Covid-19 le Chin Ralzam: “Chanchuah manh lo minung kan um kho men”
Catialtu; Cung Dawt
Editor sin cakuat| 2020 March 20 — Vawleipi thinphang in a chiatu Covid-19 nih Chin miphun (abik in ramleng) khuasa zong kan umnak hmun cio ah fak ngai in an kan den ve cuahmah cang. Chin miphun chung in zawtnak nih a phak taktak mi cu kan um hraw rih lo nain khausak tintuk nak ah hnorsuan hram a thawk cuahmah. Vawleipi Ngandamnak Zung (WHO) nih Pandemic tiah thawngthanhnak a tuah tlawmpal ah ram pical tampi nih an ram kutka an khar i mizei hmanh lut chuak lo dingin phihkharnak an tuah lulh colh cio.
Caan sau hmanh a si rih lo, phihkharnak le cawlcanghnak rikhiah piak kan si tlawmpal ah kan khuasak tintuk nak a hnih colh mi kan um len cang. Hi lakah lungre thei ngai dirhmun a si te ding mi minung cu ramhnih nak Malaysia le Delhi ah a taang mi ralzam hi si dawh bik in kan lang.
Ramthum ram kalnak (Resettlement) kutka khar colh a si: March 17, 2020 ah UNHCR le IOM nih vawleipi theih in cathanh an chuah colh i tulio zawtnak tihnung (Covid-19) ruang ah ralzam resettlement cu kan phih chung (IOM, UNHCR announce temporary suspension of resettlement travel for refugees) tiah an thanh colh ve. Cu caah ramthumnak kal ding in Interview a tuah cia cang mi (Malaysia-Delhi) Chin ralzam pawl zong ramthum nak kal kho lo dir hmun ah um colh a si. UNHCR le IOM nih zeitiang dah a hren lai timi cu a fiang lo nain tuaktan khawh a simi cu ralzam a cohlang tu ram pawl nih an kutka an phih mi an remh tthan hlan paoh cu UNHCR zong nih tuah khawh mi a ngei lai lo, cu caah caan saupi a si kho i thla tlawmpal te zong a si kho.
Australia chungkhar auhnak: Malaysia le Delhi Chin ralzam an kan hlawm taktak tucu Australia Cozah a si. Australia Cozah nih chungkhar auhnak (Refugee and Humanitarian (Class XB) visa) a kan serpiak mi in Delhi le Malaysia Chin ralzam tam taktak Australia phak a si cang. A tu zong ah Interview tuah cang mi, Interview tuah ding in nicaan pek mi, Interview tuah ding in application pom piak cang mi, Visa a hngak cang mi tam taktak um a si. A si nain Covid-19 ruang ah Australia Cozah nih thla (6) chung a ram kutka a khar ve tikah Australia Embassy (Malaysia-Delhi) zong nih visa pek le interview tuah ding mi cu a ngolh chung dih. Cu caah ralzam in Australia chungkhar auhnak lam zong chikhat a pit chung hoi cang.
Khuasaknak: Malaysia le Delhi ralzam cu ttuanchawm eichawm te kan si hna. Mi zeihmanh tangka aa khon kho taktak kan um lo (An va um sual hmanh ah mi tlawmte lawng an si lai). Atu ah Cozah lei nih leng chuak lo ding in khamhnak a tuah tikah ralzam caah rianttuannak lam a um ti lo. A fawinak in chim ahcun rianttuan lo ahcun ei lo dirhmun kha a si ko cang lai. Ramtha, ram pical a phan cang mi cu Cozah lei nih timhtuah piak mi a ngeih ko hna lai, cun rammi (Citizen) caah cun Cozah nih an eidin tirawl le khuasaknak inn zong a tawlrel ko hna hnga. A si nain ralzam dirhmun in khua a sami caah cun bawmchan tu an um lai lo i UNHCR zong nih ralzam milu dihlak caah tawlrel khawh mi zeihmanh a ngeih lai lo ding cu a fiang ngai mi asi. Atu ah leng chuah lo ding, rianttuan lo ding in nawl an chuah nak hmanh a sau rih lo, zarhkhat hrawng te lawng a si mi karlak hmanh ah khuaci mi um colh len dawh kan si.
Biatlangkom: Cucaah, a donghnak bik ah langhter ka duhmi cu “Covid-19 zawtnak” nih kan takpum cu a hnor rih lo nain khuasaknak le tintuknak hnorsuan hram a thawk cang. Hi hnu thla 2 thum ahcun ei awk ngei lo, inn man aa pek kho lomi, ngakchia fale dam lo tikah Sizung kalnak a ngei lo mi ti bantuk kan tam taktak ding cu a fiang mi a si. Ram 2nak a taang mi Chin ralzam caah a tu tein kan pale nih ruahchung mi ngeih zong a herh ngai kho mi a si cang. Covid-19 nih vawleicung mipi huap in harsatnak pek cio a si lai nain ralzam nih an tuar ding mi cu a leet in aa chap ding a si.
Siaherhnak he,
Salai Cung Dawt
New Delhi
About The Author
