June 24, 2025

Delhi Le Malaysia Um Chin Ralzaam Va Ton Khawh Hna Kaa Zuam Lai; Minister Pu Pau Lun Min Thang

Minister Pau Lun Min Thang

City Hunter| 2018 July 2| June thla tantim ah Malaysia le Delhi um Chin ralzaam cu nan ram a him cang i nan tlung kho cang, venhimnak nan hau ti lo, tiah UNHCR nih hngalhternak cathanh an chuah. Cuti cathanh an chuah hnu ah Delhi le Malaysia ah a ummi Chin ralzaam pawl va biakchawnh le ton a duhnak hna kong Chin ramkulh Social Affair Minister sin in kan theih.

Hi kong he pehtlai in atu lio Chin ramkulh Social Affiar Minister Pu Pau Lun Min Thang nih a tanglei bantuk in The Chinland Post ah a chim.

“UNHCR nih Delhi le Malaysia um Chin ralzaam pawl nan ram ah nan kir dih cang hna lai ti cathanh le hngalhternak an tuahmi cung ah kan lung aa nuam hrim ve lo. UNHCR nih an lungput le sining fiangte in a kan theihter cang caah kanmah Chin cozah le Myanmar cozah zong tuanvo nganpi kan ngei ve cang. Cucaah, caantha ka ngeih cangka Delhi le Malaysia um Chin ralzaam pawl va ton, va biakchawnh, an duhnak le an ruahnak lungput vialte fiangte in va hal khawh kaa zuam lai. Ramchung kir an duh taktak maw, a duhmi tah an um maw tibantuk fiangte in Chin cozah nih kan hngalh khawhnak ding ah va hmuhton hna ka duhnak cu a si.”

UNHCR nihcun, Kawlram chungah lut in rian a tuan cuahmahmi hna rights group pawl, Kawlram kong hlathlainak a tuahtu researcher pawl an report (data) tibantuk pinah UN agency lei hlathlainak, UNHCR riantuantu pawl nih an khuamsuat mi catlap vialte kan zohfel dih cikcek. Chinram sining, a tulio Sagaing ramthen dirhmun cu felfai cikcek in hlathlainak (closely monitoring) kan tuah hnu ah Rangoon hrambunh UNHCR siseh, UNHCR Head quarter lei nih biachahnak a tuah. Chin ralzam cu UNHCR venhimnak tangah an um a herh ti lo, an ram kir hnawh awktlak a si cang ko, an ram a him cang tiah cathanh an chuahmi cu a si.

Chin ralzaam kir a duhmi le a kir dingmi caah Chin cozah nih zeibantuk timhtuahnak dah nan ngeih i an thutdirnak ding zei vial dah nan bawmhchanh khawh hna lai tiah The Chinland Post biahalnak cu atu bantuk in Minister Pu Pau Lun Min Thang nih a kan leh.

“Chin ralzaam kirnak kong cu awlzaangte in hmalak awk a thami rian a si lo. Felfaite in simanking (plan) tuah a haumi rian a si. A pakhatnak ah kir an duh tak maw? Himte in an kir khawhnak ding aho nih dah tuanvo a laak lai? Ramchung an kir tikah umnak hmunhma inn le lo siseh, a hrampi an herhmi pawcawmnak asiloah an khuasaknak tiang tuaktaan piak an hau. Cucu, ahodah tuanvo a laak hna lai? Ramchung an kir hnu kum zeizat tiang dah zohkhenh an si lai tibantuk tiang khi khuakhan lairelnak ngeihpiak an hau. Kir sawhsawh men in kirter awk an tha lo. Cucaah, hi rian cu kanmah Chin cozah lawng nih kan tuah dingmi rian a si lo, ramkomh cozah le UNHCR he i bawmh tulmal le zeitindah kan i bawmhchanh ning le kan tuanvo a si lai ti tiang khin i ceihmai le biahrennak ngeihcia a herh.”

“Kanmah Chin cozah nih kan tuahpiak hna lai ti ka ruahmi cu; an rak kir tikah anmah peng cio ah innhmun kan pek khawh hna lai. Tedim mi kha Tedim ah Hakha mi kha Hakha tibantuk he innhmun kan pek khawh hna lai. Cuti asilole anmah ralzaam nih ralzaam paohpaoh a bu te in innhmun pek kan duh tibantuk a um sual si anmah aw-aan ngaih in tawlrelpiak khawh an si ko lai ka zumh. Delhi le Malaysia ralzaam lawng si lo in Mizoram khua sami le hmun dangdang khuasami Chimi zong Chinram ah kir than an duh taktak ahcun innhmun kongkau hi cu kanmah Chin cozah nih kan tawlrelpiak khawh hna lai. Amah belte cu ralzaam kirnak kong hi Chin cozah he ramkomh cozah he UN zung he kan zapi ceihmainak le simanking felfaite ngeih hmasa tak a herh” tiah a biapeh ah a chimchih.

Chin ralzaam hna cu; August 2018 chungah refugee pumpak le family sin kip ah phone in maw asiloah email tibantuk in thawngthanhnak a tuah lai i tlun na duh maw, na um rih lai timi kong interview ding nithla le caan kong thanhnak an tuah cio cang hna lai.

Cu tikah i thimding thil phun hnih a um lai. 1nak cu; Ralzaam ka sinak cu dih donghter si ko seh, 2019 December 31 tiang lawng ka UN card cu nung ko seh timi le 1nak cu; Ralzam ka sinak (UNHCR minung ka sinak) dih donghter ka duh lo timi an si lai tiah theih a si.

UNHCR nih; 1). Tlunkalnak (Vanlawng or motor citnak) le Chinram nan phak bak in khuasak hram nan i thoknak ding ah tangka lei in kan in bawmh hna lai ti a si. 2). Kawlram ah tluang tein nan tlun/phak khawhnak ding caah nan umnak ram Myanmar embassy kan in tonpiak hna lai i anmah nih Kawlram phak khawhnak identity catlap an i chuahpiak hna lai an ti. 3). UNHCR nih refugee a si ko timi card (Valid UNHCR card) aa tlaihmi an si lai tiah hngalhternak a tuah chih hna tiah kan theih.

About The Author

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *