NUG Cozah: D-Day Caah A Biapi Mi September 14?

0

Salai Bawi Lian Sang |2021 August 17 — Myanmar ram mizapi leikap aiawhtu National Unity Government (NUG) zuamcawhtu siloah ralkah (shadow/parallel govt.) a cozah cu a biapi tuk mi raldohnak pahnih tuanvo a ngei. Cucaah, a hmasa ah NUG vun zohta u sih.

National Unity Government (NUG)

Rampi funtommi cozah, National Unity Government (NUG) cu Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw (CRPH) timi 2020 November thla thimnak ah teinak a hmumi NLD palai tam deuh an ser thawk mi a si i National Unity Consultative Council (NUCC) nih a phen in dirpi, a hnu in a dirkamh i chuahpi cozah a si.

CRPH cu NLD party tamdeuh aa tel mi phu an si. Nain, NUCC ahcun party dang le phu dang zong an i tel (Mahbel, Party kip le hriamtlai phu kip an i tel rih lo). NUG nih a huapmi a hun kau ngai. Miphun an i cawh; Shan le Arakan (Rakhine) dah lo cu an tling ti khawh a si. Kum khua in upa siseh, ngakchia deuh le a no tiang an i cawh. Fimthiamnak ngei zong an um lengn ah, Biaknak an i cawh hlei ah, nu palai an hun tam ngaingai. A hlei in, ramkhel cawlcang mi Politician, Activist le Scholar (thiamhleisang) an i cawh chap rih. Atu tiang theih tawk ah party dang le party siloin aiawhtu phu um lo in a dang cukmak mi an um pah len.

NUG cozah chung ah, a miphun hoih in zoh ahcun Kachin, Karen, Karenni (Kayah), Chin, Ta’ang, Mon le Kayan hna an i tel. Kawl a si lomi 51% an si. Nu 27% an i tel. NUG Cabinet cu Ministry (vuanci) hmun 11 in an ser. Amah bel, an chap chih thluahmah mi zong a um. Atu ah, President, Vice President, Prime Minister, State Counsellor pin ah Minister pahra (10) an khinh hna. Deputy Minister (12) an khinh cang hna. Cun, ramleng cozah he pehtliahnak an tuahnak hnga ding caah, Australia, Czech le South Korea hna ah palai riankhinh le pek an si cang.

CRPH nih Ramchung Mipi Runvennak Nawl A Chuah

2021 March 14 ni ah CRPH nih phungning tein nawl an chuah mi a um. A timi cu mipi nih mah tein kan nunnak venkhawhnak nawl kan ngei. Ka nunnak hi kan ven ve cang lai a ti. Nihin ah CRPH nih a thanh ning ah cun, CDM a tuahmi mipi vialte nih fahnak nan in sualnak hngalo, i vennak nan tuah khawh cang. Ralkap le palek nih fahnak an in pek hna asi ah cun, cucu lehnak nawl nan ngei cang tiah an rak thanh.

Zeicatiah, Ralkap le palek cu Ramkom Kawlram mipi kan ralkap le palek an si ti lo, an nih cu kan caah ralhrang phu an a si. An kan thah, an kan tuk, meithal in an kan kah, an duh poh in an kan tuah. Ramchung mipi vengtu si loin, ramchung minung sualnak ngeilo thattu le thentu an si. Nihin thawk cu anmah ralhrang phu nih nan cungah kutthlak, tukvelh tibantuk an in pek hna a si ah cun, let hna u ti a si cang.

Cucaah, hi thil sining kan zoh lengmang tikah ramchung ral a tho cang tinak a si. Mipi nih ralhrang ralkap le palek cungah kut an thlak ve hna ah cun, raldoh timi cu a si cang ko. Tlangcung hriamtlai an thu sawhsawh ti lo, mipi hram-ai thawng an theih. Hnu ah cun an hriamnam he an rak chuak cio lai. Cu tikah ramchung thisen a luang lai i, ralpi a tho cang lai.

D-Day Auhnak

Pakhatnak ah Raltuk training a lim mi mino pawl caah D-Day thanhpiak ding.

People Defense Force (PDF) ahhin,

  1. NUG-PDF (NUG nih hruaimi PDF)
  2. Pengtlang/Khuaram hrambumh mi PDF
  3. Pumpak ….DF min a tlaihmi tiin hmun thum ah then a si.
The 33rd Chin Revolution Day at Camp Victoria 2021 March 20/The Chinland Post

NUG nih hruaimi hriamtlai phu People Defense Force (PDF) cu Tlangcung hriamtlai phu nih kilhkamhmi runvennak, a himnak hmun an um. Cu an umnak hmun, a luatmi hmun (Liberated Area) Thlanglei/chaklei ah Raldoh cawnnak (training) a ngeimi hi NUG hruainak tang ah a um mi an si. An duhherhmi harsa ngai an si lo. Ralkap thazang 8000 hlei hrawng an ngei cang. Anmah thazang lawng in ralhrang tei ding an si kho lai lo.

D-Day auh ding ah a biapi bik cu miphun hrambunh in a cawlcang mi, peng le tlang, khua hram bumh mi PDF phu hi an si ko. [Theihternak– Chinram ahhin CDF-CNDF le a dangdang phu an um cio i, Myanmar ram kip ah anmah le ramthen hoih in PDF min bunhmi phu tampi an um. Mah vialte hi a lam kip in NUG he pehtlaihnak an ngei cio.]

Pahnihnak ah hmaithla September 14 ni an tuah dingmi UN Tonpumhnak (UN General Assembly-UNGA) ah thutdamh pakhat hmuhnak ding caah raldohnak zong hi a biapi ngai mi a si. NUG le Ralhrang hna nih UN ah mi zei dah Myanmar rampi aiawhtu UN palai thim a si te lai timi raldohnak hi a biapi tuk.

September thla chung ah New York khua ah an tuah ding mi UN tonpumhnak (UNGA) ah ramkip hruaitu nih Myanmar kong ceihhmainak an ngei lai. Hi tonpumhnak nih Ralhrang nih thimmi UN palai maw an thim lai?, Mipi aiawhtu NUG nih thimmi UN Palai (Atulio tuanmi Kyaw Moe Tun a si) dah thim a si lai? timi hi a biapi tuk mi biakhiahnak an tuah ding mi  a si.

Mipi lei in thazang thawngnak a um mi cu UNGA nih Mipi thimmi cozah cu nihin tiang an pom khawh hi a si. UNGA nih November 8, 2020 kum Democracy thimnak ah Buan a comi mipi thimfung (Me) hi upat, a tihzah ti khawh a si. Ralrang cozah cung ah siseh, an cawlcanghnak kong ah UN nih ralrinnak (warning) a pek lengmang. Cucaah, a ralaimi September 14 ah NUG thimmi UN Palai thim a si ah cun mipi caah tuanbia roling pakhat a si te lai.

NUG hi nihin ni tiang ah Vawlei cung ramkip he chawhpiaknak lei ah hmainor in a kalnak ah a lam a tluang ngai. Cucaah UN tonpumhnak ah NUG cu Myanmar ram aiawhtu cozah ah pom a si kho. A si ahcun ralhrang ralkap chung in thazang lungthin a zor thup lai. Ralhrang sinak in a tli mi le mah le mah a thah mi an tam lai tiah a rauhdamh mi an um. Pakhat ah thih le thih nun le nun tiah hrut bu in hriamtlai mi zong an um ve lai. Ruahchih ding pakhat belte a um ve, cucu UN ah ram pakhat aiawh an thlah tik ahhin, a cozah aiawhtu silo in a ram aiawhtu an thlah tawn. Vawleipi pehtlaih nak hi, Ram-le-Ram (State-to-State) pehtlaihnak a si theo tawn. Cucaah, tutan ah State (Ram) maw an pek lai? Cozah (Govt.) dah timi zong hi a biapi fawn.

Cu ruangah NUG a kalnak lam hi a dikmi a si tiah langhter ka duh. Zeicatiah, NUG ah Dr. Sasa le Ambassador Kyaw Moe Tun nih UN ah biatak tein an cawlcang kho. Dr. Sasa nih England, France, Norway, Finland, German, Switzerland, Italy, Turkey, rampi pawl he chawnhpiaknak le pehtlainak a ngei kho. Kyaw Moe Tun zong US ram nih a dirpi ngai fawn. Cucaah, ruahchannak hi a um ngai ko. Cu leng ah, NUG minung lawng silo in, a leng in ahohmanh nih theih lemlo in a thlithup in ramkip cozah sin ah a rak chimrelmi zong an um fawn. Mah le si khawhnak cio in izuam cio a si tik ah, ruahchannak a um ko.

Atu bantuk dirhmun hi, vawilei tuanbia ah a um pah theo, A luan cia can ah, UN nih UN Charter No.7 ah UN Security Council sin ah nawlngeihnak pek (mahhi a hnu cem tuan dingmi a si).

D.1 Remdaihnak lam a hrawk kho tu tihnung ral a um ah cun,
D.2 Remdaihnak a hloh sual tik ah,
D.3 Remdaihnak zei rel loin a tuah sual tik ah,

UN nih UN Charter No. 7 bantukin Security Council ah nawlngeihnak pek in ral dohnak (or) raldohnak a si lo mi humhimnak le Remdaihnak serpiaknak nawl a ngei ti a um. Cu bantukin UN Security Council hna thlaknak in R2P hi Myanmar ram ralhrang dohnak a rak lut khawhnak lam a um hnga. Asinain, hihi R-2-P hi cu faktuk in ruahchan ngam ding a si hnga lo. Atulio dirhmun ning in cun, UN nih Kawlram kong hmaisuang in a caih khan lio pi ah, Afghanistan kong buaibainak a hun chuak fawn. Asinain, UN nih vawleipi ah a rak hman bal mi cawlcanghnak zoh chun hmanh u sih;

Vawlei cung R2P a lut bal mi ram hna lak ah,

  • Kenya 2007/2008/ France ram ramdang lei Minister nih UN Security Council ah report a tuah hnu ah UN an lut.
  • Ivory Coast 2011/ Rampi Thimnak a dih in President hlun nih a rian in chuaktak a duh ti lo ruangah UN Ralkap pawl ni 5 ah an lut. Ni 11 chung ah President thar nih President hlun a tlaih i, ICC ah a kuat.
  • Libya 2011/ UN Ralkap cu R2P in riantuan hram an thok. UN Security nih kah daihnak nawl a chuah hnu ah NATO ralkap an lut. Uktu tha lo tiah ruahmi Gaddafi a tli i zeitin dah a thih kha mipi theih cia a si.

A dang R2P an hmang mi case pawl zong an um len rih. UN-R2P a luh rih lo hmanh ah ram chung ah PDF mino hna Raldoh traning a kaimi tampi an um cang. Cozah a nuar mi, CDM lutmi cozah riantuan hna he mipi caah chansau hruai khawhnak lam programme tampi he cawlcanghnak an ngei kho peng. Cucaah, September tonpumhnak hi D-Day caah a biapi tuk mi a si. A cheukhat nih cun, D-Day thanh a hau lo tiah a ruat mi PDF hruaitu le upa zong an um ve. Asinain, UN tonpumhnak ahhin, zei bantuk biakhiahnak hmanh ngei ko hna sehlaw, zeitindah cawlcangh ning a si lai ti cu NUG nih a tha bik lam in an kan hruai ko lai tiah zumhnak ka ngei.###

Pehtlaimi capar:

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: