Laimi Kan MPs hna le Social Media an hmanning boruak

0

Biadomh: 2017 kum ah Naypyidaw ka phan i Chin MPs pawl ka leng dih hna. Thlanglei Chin ramkulh in MP pakhat he bia kan i ruah. Hluttaw an boruak, Chin MPs an dirhmun le an harnak tbk ka hal tikah a ka timi nih ka lung a ka tongh tuk. Atu ceo ah ka vun phuan.

“Kum 70 cung aho minung paoh MPs an i cuh ahcun thim bak ti lo ding. Daw Aung Suu Kyi pakhat lawng aa tel lo. A dang vialte ka ti dih hna. An si kho bak ti lo. Zohkhenh, cehkenh le tlangtlak an hau i an ti khawhnak ri a tlawm cang. Suu Kyi pakhat lawng hi kum 70 cung ahcun mino bantuk in zeitik paoh ah a cawlcang kho i thazaang a ngeimi a si. Na ka zum lo cun MPs Ngun Hei va hal te” … tiah a rak ka ti.

MP Pu Ngun Hei ka hal taktak tik ah ‘a ka nih i a lu a lei lo’. ‘A dik, a dik lo’ a ka ti lo nain keimah tein a chim duh mi a phi kaa chuak.

Social Media Umtuning

Nihin kan chan cu Social Media chan a si. Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, tbk in a phun an tam tuk. Minung pakhat le pakhat i pehtlaihnak caah siseh, zapi pehtlaihnak caah siseh biapi tuk in hmanmi an si hna. Social media hi mah le mah i cawisannak (promote) caah biapi ngaimi zong a si. Riantuanmi cawisannak, sipuazi faknak, zumhnak le dirpimi bu cawisannak tbk hrim ah biapi tuk in hman a si.

Asinain a ruang dang in a hmangmi zong an tampi ve. I lawh cio cu a si dih lo.

Ramdang MPs, hruaitu le minthang hna tamdeuh cu Social Media an hmang. Social Media in an i cawisang. Mipi theihter an duhmi, an cawlcanghnak, an riantuannak le pumpak kong ah mipi uar deuhnak caah Social Media ahcun an i Post, an i tar. Thatnak tampi a chuahter. Khatlei ah hruaitu le upatmi nih mi thleidannak lungput he catial in an tarlangh tikah rem lonak le buainak a chuahter ve. Zeipaoh hi an tha dih tawn lo. A hmangtu cung ah aa hngat i, cu chung in thatnak le chiatnak hi a phichuak a umter tawn. Kawlram ah buainak tampi zong hi Social Media in thleidannak, huatnak ca thlah ruang ahhin aa thokmi a tam tuk tiah dothlattu tampi nih tial.

Kawlram MPs, Cozah le Social Media

Kawlram MPs dihlak in cun chim a har lai. Nain tam deuh cu Social Media an hmang tiah dothlatnak ah hmuh khawh a si. Daw Aung San Suu Kyi zong Social Media pumpak in a hmang lo nain Covid-19 a phak tikah a hman ve cang. “Covid-19 pulrai dohnak ah Social Media hman lo awk a tha lo. Pulrai kan dohmi teinak caah a lam pakhat a si caah ka hman,” tiah a Facebook ah a rak tial. Social Media in mizapi caah riantuan khawhnak lam a um ti kha a kan fianter.

Cun cozah Ministry dihlak, State Counsellor Office, President Office, Pyithu Hluttaw, Amyotha Hluttaw le Pyidaungsu Hluttaw hna nih Social Media an hmanning, thawng an thanhning, LIVE an thlahning zoh tikah Social Media hman thiam a herhnak le mipi pehtlaihnak an tuahmi thanhnak ah a thathnem zia a langhter.

Kan Lai MPs le Social Media

Hi bantuk Social Media chan ah kan Lai MPs pawl nih tah zeitindah an hman ve. An riantuannak, an cawlcanghnak zeitin an kan thanh ve. Cun Chinram kan cozah, Hluttaw nih tah zeitluk in a hman ve. Hihi dothlat awktlak ngai a si tiah ka ruah.

Kanmah Thantlang – Hakha (Laimi) MPs he aa naih bik mi vun char ahcun Sagaing ramthem in a tlingmi MP Ebenezer Siami le Chin MP chung in Mindat MP Nay Lin Aung hi a si. Social Media biatakte in an hmang i anmah pumpak kong pin ah an rian he aa pehtlai mi kha mipi theih ding ah an tar (post) tawn. Hluttaw ah bia an chimmi, chimding an i timhmi, hluttaw ah an cawlcanghnak, media, mipi le a dangdang he an i tongnak tbk .. vialte cu Social Media ah an langhter. Cu tikah Media le Facebook a hmangmi minung thinlung tampi a lak i, Daw Siami le MP Nay Lin Aung hi MP ah rian a tuan ngai mi in kan hmuh hna. A dang nakin an tuan a tlawm deuh kho men ko. Nain Social Media an hmannak nih mual tampi a ngeihter hna. Khatlei in Media pawl nih an riantuannak tial bikmi le mipi nih theih bikmi Chin MP ah an hun i chuah. MP ahcun a laar ngaimi ah an si kan ti lai cu.

Hi ti ka chim tikah Social Media a hmang lomi MPs cu rian an tuan lo tinak a si lo. Theih lo in a rak tuanmi tampi an um ve ko lai. Nain Social Media hmang ciocio ah “zeitin” an hman timi nih an thutdir ning tampi lak ah zeimawzat cu bia a kan chimh.

Hakha – Thantlang kan MPs hna

Chin ramkulh huap in ka cuanh kho lo. Hakha – Thantlang kan MPs hna – an dihlak Facebook cu an hmang dih. Thantlang in Pyithu Hluttaw Pi Ni Sui Lian, Amyotha Hluttaw Pu Bawi Khing, ramkulh Hluttaw Pu Van Thawng le Dr. Hmuh Thang zong Facebook an hmang.

Hakha in Pyithu Hluttaw Pu Joseph Hniar Uk, Amyotha Hluttaw Pu Ngun Hei le Salai Siangawr Vanhnin, ramkulh hluttaw in Pu Zo Bawi le Pu Sui Thio zong Facebook an hmang hna.

Hi kan MPs pawl an Facebook hmanning zoh tikah Kawlram hmundang i Social Media a hmangmi, ramdang Democracy ram i MP hna an hmanning he cun tam ngai aa dang.

Hmanning a phunphun

Social media kan hmanning le kan tinhning sullam aa lo cio lai lo. Buaktlak in a hmangmi nih:

  1. Mipi le hawikom he petlaihnak bak ah kan hman. Cu tikah an Facebook in kanmah pumpak he aa pehtlaimi kha a phunphun in kan i tar. Kan i hawikom.
  2. Cheukhat cu pumpak hawikomh nak pin ah kan fimnak, kan riantuannak, kan hngalh mi mipi phawt ve le midang caah si ve seh ti in kan hmang. Cun, mi nih ka zumhnak, ka pomnak hi cohlang hna seh ti duh ah ca kan tial, kan tar. Kan ruahnak zapi theihding ah kan karhter. Mipi caah thahnem santlai ding kan tuak.
  3. Cheukhat cu MP si ruang ah, mipi caah riantuantu NGOs minung, biaknak hruaitu si ruang ah cu kan riantuannak cu mipi theihternak le thanhnak caah kan hman. Mipi nih kan riantuannak thei hna sehlaw kan tanpi hna seh, kan dirpi hna seh ti kan duh. Rian he aa pehtlai mi lawng kan tial i pumpak kong chim le tial kan hrial.
  4. Cheukhat cu pumpak ca lawng bak ah an hman. Mah nih uarmi lawng i tar. Chungkhar kong le pumpak cawlcanghnak lawng i tar a si. Pumpak pin ah a lenglei hmuhning kha tuak a si lem lo.
  5. Cheukhat cu thawngpang relnak le thil hngalh duhnak caah an hman. Zeihmanh zong kan i tar lo. Kan tial lo nain ca relnak kan hmang. Aruang cu tuchan cu Social Media ah kan pawngkam, vawleicung kong thawngpang a tling. Cucu hngalh kan i zuam i hngalhkauh chapnak caah kan i lak.

A dang a ruang tampi a um lai nain a tlangpi in hi sining pali cung ah kan i hngat bik.

Nihin kan MPs pawl Facebook an hmanning zoh tikah a cunglei pali ah zei hmuitinh indah an hmanbik, mipi hruaitu le zohchunhthlak, kan thimmi hna an si tikah dothlat le ngiat hi an biapi ngaingai.

Cucu mipi nih kan thimmi Hluttaw MPs an Facebook pawl ka vun langhter. A hnu bik anmah nih an i tar cio mi ka langhter hna. Hluttaw MPs an Social Media ah an cawlcanghnak theih a duhmi zong nih zuldawi awk a ttha tiah khatlei in ka ruah fawn caah. (Chinchiah: Pu Sui Thio le Salai Siangawr Vanhnin belte, Facebook an i tarmi Privacy in an ichiah. Public an tuah lo caah Facebook Community Standard buar lo ding ah an Facebook lawng ka hun tar.)

Biadonghnak

Vawleicung fimthiamnak a thangcho! IT tiluan a ngan chin lengmang. Cu thanchonnak nih riantuanning, pehtlaihning zeimawzat thlen a herhnak tete zong a chuahpi. Ahohmanh nih IT hi hmailei ah hrial awk kan tha lai lo. Keimah pumpak in cun kan MPs hna nih an riantuannak, an thil tuahmi le cawlcanghnak hi mipi nih halchom si lo in a si khawhnak lam in kan theihter hna sehlaw a ttha tuk hnga ka ti. Mipi le MPs hi naihte in kan i kom i kan sining le hmuhtonmi kan i hrawm ahcun a dikmi thanchonak, thlennak le hngalhkaunak hi fekfuan deuh in kan chuahpi kho deuh lai tiah ruahchanhnak he.

By Salai Mang Hre Lian

Theihternak: Hi cabia kong ah cattialtu pumpak nih tuanvo a ngei.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: