Hakha College Sianguk Thar Dr. Lian Za Khup Le The Chinland Post Tonnak
The Chinland Post| 2018 July 17| Hakha College ah a hmasabik sianguk a tuanmi Dr. Aye Aye Ngun cu pension a laak hnu ah sianguk tuan dingin 2018 June 18 ah Hakha a phan tharmi Dr. Lian Za Khup cu The Chinland Post nih chikkhat ton biaruahnak kan ngeih.
TCP: Nangmah kong kan chim law kan i lawm ko hnga?
Dr. LZK: Keimah ka min cu Dr. Lian Za Khup a si i 1961 June 1 ah Tonzang peng Tuingui khua ah ka chuak. Tang 8 tiang khua ah sianginn ka kai. Tanghra cu Tonzang Siangsangruun in 1977 ah ka awng. 1978 ah Monywa Detah college ah ka kai. Mah dih in Yangon ah ka thial i kannih lio cu sianghleiruun kumthumnak kan kai ah major then a si Philosophy major ka ngah. 1981 ah Yangon University in BA ka dih. 1982 ah Qualify ka ngah. Qualify a ngahmi nih sianglairuun cachimh rian sok khawh a si caah cachimh rian cu ka sok i 1983 October 29 in siang cachim ah ka lut. 1986 ah B. Ed ka ngah. 1988 ah Master ka dih.
1990 November 2 in Tutor ka ngah i Taunggyi sianghleiruun ah Tutor ka tuan. 1988 ah Mandalay University ah Assistant Lecturer in kaa thial. 2003 ah Lecturer an ka pek. 2009 September in Associate Professor ka ngah. 2011 July 20 in Professor ka ngah. Kyautse University ah kum 7 ka um hnu ah tukum June 18 ah Hakha College i sianguk si dingin cunglei nih ka rian an kaiter i ka phaknak asi. Ka nupi cu siangcachim a si i tu hi Patheingyi Ungchaw khua ah a um. Fanu pakhat le fapa pahnih kan ngei i sianginn an dih cio cang.
TCP: Hakha College caah zeibantuk chunmang dah na ngeih?
Dr. LZK: Chunmang pahnih he Hakha college hi ka phan. Pakhatnak cu, mirang pawl sawm in sianginn cacawn caan a dih hnu zanlei sang ah siangngakchia caah mirang ca cawn caan tuahpiak khawh ding ka duh. Kanmah chan lio ahcun Chinmi cu mirangca an thiam tiah rak ruah tawn a si. Asinain tu cu tha tein a cawngmi Kawl pawl nih an kan tei tuk cang. Cucaah anmah mirang pawl hrimhrim kha sawm in chimhter ka duh. Kyautse University zongah ka thial lai te ah kan tuah. Thlahlawh pek loin kanmah bantuk ram thangcho lo ahhin pumpek in ca chimh a huammi mirang an um ko lai. Cucu hlathlai, pehtlaih in cawnnak tuah ka duh.
Cun a pahnihnak cu a harsa mi sianginn kai kho lomi bawmhchanh khawhnak dingah Education Foundation dirh in tangka cawihnak bantuk tuah ka duh. Cucu Hluttaw, Cozah phu, khuanu khuapa, chawletthal mi rum pawl, ramkhel minung pawl biaknak lei mibu pawl tibantuk felfai tein tonnak tuah i ceihkhan hnu ah tangka thawh cio, a herh ahcun ramdang zongah bawmhnak hal tibantuk in tangka khonnak tuah ka duh. Cu tangka khonmi cu a harsa mi siangngakchia zeitindah cawih an si lai, sianginn an chuah hnu rian a ngah tik in cu tikah cham than ding tibantuk le tangka hi ho nih a tawlrel lai i zei bank ah kan chiah lai tibantuk kha a felfai tein ceih khan a si hnga. Cozah nih bawmhnak zeimawzat cu a tuah ko nain a tlawm deuh tikah hika zong ah siangngakchia zeimaw zat cu an harsa tuk i sianginn kai kho loin an um ti ka theih i ka lung tha lo tuk.
TCP: College i zung riantuan auh caan zong a nai cang i nikum zung riantuan lak te hna ah khan ziknawh eihmuarnak a um pah tiah kan theih i nangmah chan ahhin tah zeitindah ziknawh eihmuar a um lonak ding zeidah tuah na timh?
Dr. LZK: Ka phaknak a nai tuk rih tikah a hlan kong zeihmanh ka thei lo. Zung riantuantu an auh tikah zeibantuk in an auh le zeitindah mi an thim ning tibantuk zong ka hngal lo. Ka fanu zong MRES a si i nai te kha hika ah Tutor a sok le camipuai a rak phi i a sung ko. A thiam lo i si lai cu.
TCP: Kawl cachimtu nih siangngakchia sinah Chin miphun cu nan hruttuk, mi upat zong nan thiam lo, nan hngaltuk tiah an ti mi hna a um tiah kan theih. Cun Myanmarsar department i professor nu nih Chin nu pawl nih dawtnak nan cham dang cu pa sin ah va lut in a nupi si dingah nan pum nan i pe tibantuk in ngaih a nuam lem lomi nunphung le sining kong soisel le thlanglamhnak bia a chimmi um ti kan theih. Hi bantuk hi tah na rian tuan caan chungah zeitindah tlangtlak na timh?
Dr. LZK: Hi bantuk cu biachimtu fim a hau. Minung cu a felmi an um lai, a fello zong an um ve lai. Pakhat hnih ruangah miphun min te hna bunh in bia chim phung a si lo. Cun pumpek in dawtnak nan cham tibantuk zong cu a tak ahcun Chinram ah a pum aa zuarmi hlawhhlang kan um lo. Cucu kawlram ah a tam deuh mi a si. Cu kong zongah kawl pawl cu nan pum nan i zuar tiah an miphun min in ti ding a si lo. Kha bantuk kha cu a chimtu kha sik le chimhcak an hau.
TCP: Nan sianginn campus chungah ningcang tein fimhlawm loin hlonh sawhsawh mi hmunthur kan hmuh pah len. Hihi tu ahcun a tlawmte rih ko nain minung zong an tam deuh le caan a sau cun a phung bantuk ah ruat in hlonh chap lengmang i hnawm pon ngan pi ah i can a fawite. Hihi zeitin tuah na duh? Sipin nih tah hnawm an in lakpiak hna maw? Nanmah nih tah hnawmpung te hna a za in nan ngei maw? College chung hnawm vialte hmunkhat ah ningcang tein hlonh ding tibantuk in hmunhma sawh mi tah nan ngei maw?
Dr. LZK: Sipin hi Hakha College ka phak hnu in voikhat hmanh hnawm lakpiak ah an rat ka hmu rih lo. Cun hnawmpung zong ka hmu set lo. Hmunthur hmunkhat te ah ningcang tein fimhlawmnak ding hmunhma zong kan ngei rua lo. Mi pakhat cio nih kanmah le hnawm zong ningcang tein kan i fimhlawm a herh i kokek thingram zong kan dawt a herh. Thingram tawnhman ning kan thiam lo ruangah khuati a rawk i 2015 lio i min a cimh le khua cheukhat cu an ning pi hna in thial an hauh kha a si.
TCP: Ti le mei tah nan tlam a tling maw zeidah nan lawh?
Dr. LZK: Ti hi sipin nih Timit ti an kan pek i kan herh ning tluk in a phan lo. Mei zong kan herh ning cun a tha lo.
Hakha College ahhin a leng kai mi (Distance) le a chung kai mi 442 le a chung kai mi 530 an um i an dihlak fonh ah 972 an si. Major 9 an ngei i cachimtu 50 le zung riantuan 85 an um.
Ti le mei an tlamtlin lomi kongah le hnawm fimhlawmnak kongah Sipin penguk kan hal tikah minung thazaang le set thilri thazaang zong kan i daih lo cun college ahcun anmah tein hnawm fimhlawm ningcang kha an ngeih awk a herh. Cun hi kongah bawmh an kan hal ahcun zeitik paoh ah bawmh ding timhcia kan si ko. Ti kong tu hi cu a chim awk zong tha lo. Timit tikong hi cu tu zong hi a buai ngai mi a si tiah a chim. Mei kongah hin College, Sii-inn le Hotel tibantuk cu anmah tein budget halmi chungin tuahpiak an si i khuachung mi zapi hmanmi bantuk in meter man in tuahpiak te hna an si lo. Cucaah anmah nih an i zat dingmi set tibantuk kha budget an hal sinah hal phung a si tiah kan theih.
Biaruahtu: Salai Ngun San Aung
