Covid Le Raldohnak Ruang Ah Paletwa Peng Kalnak Lam An Khar I Mipi Ei -Din An Cat

Salai Bawi Lian Sang|TCP-Kalay| 2020, September 27|Covid pulrai le raldohnak ruangah umkalnak kham a si mi Chinram kulh Paletwa peng ah ei-din an har ngai tiah VOA Burmese News Ko Thet Niang nih September 25, 2020 ah a tial.

“Ral ruangah khua a kaltakmi ralzam 10000 lengkai umnak Paletwa peng chung ah tuzarh thok in ei-din awk ngei lo in har sa tak in an um. September 20 ni thok in ei din awk a herh cemmi facang le a dang eiawk a har hlei ah thilman a kai tuk. Cun facang zong cawk ding a um ti lo. Tuthla dih tiang hin facang a phan ti lo ah cun peng chung vialte facang lo dirhmun a phan te lai.Tu zong cawk ding a um ti lo.” tiah Ralzam bawm tu U Kyaw Aung nih a chim.

“Rakhine hriamtlai AA le kawlralkap ruangah harnak a ton mi Paletwa peng ah pulrai ruangah umkal kham a si tik ah ei din harnak an ton. Rakhine ramkulh ah covid pulrai a karh tuk caah Paletwa peng ah a hlan bantuk in cozah le CSO sin in bawmhnak a um kho ti lo ruangah mah bantuk in ei din harnak kan ton a si” tiah U Kyaw Aung nih a chim chap.

“HLan ah cun bawmhnak a um ko. Chin cozah zong nih tampi bawmhnak a ngei. A dang CSO/NGO sin zong in bawmhnak a um. Bawmchan tu an um ko natein Covid le raldoh ruangah an ra kho ti lo. Umkalnak a har i Paletwa khua chung ah a rak dormi ralzam hna le khuami caah ei-din a um ti lo nak a si. Tlanglam le Tilam zong khar dih a si caah IDP camp ah a ummi hna caah cun ei din a um pah rih ko natein Camp a phan lomi Sami Paletwa mipi cu eidin he tangka he an har i mah vialte harnak tei khawhnak kan i zuam lio a si. Rampi cozah zong nih bawmh ding in an tawlrel lio Rampi cozah nih bawmhmi facang le chiti le Pe ei-din cu a um ko. Cun WFP bawmhmi facang, Chiti le Pe zong a um ko. Mah thilri pawl Sami khua a phanh khawhnak hnga Paletwa tiang himte in a phanh khawnhnak ding rampi cozah nih khua a kham lio a si” tiah Chinram cozah in Sipin minister U Soe Thet nih a chim.

Milu 100,000 hlei umnak Chinramkulh Paletwa peng ah tlanglo tuah in an pawcawmnak a si tik ah Raldoh nak ruang ah rian zong tuan ngan a si ti lo. Paletwa peng nih eidin thilri cawknak ah an kal tonnak Rakhine ramkulh Kyuaktaw peng he umkalnak phih a si.

“Thil man hi a kai taktak. Tahchunhnak ah, arti pum khat te ah 500 MMK bak asi cang. Khanchuansen le khachuanrang zong cuaikhat ah thonghra leng an phan,” tiah Paletwa lei min langhter duh lo pakhat nih The Chinland Post ah a chim.

Atulio Paletwa peng chung kahdohnak ruang Rakhine Kyuaktaw lei kalnak Kaladan Tilam an khar hi February 2020 in a si cang. Cucaah, lam dang hman tawnmi Paletwa, Sami in Matupi lei kalnak tlang lampi zong an khar chung caah eidin harsa ngai in an um i thilman a fak ngai tiah theih a si.

United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR) zong nih a chuahpi mi report chung ah, 2020 April 7 ah Kawl Ralkap nih vanlawng hmang in Paletwa a kahnak ruang ah Chin miphun in minung 7 an thihnak le minung 7 hliamhma an tuarnak kong siseh, inn 8 a kanghnak kong le khuami vialte an tlikzamnak kong zong an telh.

Cun, 2020 thawk in thla 5 chung ah, Chin le Rakhine ramkulh ah nu le ngakchia telh in 137 an thi i, 386 hliamhma an tuar. Hi chung ah a thimi 25 cu Rohingya an si i, a dang cu Chin le Rakhine an si tiah UN OHCHR report nih a thanh. Ref; VOA, TCP Own News