a muru a si mi, Ramkulh Chief Minister kha Ramkomh nih thimpiak mi si loin Ramkulh nih zalong tein kan thim khawh nakhnga, papek in tuah kan i tim. A fawinak in kan chim ahcun 2008 phunghrampi i pohmah 261 kha a hram hma thok bik ah remh khawh kan i zuam lai.

Chin Digest Vol 6, No. 4 A Phaw (Cover)

Chin Digest : 2020, thimnak ah fonhkomh in cozah ser a hau te lai ti na ruat maw? Nan party dirhmun teh zeidah a lawh lai?

Dr. Hmuh Thang : Keimah hmuh ning ahcun NLD party a si pek, kan mah USDP party a si ah  kanmah tein cozah kan ser khawh lai ka zum lo. Kannih USDP party cu tlangcung party he hmunkhat ah rianṭuanṭi le cozah serṭi hi a duh peng mi kan si. 2018 kum, caan karlak thimnak hna ah khan Matupi ah CNLD party kha tha kan pek bak hna i an rak tei ko. Mah kha tlangcung party kan ṭanpinak hna a langhnak a si. Fianghlang tein kan chim ahcun kanmah nih bawm hna hlah usih law, NLD nih an tei bak ko hna lai. A tu lio zong ah hmunhma kan kianhnak hna zong a um. Cun, kannih party cu tlangcungmi hna he rianṭuanṭi a duh mi kan si caah atutan zong hi tlangcung party 29 he zong hawikomhnak kan ngei cia cang.

Chin Digest : Vawlei hrim, Vawlei lawng, Vawlei luat le pupa ram ai dannak tawifiang tein na kan chim kho hnga maw? Hi kong ah hin teh, nan party nih a diktlir mi policy nan ngei maw?

Dr. Hmuh Thang : Hi kong hi thuk deuh le kau deuh in tuaktan a hau mi a si. Mah kong ah hin khuakhat le khuakhat aa khat cio hna lai lo. Thlanglei Laitlang ah cun pupa ram cu a um ko. Nain, chaklei laitlang ahcun a tlawm deuh ti khawh a si. Cun, Vawlei hrim, Vawlei lawng, Vawlei luat zong hi a dang tein a um ve ko. Tutan Hakha vawlei hmunhma buaibainak kong tu hi cu ṭha deuh in hlathlainak tuah a herh. Thil thei deuh le thiamsang deuh he hlathlai a hau. Mah kong hi cu hmailei ah ṭha tein kherhhlainak tuah hnu lawng ah tawlrel ding a si.

Chin Digest : 2008 phunghrampi i pohmah 261 cung ah nanmah party nih nan dirpi mi theih kan duh ko?

Dr. Hmuh Thang: Kannih party nih cun 2008 phunghrampi i pohmah 261 remh kan duh peng mi a si. Naite zong ah khan remh kan timh nain NLD party palai tam deuh nih an duh lo i kan remh kho lo. Cucaah, kanmah party nih teinak kan hmuh ahcun pakhatnak bik ah Federal i a muru a si mi, Ramkulh Chief Minister kha Ramkomh nih thimpiak mi si loin Ramkulh nih zalong tein kan thim khawh nakhnga, papek in remh khawh kan i zuam lai.

Chin Digest: “21st Panglong Conference” ah i tel khawhnak covo hei ngei ulaw, zei kong dah a hlei in nan party nih nan dirpi lai?

Dr. Hmuh Thang : 2010 kum lio te khan U Thein Sein nih a kan kalpi ning ahcun pakhatnak ah   Democracy Federal Union, pahnihnak ah mipi khuasak tuntuknak ṭhanchoter le humhimnak pek ding le zungzal daihnak ser ding hi a rak i hmaithlak hna. Cu tlinter nakding ah kan party minung hna kha ramleng ah kherhhlainak va tuah ding ah tampi a rak thlah hna. 2015 kum ah daihnak min an thut khawhnak kha a si. Daihnak ser a thoktu cu kanmah party bak kan si ko. Chin Miphun Ni tuahnak kong zong ah zalong tein kan tuah khawh nakhnga, CNF nih USDP cozah sin ah an hal i U Thein Sein nih a cohlan bak ko khah. Chin Miphun Ni zong ah CNF upa pawl hna le Vuanci pawl kha hmunkhat bak ah an rak to ṭi hna. Nain, NLD chan balte ahcun Chin Miphun Ni ah CNF kan pa le pawl cu ṭhutnak kong ah an vaivuan…tbk zong kan theih.  “21st Panglong Conference” ah hin kan i tel khawh ahcun kan si khawh tawk in kan bawmh hna lai. CNF cung ah kan lungthiang. Kan si khawh tawk in kan dawt ko hna. Kan thlahthlam hna lai lo.

Chin Digest: Nan party nih tutan thimnak ah teinak hei hmu ulaw, 2008 phunghram pi khi khoika zawn dah remh hmasa bik nan duh? Pathum in na langhter kho hnga maw?

Dr. Hmuh Thang : Hi kong hi a hmaisa ah khan tlawmpal ka langhter cang. 2020 thimnak ah teinak hei hmu usih law, keimah pumpak in cun keimah tuah duh mi cu a tam lengluang. Mah kong cu chim loin kan party nih aa tinh mi tu ka chim lai. Pakhatnak bik ah Federal i a muru a si mi, Ramkulh Chief Minister kha Ramkomh nih thimpiak mi si loin Ramkulh nih zalong tein kan thim khawhnak hnga, papek in tuah kan i tim. A fawinak in kan chim ahcun 2008 phunghrampi i pohmah 261 kha a hram hma thok bik ah remh khawh kan i zuam lai. Pahnihnak ah kannih party cu Democracy Federal Union ram ser a duh peng mi kan si. Cu ser nakding ah cun 2008 phunghrampi remh a hau. Cun, kannih party cu phunghrampi kan remh tik zong ah amah phunghram dun le daan ning tein kan remh lai. U Thein Sein chan ah khan upadi remh an duh tikah phunghrampi Dal 12 ning tein an rak remh. An remh tikah upadi 55 bak an rak remh. Mah an remh mi upadi cu Democracy Federal Union ser nakding i a tungtlang pawl he ai pehtlai mi lawngte an rak si. A fawinak chim ah cun mahte khuakhan lairelnak (self-determination) kan ti lengmang mi ngah nakding ah lam kan rak onh. A ruang cu Ramkomh ah nawlngeihnak a tam tuk i Ramkulh ah a tlawm tuk. Cucaah kannih party nih cun Ramkulh ah nawlngeihnak tam sehlaw, Ramkomh ah tlawm seh ti kan duh. Chim duh mi cu ralkap kong, pehtlaihnak kong, phaisa kong, ramleng he pehtlaihnak kong…tbk khi Ramkomh nih tlai seh. A dang a tang mi fimcawnnak kong, chawleh chawhrawlnak kong, lam le sul kong, cinthlaknak kong…tbk (redidual power) kha Ramkulh nawlngeihnak tang ah um seh. Ramkomh nawlngeihnak kha ri khiahpiak si sehlaw, a tang mi paoh kha Ramkulh nawlngeihnak tang ah um seh ti khi kan duh peng mi a si. Cun, kokek miphun hna an caholh, nungphung, zatlangnun…tbk pawl hna hi cawisanpiak kan i zuam lai.

Chin Digest : 2020 thimnak ah ai cuh ding mi party tampi lakah zeiruang ah dah mipi nih mee (vote) a kan pek awk a si ko tiah na ruah?

Pakhatnak ah Democracy Federal Union a duh peng mi party kan si. Tlangcungmi vialte lungrualnak a duh mi party kan si. Pahnihnak ah kannih party cu daihnak a ser kho ding mi party kan si. Daihnak kan ti mi cu Kawl ram ah hriamtlai an tam taktak. 2012 kum ah U Thein Sein nih mah vialte hriamtlai phu cu kahdaihnak a tuahpi hna. Chim duh mi cu zakhat ah sawm nga (50%) thluk cu daihnak kan kalpi khawh tinak a si. Kannih party cu ralkap, hriamtlai phu, lothlo, cozah rianṭuan mi pawl hi kan dawt dih hna. Cucaah, mahte khuakhan lairelnak (Self-Determination), federal ramser, khuasak tuntuk ṭhanchonak le humhimnak, le a hmun mi daihnak hmuh na duh ahcun kanmah party hi thimfung rak kan pe uh! Biakam let a hmang mi kan si lo. Nan i chir lai lo. Midang party nan pek hna ahcun federal ram he cun kan i hlat chin lengmang ko lai.

Chin Digest: Mah bantuk in biaruahnak caan na kan pek mi cung ah kan i lawm!

Dr. Hmun Thang: Kei zong, biahalnak nan ka tuah mi cung ah ka lawm tuk ve!

Chinchiah: Hi biahalnak hi Dr Hmuh Thang amah pumpak hmaitonh in biaruahnak kan tuah mi a si lo. Thimfung lemsoinak tuah ding ah khuate lei a kal caah caan a kan pe kho lo. Cucaah, Chin Literature and Culture Committee (Universities-Yangon) le Dr Hmuh Thang tonbiaruahnak, le The Chinland Post le Dr Hmuh Thang tonbiaruahnak hna chirhchan in aa tlak ning in kan ṭial mi a si.#


Chin Digest Vol. 6, No. 4 (November 2020) ah chuah mi a si. Cauk a phanh khawh lo nak a tam caah Online in thazaang a kan petu caah kan rak thlah ṭhan mi a si. ~ Editor

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: