Phungluutlo Inn Sak Le Sipin Upadi Umtuning

0

Pu Thla Hre | 2019 February 5| Hi cabia ka tial mi hi Sipin nih a ngeih mi upadi le phungphai kha mizapi nih kan hngalh khawh nakhnga ka hun langhter mi a si.

2014 kum Sipin upadi caangrelnak 77 ah, ahohmanh a tanglei langhter mi phungrelnak le a dangdang hna hi a buar a si ahcun a tlawm bik Ks. 20,000 le a tam bik Ks. 100,000 tiang dantat le thla ruk thongthlak, asiloah dantatnak le thongthlaknak phun 2 tuar khawh a si. Cu hna cu;

Phungrelnak caang
21 (a): Sipin nawlpeknak um lo in asiloah zulhphung he aa tlak lo mi a si ahcun inn sak mi kha dinhter, remhter, thehter.
21 (b): Lam, lutihor, ti pipe, zun-ek kalnak pipe cung ah phungluutlo sak mi thialter.
21 (c): Lam le hlei tuah tik ah deetkhawt mi inn le lo thialter.
21 (d): Tih a nung mi inn le lo remhter, hrawhter, a um mi zong thialter than.
62 (a): Sipin nawlpeknak tel loin lam, lutihor, ti pipe, zun-ek kalnak cung ah phungluutlo in mah duhpoh in inn sak mi ngolter.
64 (a): Sipin nawlpeknak um loin inn sak, remh, kauh, tibantuk ngolter.

77. Whoever found guilty of failure to abide by or violating either any of the provisions of section or sub-section described below or any directives contained in by-laws and rule shall, on conviction, be liable to be punished with fine which many contend from a minimum sum of Ks. 20,000 to a maximum sum of Ks. 100,000 or with imprisonment for a term which many contend to 6 month or with both.

21(a) Suspending or altering or demolishing the construction of any building which has been carried out without compliance with the specifications.

21 (b) Removing any building which encroaches upon any road, drain, water supply pipe and sewage pipe.

21(c) Removing any building which obstructs the construction or repairing works of road and bridges.

21 (d) Repairing, demolishing any dangerous building and removing occupants.

62 (a) Prohibiting not construct any building by encroaching upon public street, drain, water supply pipe or sewage pipe.

64 (a) Prohibiting not to construct renovate or extend a building.

2014 kum vawlei hmunhma inn le ngunkhuai Sipin upadi chung in
58: Ahohmanh Sipin committee theihpinak um loin Ramkulh vawlei le hmunhma chung ah inn saknak nawl a um lo.
59: Ahohmanh Sipin committee theihpinak le nawlpek ning loin inn sak khawh a si lo.
60: Ahohmanh inn a sak cang mi le a sak mi inn khan chung ah siseh, Sipin nawlpeknak tel loin khuasaknak nawl a ngei lo.
68: Ahohmanh phungrelnak No. 58, 59, 60 ning in kham mi pawl hi a buar ahcun tangka Ks. 20,000 in a tam bik Ks. 100,000 tiang siseh, thla 6 thong siseh, a phun hnih in siseh, a in lai.
Note: A dangdang zulhphung le by-law tampi a um rih nain kan langhter ti lai lo.

A cunglei upadi vialte hi, mizapi nih zulh ding hrimhrim khi a si i tuanvo ngeitu zong nih aa tlaih ding mi phunghram a si.
Upadi pohpoh hi ser tik ah caan tampi laak in mizapi ca ah a thathnem nakhnga le mizapi kilvengtu ah sersiam mi a si tawn.

Hakha khua ah atulio phungluutlo inn sak mi hi a tam ngaingai cang. 2017-2018 tiang ah 655 leng a um cang i atu Sangthar samh mi, Cawbuk acre 676 chung ah thla thum chung ah inn 76 a um manh cang. Hmun dangdang zong ah phungluutlo in sak cuahmah mi a tam ngai cang. Hakhathar I le Hakhathar II cu kokek hartongmi an si ca ah a dang tein sakpiak an si. Zeiruang ah dah hi tluk in, phungluutlo innlo sak a tam ti ahcun, a ruang a biapi in, phun li ka langhter lai.

1. Cozah lei riantuantu hna nih khualipi i hmunhma a herh zat (demand) tluk in hmunhma an pek lo ruang ah a si.
2. Hmunthar Sangthar ningcang tein samh loin hmunhma a pikpak in pek kan hman ca ah (a soktu nih a duhlung in tenh awk thalo hmunhma tiang a sok ve. A petu nih zei ruat loin a pek ve).
3. Mizapi sin ah phunglam upadi cawnpiak le theihternak a um lo leng ah phungluutlo in a hram a dawmh lecangka in upadi i tlaih i auhcolh le thlauhcolh a um lo ca ah a si.
4. Phungluutlo inn ka sak lai i tangka ka liam sawk lai i ka co te ko lai, ti mi ruahnak lungput thalo kan ngeih ruang ah a si.

Laimi cu umnak inn le lo hi thatnak chiatnak ah innte ngeih ve lo cu tiah, pacan cuh in inn a sa mi lawngte kan tam deuh lai, tiah ka zumh. Kawl le Kala nih Sui an khon. Tuluk nih sipuazi hram a bunh. Lai nih inn kan sak, ti a si. Sihmanh sehlaw phung le phai cu kan zulh ding hrimhrim a si. 2015 kum kokek rawhnak kan ton hnu in vawlei zohthiam (ramchungmi he ramlengmi he) group 13 an phan cang i an chim mi hi aa khat dih mi a um. Cucu ka rak langhter than.

Hakha vawlei hi aa seng mi thazaang (cohesion) a tlawm tuk. Luti nih fawi tein a kalpi khawh leng ah a dohtu thazaang (internal fiction angle) a tlawm tuk ti a si.

Vawlei a cimhnak bik a ruang hna cu,
1. Vawlei a cheeng mi a tam (Presence of steep slope)
2. Vawlei tang a luut mi ti a tam (Increasing pore water pressure)
3. Ruahti luti kalnak nih vawlei a ei (Erosion Processes)
4. Vawlei chung cawlcanghnak (Tectonic)
5. Vawlei thazaang ngei lo a tam (Presence of troublesome earth materials)
6. Ruahlopi in a cang kho mi hna, lihnih le ruah tam tuk suur hna an si. (Triggering Event)

Chim duh mi pakhat cu, vawlei a namchuktu thazaang nakin vawlei a doh khotu thazaang tampi a herh. Phundang in chim ahcun ningcang tein tawnghtham mi hmunhma lawng ah vawlei a him lai, ti a si. Cucu, F (Safety factor)= shear strength shear stress ti a si. Lai tuak in tuak ahcun “F” hi No. 1 nakin a tam deuh poh ah vawlei a him lai, tinak a si. Cucaah, kan vawlei hi kilven thiam taktak a herh cang. Phungluutlo inn cu thazaang pek ding a si hrimhrim lo. Khua ca ah tih a nung a tuk. Upadi ning tein dantat le tazacuai zong a dotdot tein a um ve. A ngaite ti ahcun a hramthawk tein tuanvo ngeitu hna nih kan vawlei hmunhma hna hi kilven zohkhenhnak tuah lengmang a herh. Phungluutlo in hmun cawh, remh, vawlei tawnghtham, inntung dirh lecangka kham colh ding a si. Thaulh colh i a herh mi ca le thil a sican ning laakcolh ding a si.

Chimhhrin le thlauh hnu ah phunglam chimh cawnpiak i a ngai lo mi cu upadi ning tein tuan colh ding a si. Tuanvo ngeitu Cozah le department nih dantatnak a tuah lo mi cu a tuanvo a tlinh lo leng ah Hakha hmailei kum tampi ca a ruat lo ti khawh a si.

Atu chan cu fim chan a si cang. Hlanlio ruahnak thalo poh hlaw dih cikcek usih! Sangthar samh tik ah vawlei hman ning zohfel hnu ah zalampi, luti luannak, dinti pipe le water tank, umkalnak, electric mei kalnak, thingkung ciinnak, retraining wall tuahnak, culvert tuahnak, sanitation le sewage system le pawngkam kilvennak tha tein tuah dih hnu ah inn hmun a tlawm bik pe 80”x100’ kau in tah i suaisam ding a si. Hmun tha tein pek hnu ahcun a cotu nih tluangte le thate in a sak khawh nakhnga Cozah nih phung ning tein a dirkamh ding a si. Hmun pe 100”x80’ in tahpiak ding ti mi hi vawlei a him nakding ca ah a bawmtu a si. A karlak i tettawt i um hi duh ti hlah usih!

Phungluutlo in sak mi zoh sawhsawh hi Hakha khuasa mi ahohmanh i lawmh ding a si lo. Zeicahtiah, kan khua kan ram ningcang tein a than khawh lo hlei ah a rawhter than kho mi a si ca ah phungluutlo inn sak le hmun cawh hi cu do usih! Hakha cu Chinram chung khua dangdang zong nih an kan zohchun mi kan si. Phungluutlo inn chung in sualnak a fak deuh le a din deuh a um ve lai i a thuhpuanh zoh in upadi ning in tawlrel le tuah (Ayizut) hrimhrim a herh cang. Mizapi a kan kilvengtu upadi le phungphai cu zoh sawhsawh, chiah sawhsawh in maw, kan chiah ko lai.

Hngalhternak: Catialtu Pu Thla Hre hi Chin ramkulh Sipin zung ah Director rian caan saupi a tuanmi a si. 

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: