February 14: Valentine Day Thawkehnak Le A Hmanning

0

The Chinland Post| 2018 February 13| ‘Valentine Day’ ti cu aa duhdawmi hna ni tinak a si i, aa duh i aa dawmi hna paohpaoh cu hi ni February 14 ah sunglawi taktak in caan an hmangṭi, laksawng hna an i pe. Hihi vawleicung ram tampi nih an rak hman ciomi a si. A tawinak in V’Day ti zong ah an auh. Ngaknu a ngeimi, tlangval a ngeimi hna le mino ca lawng ah a rak si lo, kum upa le tar pipi zong nih an sunhloihmi a si. V’Day a thawhkehning zoh pah in zeitin dah miphun dang cheukhat nih an rak hman cio timi kan hun zoh lai.

‘Valentine’ timi cu a luanciami kum zabu 4th lio ah Rome ram [atu lio Italy] ah Khrifa phungbia cawnpiaktu pa [atu chan holh cun pastor] min a si. A minfak ah Saint Valentine ti a si. Cu chan lio i Rome siangpahrang Claudius II timi pa nih hin an ram ralkap pawl kha nupi ngeih a rak sianh hna lo__ralkap nih nupi an ṭhit ahcun chungkhar ah an lungthin a um caah ral an tei kho lo, tiah a rak zumh caah a si. Cu bantuk phung cu Saint Valentine nih hin a rak duh lo. Ralkap mino tete nungak he aa duhmi a hmuh tik hna ah a zaang a fak tuk hna. A thli tein mino le ralkap tampi kha a rak lehthah tawn hna.

Cucu siangpahrang Glaudius II nih a theih tik ah Valentine cu thong a thlak. Thonginn congtu Asterius timi pa nih Valentine thlacam piaknak in mi an dam tawn ti kha a theih tik ah a mit a cawmi a fanu Julia caah thlacampiak ding in a fial. Valentine nih thla a camnak thawng in mitcaw Julia cu khua a hmu. Hi thawk hin nungak Julia nih Saya Valentine cu a tlaihchan colh. Caan a hung kal cun Valentine zong nih a tlaihchan ve i an pahnih lung chung in i duh veve dawh an si.

Valentine nih mitcaw a damtermi cu Rome siangpahrang Claudius II nih a theih tik ah a khuaruah a har tuk. Asinain siangpahrang ṭha lo ṭheu kan ti cu ‘na biaknak hi kaltak law Rome miphun tam bik nih kan biakmi biaknak ah naa thleng lai’ tiah Valentine cu a ti. Valentine nih a duh lo i amah siangpahrang pa lehlam cu Jesuh Khrih zum ding in a forhfial. Siangpahrang pa cu a thinhung i Valentine cu thah ding in bia a khiah. Valentine cu thah ding a si cang. An thah laite ah ball pen le catlap a hal hna i, catlap raang cung te ahcun “From Your Valentine” timi a ṭial i Julia caah a chiahta. Valentine an thah hi February 14 ah a si.

Valentine a thih hnu in kum zabu zeimawzat tiang hrawng cu amah philhlonak ah biakinn ah an rak hmang tawn. Ngel le ceel ah, biazai ṭial thiam le caṭial thiam hna nih hi kong hi an hloi tawn. Hi caan [Valentine thih thla] liote hi “pangpar dawhdawh an par lio caan a si e” an ti. Cheukhat nih “vanva le ramsa hna zong hi caan ahhin an i helh i, thit-umhnak an tuah” ti a si. Thingkung hna zong nih an sian lo tukmi an hnah tilh an i timh lei sang [an thilh deuh hlan] khi a si tik ah an caah caan sunglawi a si tiah a phunphun in an hloi tawn.

Hi bantuk in lungzur (romantic) ngai in an hloi ruang ah hin a hung rau ziahmah i kum zabu 19nak hrawng a hung phanh cun England miphun le England miphun an umnak ram tampi ah atu kan hmanmi dawtnak langhter phun hin an vun hman thluahmah i, tuchun ahcun vawlei pumpi nih hman a hung si cang. Ram cheukhat ahcun an ram zungkhar ni ah an hman. Valentine Day timi hi mah le miphun holh cio in an ngei nain a sullam nih cun ‘Aa Dawmi Hna Ni’ ti khi an sawh dih. Valentine Day vawlei pumpi tiang nih kan hman khawhnak hi an hlathlai tik ah Company pawl nih sipuazi ruah ah an ram mizapi nih theih ding in an aupi (promote an tuah) ti a si.

Japan le Korea ram ahhin hi bantuk ‘Valentine Day’ laksawng le thilri hi a tam bik a chuahtu an si. Hi hna ram hnih ahhin phundang ngai in an hman. February 14 ni ahhin nu pawl nih pa pawl kha laksawng pek in dawtnak an langhter. Thla khat hnu March 14 ah khin ‘White Day’ tiah an auhmi special ni an ngei ṭhan. Cu ni ahcun February 14 ni ah laksawng pek a tongmi nih a phi (answer) pek ni ti a si. Nihchuak ngai thil aa chapmi cu February 14 le March 14 ah laksawng a ngah lomi poh cu April 14 khi ‘Black Day’ tiah a min an sak i, cu ni ah cun rawl dawr ah khohsuai (noddle) a nakmi an ei i, an ton lo ruang ah an i hnem ti a si. Singapore le Tuluk pawl hi Valentine day ahcun tangka a hmang bik an si ve.

Mi tambik dawtnak langhternak ah an hmanmi thilri cu chocolate, muṭhai, pangpar rimhmui, dawtnak bia dawhdawh in ṭialmi greeting card tibantuk in a si. Hihi aa duh liomi ca lawng ah a rak si lo. A liamciami caan saupi ah a rak i ṭhi-um cangmi rian ruang ah honey-moon a rak chuak manh lomi nuva hna zong kha dawtnak a karhchin nakhnga an ti i, an fale kaltak in honey-moon khual a thar in an tlawng. Thihṭian nih a naih cuahmahmi tar hna nupa zong thihṭian tik ah i lungsak emem ding in tiah an hmang ve tawn. Valentine timi biafang hi Mirangca biafang ah aa chuah i dictionary zong ah an khumh. A sullam cu ‘ka thimmi ka dawt’ tinak a si, a laksawng zong khi Valentine ti khawh a si.

Hi ni ahhin lung duh aa hmuh cangmi ca ahcun kan i dawtnak a feh deuh nakding ah kan thiam khawh chung chuah in kan dawtnak langhter hi a biapi tuk.
(Ref: theholidayspot.com, Wikipedia.com, olrl.org)

Theiternak: Hi capar cu Chin Digest Vol 2, No. 1 (February 2016) ah a rak chuak cangmi a si. Catialtu hi June Nilian Sang, Chin Digest Executive Editor a si.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: