Kan Lai Paih Phunglam (Rule) Thlen A Hau: Salai Mang Hre Lian
Tulio cu World Paih Champion Rung Lian Ceu nih a ka runh ko. Uar um kho tuk. Nungak si cun thihhnawh phu a si. Lai paih man a ngeihnak zong a vun santer deuh. USA um Laimi cingcing an si ko. Zeipaoh nan thil tuah phungphai a tlai, zoh nan dawhter i mual an ngeiter. Kan miphun sinak muru an thanchoter i mual an ngeihter. Kan miphun chung in kan i ngeihmi lentecelh ah paih hi a sunglawi bik in a tla cang. Cucu zeitindah kan ramkip tiang kan pemh khawh lai ti ruah a hau.
Ramkip tiang kan laipaih lentecelh kan pemh khawhnak ding ahcun paih phunglam (Rule) thlen a herh tiah ka ruah.
Keimah hmuhtonmi ka chim ahcun;-
Paih hi ka uar bal lo. Zohding zong ah ka ruat bal lo i lentecelh phun zong ah ka ruat lo. Ruah lopi in 2014 kum (2015 si maw dek) i Hakha Chin Miphun Ni ah avoi khatnak ka zoh. Van Ram Or (pa hme te) aa paimi ka hmuh in paih zoh nih a ka lem. A rau lo. Amah nak pa nganpipi zong dawh taktak in a tengh colh hna. Mi a tenghning le teining cu aa dawh taktak. Pakhat he i pai ah voithum i paih si kaw, minutes 10 chung ah a tei dih peng hna. Minung 27 (26 dek si) a tei hna i bual a co. 2017 kum Falam ah minung 24 a tengh rih hna i minung pakhat a tei hna khi minutes 10 a rau lo. Naitan Hakha i Rung Lian Ceu nih Hakha pa tthawngthawng a tei hna bantuk kha a si. Khakha a zoh a nuam. A zohtu a kan hip deuh. Cu thawk in paih zoh nih a ka lem i ka zoh tawn.
Donghnak USA nih tuahmi World Paih Champion ka zoh. Rung Lian Ceu le Uk Ling Thang an i pai. An phungpai ah Round 3 i paih a si. Round (1) ah minute 10 a rau. Mah chung ah i tei lo ahcun ttangkawp in pai i aa teimi nih tei a si. Round (3) a simi Minute (30) tiang an i pai i an i tei lo. World Paih Champion a si nain zoh ah thazaang ze (boring pahmi a lo). An ila bal lo. Paihbual lawngte mintue 30 chung an hel ti tluk a si. Ttangkawp in second 5 hrawng lawng kha a si ko. A dang minute (30) cu zoh a phutnak a tlawmte tiah ka ruah. Kha bantuk in kan ipaimi kha paih kong a thei bal lomi, a zoh bal lomi ramdang mi nih zoh hna sehlaw a sawhsawh (boring) tuk an ti ko lai. Cucaah hi tluk aa dawhmi le lentecelh tha a simi kan Lai paih hi vawlei cul in kan pemh khawh nakding ah phungphai kan thlen cu a herh tiah ka ruah.
Zeitin kan thlen lai: – (paih kong a thei bal lomi nih ka hei ruahmi)
1. Paih i teinak a muru cu itengh a si. Aa tenghmi nih tei cun tei a si. Hi cu a phung muru a si. I tlaih zungzal ding. Nain …
2. Round (1) ah minutes (5) lawng a caan i la seh. Zatlang paih cu round (3) siseh ko seh. Zuam cawh paih cu Round (5) siseh. Tennis tuk zong round (5) le round (3) in a um ko. Ttaangkawp timi hi um hlah seh. Mah round chung in voikhat a tenghmi paoh nih tei siseh. I tengnh a um lo ahcun Judge asiloah Refree a tuanmi nih an ipai dan, an i lakdan le an cawlhcangh dan in a mark pek in teinak pek si ko seh. A teitu kut thlirter kha si ko seh.
3. Paih caah Judge tuan zong hi a sawhsawh ah ruah ding a si lo. Judge nakin a zohtu le announcer a tuantu hna khi mipi a hip (influence) deuhmi a lo tawn. Nawl ngei deuhtu an lo tawn. An i thlak tuk. Hihi lentecelh ahcun phunglam a tlai lo ngaimi a si. Judge a ttuantu ding hi paih caah Judge tuahnak Certificate a ngahmi si hna seh. Cu Certificate pe kho ding cu CACC tibantuk an um kho. Lianhhngan in kan paih kan thanchoter lai ti ahcun cu bantuk in bu a um a herh. Lentecelh paohpaoh ah Judge tuannak nawl hi Certificate a ngeimi si a hau dih. Cu ngeihnak ah biatakte in an i zuam. Kan Lai paih kan thanchoter lai ti ahcun CACC nih tlangtlak in le lung i rual in cu bantuk bu le FIFA bantuk in Lai Paih a kan tlangtlak kho ding bu lungrualte in ser a herh.
4. A cung ka langhtermi bantuk tlam a tlin khawhnak ding caah Laipaih kong a hngalmi, a thiammi vialte sawm in tonnak (Conference) ngeih, catluan hna chuahpi in a thawngmi bu kan dirh ahcun kan Lai paih hi a tthangcho lai i vawleicung nih uarmi lentecelh phun khat ah aa chuah kho hrimhrim lai. Phungphai fek taktak ser in miphun dang nih an cawn thiamnak ding ah hmunhma le cawnnak hrim ser a hau.
Lai paih lei tlangtla tu kan pa le kan ule nih kan laipaih a thanchonak caah phunglam muru ahran thlaknak caah ruah a herh ngaingai tiah ka hmuh. Cucaah bawmchantu le ruahnak a chuahter kho tu a si phum hnga maw tiah ka hun ttial vemi a si.
(Catialtu Salai Mang Hre Lian hi Fidi Foundation (The Chinland Post) ah Executive Director a tuanmi si. Atu hi Thailand khualipi Bangkok i Mahidol University ah M.A in International Human Rights a cawng cuahmah liomi zong a si.)
About The Author
