“Hringtu Nu Ni” Thawhkehnak Le Anna Jarvis Tuanbia Tawi

0

The Chinland Post| 2018 May 10| Kumzabu 20 thawkka ah USA ah Anna Jarvis nih hringtu a nu upatnak caah ‘Hringtu Nu Ni’ hi a rak thawk. Anna Jarvis cu, fa a ngeimi a si lo nain ‘Hringtu Nu Ni’ a hringtu nu tiah upatnak an pekmi nu a si.

Anna Jarvis cu, Granville E. Jarvis le Ann Reeves Jarvis nih kum 1864, May 1 ah USA, West Virginia, Taylor County, Webster ah an rak hrinmi a si.

Anna Jarvis thawkmi ‘Hringtu Nu Ni’ hi kum zabu 16 lio ah United Kingdom i rak hmanmi ‘Mothering Sunday’ timi le B.C chan lio i Greek pathian nu Rhea timi upat peknak ni le Roman pathian nu Cybele timi upat peknak puai he aa pehtlaimi a si lo.

Kum 1870-1880 chung ah American nu Julia Ward Howe nih thawk a rak i zuammi ‘Mother’s Day for Peace (Remdaihnak caah Hringtu Nu Ni)’ timi he zong aa pehtlai lo, Anna Jarvis nih aa pehtlai tiah a rak chim balmi a um lo. Asinain, hringtu a nu Ann Reeves Jarvis lungthlitum chunmang kha a fanu Anna Marie Jarvis nih a tlinternak tu a si.

A nu Ann Reeves Jarvis hi Mother’s Day Work Clubs timi a rak dirhtu le a Khrihfabu Andrews Methodist Episcopal Church ah a rak i pe ngaingaimi le Sunday School zohkhenhtu a ṭuanmi a rak si. Kum 1871 i Sunday School a rak cawnpiak hna lio ah, donghnak thla hi tihin a rak cam:

“Minung khuasaknak kip ah hringtu nu nih aho iang lo rian duhnung i aa peknak hun hlam len in, aho tal nih hmailei caan zeitik ah khin maw hringtu nu ni hi a hun thawk te lai ti hi kaa ruahchannak le ka thlacamnak a si” tiah thla a rak cam. A fanu hngakchia Anna Jarvis zong cu, a nu sin ah Sunday School a kaimi a si i, a nu thlacamnak nih cun, a thinlung a rak suk ngaingai ko lai tiah zumh a si. Kum 1905 May 9 ah Anna Jarvis a nu cu a thi.

Asinain, Anna Jarvis nih a nu chunmang cu tlinter ding in aa sehchih. Anna Jarvis nih, “Ka rothil chawva vialte le ka nun tiang pek sian in kaa zuam” tiah a ti. A nu a thih in kum 3nak 1908, May 10 ah Anna Jarvis nih USA, West Virginia ramkulh, Grafton khua, Andrews Methodist Episcopal Church ah “Hringtu Nu Ni” cu a rak thawk. A nu thlan cung ah ‘carnation’ timi pangpar raang muici a rak chiah.

Anna Jarvis, Philadelphia khua Fidelity Mutual Life Insurance Company i advertising editor nih ‘Hringtu Nu Ni’ cu, USA rampi ni sunglawi siter ding heh tiah fakpi in aa zuam ṭualmal. Heh tiah tor le cheng in cakuat a ṭial i rampi ni sunglawi ah ser a si naklai mirum pawl le Khrihfabu hruaitu bu le ramkhelthiam pawl sin ah ca a kuat hna. Kum 7 deng a rauh hnu kum 1914, May 8 ah American President Woodrow Wilson nih May zarh hnihnak Zarhpini hi ‘Hringtu Nu Ni’ siseh tiah min a rak thut.

Kum 1948 ah Anna Jarvis cu mual a liam. Mual a liam tiang ah vawleicung ram 43 nih a thawkmi ‘Hringtu Nu Ni’ cu rampi ni sunglawi ah an rak hman. Nihin ah cun, vawleicung ramkip ti awk nih ‘Hringtu Nu Ni’ cu rampi ni sunglawi ah an hman cang.
Asinain, mah le ram, biaknak le nunphung hoih in, ‘Hringtu Nu Ni’ cu khiah le hman a si i May thla zarh hnihnak khel ah a hmang lomi ram an um i hmanning aa dangmi ram an um ve.

‘Hringtu Nu Ni’ Cafang Fonhning
‘Hringtu Nule Ni (Mothers’ Day)’ tiah hringtu nule vialte huap in a chimmi le a ṭialmi an um. Asinain, a thawktu Anna Jarvis nih mah le hringtu nu pakhat cio hoih in, “Hringtu Nu Ni (Mother’s Day)” tiah kum 1912 ah khan a rak ṭial.

Hringtu Nu Ni Cu Chawzawr Manh Tam Ni Ah Aa Cang
American cozah nih Hringtu Nu Ni cu rampi ni sunglawi i a cohlan hnu kum 9nak ah, American chawlet pawl nih ‘Hringtu Nu Ni’ ah greeting card, pangpar tom, laksawng a phunphun an hun zuar luaimai i chawdawr man ṭhat ni ah an hun i cang.

A thawktu Anna Jarvis nih cuti chawleh ni i hmanpiak cu fakpi in a hun doh. Greeting card in hringtu nule sin cakuat cu thathut a si, fale nih mah kut hrimhrim in cakuat ṭial ding tu khi a si tiah a rak ti.

“Seh in ṭialmi card nih sullam zei hmanh a ngei lo, vawleicung ah aho nakin na caah rian an ṭuanpiaktu nu sin cakuat ṭial ah na tha a thu tuk lawmmam ti tu hi a si deuh” tiah Anna Jarvis nih a rak ti.

Kum 1948 ah chawleh ni i hman a duhlonak a rak langhter i cozah nih zapi remdaihnak hna na hnawh tiah an rak tlaih. A donghnak ah cun, “Hringtu Nu Ni” ka thawk hi kaa ngaichih tiah Anna Jarvis nih a rak chimphah.

1872 ah Julia Ward Howe an timi nu nih America ah Hringtu Nu Ni hi tuah awk a si ti in ruahnak a rak chuahpi hmasabik. Boston khua ah Hringtu Nu Ni pumhnak a kum fate in kum saupi a tuahpi hna. 1907 ah Virginia nitlaklei Crafton khuami Anna Jarvis anti mi nu nih Hringtu Nu Ni hi miphun nih tuah awk a si ti in khuazakip ah chim a thawk. Hringtu Nu Ni cu May zarh hnihnak ah siseh tiah a ti i pangpar tonhnak phung a thok chih. Cuticun hi pangpar tonh phung cu mi tampi nih an zulh. A nu a nung rihmi nih pangpar a hring, aihre, a sen timi zawng pakhat khat an i tonh i a nu a thi cangmi nih pangpar rang an i tonh ve.

Hringtu nule vialte nih thisen, thazaang chuah in an duhdawtmi hna fale sin in sunlawih upat hmaizahnak hmu ko hna seh!+++

Ref: Mother’s Day le Anna Jarvis, GCN 

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: