Pu Zo Tum Hmung Nih Yangon Chin Miphun Ni Ah Biarocah A Chimmi Bia
The Chinland Post| 2018 February 21| February 20, Yangon ah tuahmi Chin Miphun Ni ah Pu Zo Tum Hmung nih biarocah a chimmi bia Kawlca in kan rak in hrawmh hna. Reltlak cabia a si. Chin Miphun Ni hi zungkhar ni ah tuahpiak ding kong zong a chim.
Pu Zo Tum Hmung hi Ethnic Nationalities for Affairs Centre ah Executive Director a tuan liomi a si. Chin National Front (CNF) ah advisor a si. Chin Man of the Year voihnih a co bal cangmi a si. CYO, North America nih Chin Man of the Year thimnak an tuahnak ah committee lutlai a rak tuanpiak bal hna tiah kan theih.
(၇၀)ႏွစ္္ေျမာက္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ အခမ္းအနား
(၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ ၂၀ရက္)
ရန္ကုန္ျမိဳ႕
ဦးဇိုသုန္းမႈန္၏ မိန္႔ခြန္း
ခ်စ္ခင္ေလးစားအပ္တဲ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ က်င္းပေရးေကာ္မတီလူၾကီးမင္းမ်ားနွင့္ ခ်င္းညီအကိုေမာင္ႏွမမ်ား ခင္ဗ်ာ……
ယေန႔ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၂၀)ရက္ေန႔ဟာ (၇၀)ႏွစ္ေျမာက္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔လိုမ်ိဳး ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ အခ်ိန္အခါသမယမွာ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခြင့္ရတဲ့အတြက္ ပထမဦးဆံုး ဘုရားသခင္ ေက်းဇူးေတာ္ခ်ီးမြမ္းပါတယ္။ က်င္းပေရးေကာ္မတီမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ All Chin Society, Yangon ႏွင့္ Chin University Students, Yangon ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း အထူးေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ (၂၀)ရက္ေန႔မွာ က်င္းပတဲ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသားညီလာခံမွာ ပေဒသရာဇ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်င္းေရးရာဝန္ၾကီး U Vuantu Maung ဦးေဆာင္တဲ့ Chin Affairs Council ကေန ၁၉၅၀ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ (၉)ရက္ေန႔မွာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ (၂၀)ရက္ေန႔ကို ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ဆုိတာ ျပည္သူလူထုထံကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားဟာ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကုိ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ကတည္းက လိုလားတယ္ဆိုတာကို ထင္ဟပ္ေစတယ္။
၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ ပထမဦးဆံုး ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ကို မင္းတပ္ျမိဳ႕မွာ က်င္းပခ်ိန္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ကိုယ္တိုင္တက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္၊ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း နိုင္ငံေတာ္သမၼတ စပ္ေရႊသိုက္ ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ဒီ့အျပင္၊ နိုင္ငံတကာ သံအမတ္ေတြလည္း တက္ေရာက္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ကို အစိုးရကေန အသိအမွတ္ျပဳတယ္လို႔ ယူဆလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပိုျပီးေတာ့ အေရးၾကီးတဲ့အရာက ခ်င္း အမ်ိဳးသားေန႔ျဖစ္တဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊(၂၀)ရက္ေန႔ကို နိုင္ငံေတာ္ တရားဝင္ရံုးပိတ္ရက္အေနနဲ႔ မသတ္မွတ္နိုင္ခဲ့ေသးပါဘူး။ တရားဝင္ရံုးပိတ္ရက္ျဖစ္ရန္ ခ်င္းလူမ်ိဳးအားလံုး အေနနဲ႔ ၾကိဳးစားဖို႔ ႏိႈးေဆာ္အပ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔လုိမ်ိဳး ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္တဲ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔မွာ ခ်င္းလူမ်ိဳးတစ္ဦးအေနနဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ဘယ္လိုတည္ေဆာက္မလဲဆိုတာကို စဥ္းစားေစခ်င္တယ္။ တနည္းနဲ႔ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုကို ဘယ္လိုထူေထာင္မလဲ ဆိုတဲ့အရာ စဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္။ ၂၀၁၈ခုႏွစ္၊ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ မြန္ျပည္သစ္ပါတီႏွင့္ လားဟူဒီမိုကရတ္တစ္ယူနီယံတို႔မွ တစ္နိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္(NCA)ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ခ်ိန္မွာ နိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဒီလိုေျပာခဲ့ပါတယ္ “ယေန႔ကမာၻမွာ နိုင္ငံအားလံုးအတြက္ အံ့ဝင္ဂြင္က်ျဖစ္ေစမယ့္ တစ္ခုတည္းေသာ ဖက္ဒရယ္စနစ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ သူ႔နိုင္ငံ၊ သူ႔သမိုင္း၊ သူ႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေပၚ မူတည္ျပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ ၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။” ဒါဟာ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ဖက္ဒရယ္ဆိုတာက သူ႔သမိုင္းႏွင့္ သူ႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ အေျခခံသင့္တယ္။ က်ေနာ္တို႔သမိုင္းက ပင္လံုစာခ်ဳပ္ အေပၚမွာပဲ အေျခခံ ထားတယ္။
ျဗိတိသွ်အစိုးရက ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားကုိ ၁၈၉၆ ခ်င္းေတာင္တန္း အက္ဥပေဒ (1896 Chin Hills Regulations) ျဖင့္ ၄င္း၊ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားကုိ ၁၈၉၅ ကခ်င္ေတာင္တန္းလူမ်ိဳးစုမ်ား အက္ဥပေဒ (1895 Kachin Hill-Tribes Regulations) ျဖင့္ ၄င္း။ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားကို ၁၉၂၂ ရွမ္းျပည္ ဖက္ဒေရ အက္ဥပေဒ (1922 Federated Shan States Act) ျဖင့္ ၄င္း၊ ဗမာျပည္မ (Burma Proper)ကို 1935 Burma Act ျဖင့္ ၄င္း သီးျခားစီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၄င္းနယ္(၄)နယ္ေျမဟာ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ မတိုင္ခင္မွာ သီးျခားလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ နယ္ေျမမ်ားျဖစ္ျပီး၊ သီးျခားလူမ်ိဳးမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေတာ့ သီးျခားစီအုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့တဲ့ အဲဒီနယ္ေျမမ်ားက အတူတကြ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျပည္ေထာင္စုဆိုတာ ေပၚေပါက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္သာ မရွိခဲ့ဘူးဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုဆိုတာလည္း ေပၚေပါက္လာနိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။
ပင္လံုစာခ်ဳပ္အရ ဖြဲ႔စည္းသင့္တဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွာဆိုရင္ ျပည္နယ္ အာဏာဟာ ဗဟိုကေန မွ်ေဝတဲ့ အာဏာမ်ိဳးမျဖစ္သင့္ဘူး၊ ခြဲေဝေပးတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္သင့္ဘူး၊ ေလ်ာ႔ခ်တာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္သင့္ဘူး။ အဲဒီနယ္ေျမေတြဟာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာရွိ ထားျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအာဏာဆိုတာလည္း ၄င္းနယ္(၄)နယ္ေျမကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ အာဏာျဖစ္သင့္တယ္။
ပင္လံုစာခ်ဳပ္မတိုင္ခင္ ဦးေအာင္ဆန္းက ႏႈတ္ကတိကဝတ္မ်ားေပးခ့ဲပါတယ္။ ဥပမာတစ္ခု ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဒုတိယအၾကိမ္ပင္လံုမတိုင္ခင္ ဦးေအာင္ဆန္းက မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့တဲ့အခါမွာ ” ေတာင္တန္း ျပည္သူေတြက မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ နယ္ေျမေတြမွာ မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္မယ္၊ ကုိယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ နယ္ေျမအတြင္းေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားကို ဗမာလူမ်ိဳးမ်ားက ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္မည္ မဟုတ္ဘူး ဆိုျပီးေတာ့ ေျပာၾကားခဲ့တယ္။” ဒီ ဦးေအာင္ဆန္းမိန္႔ခြန္းကို Joseph Silverstein က The Political Legacy of Aung San ဆိုတဲ့စာအုပ္ထဲမွာ အဲဒီလိုေရးထားပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္အႏွစ္သာရက ဦးေအာင္ဆန္းေျပာတဲ့အရာထဲမွာ ပါသြားပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ သို႔မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စုဆိုတာ မတူကြဲျပားတဲ့ ေဒသအသီးသီးေတြက ေပါင္းစည္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အားလံုးပိုင္ဆိုင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တူတာတြဲလုပ္မယ္၊ မတူတာခြဲလုပ္မယ္။ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ ဝင္မစြက္ဖက္ရဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆေပၚမွာ အေျခခံပါတယ္။
ေနာက္တစ္ဆင့္ စဥ္းစားဖို႔လိုတာက ဖက္ဒရယ္အစိုးရမွာ ဘာအာဏာေတြ ထားမလဲဆိုတာ အေရးၾကီးတယ္။ က်ေနာ့အေနနဲ႔ကေတာ့ ေတာင္ၾကီးညီလာခံရဲ႕ ဆံုျဖတ္ခ်က္နံပါတ္(၆)ဟာ ယေန႔အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ နံပါတ္(၆)မွာ ဘယ္လို ေရးထားသလဲဆိုေတာ့ ၁) ႏိုင္ငံျခားဆက္သြယ္ေရး၊ ၂) ကာကြယ္ေရး၊ ၃) ေငြစကၠဴႏွင့္ ေငြဒဂၤါး ထုတ္လုပ္ေရး၊ ၄) စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ၅) မီးရထားႏွင့္ေလေၾကာင္းဆက္သြယ္ေရး၊ ၆) ဆိပ္ကမ္းခြန္ ေကာက္ခံေရး၊ ၇) ျပည္ေထာင္စုဘ႑ာေရး၊ ၈) ျပည္ေထာင္စုတရားစီရင္ေရး စတဲ့ အထက္ပါဌာနမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု ဌာနမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားမယ္လို႔ ေရးသားထားတယ္။
ေတာင္ၾကီးညီလာခံ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ နံပါတ္-(၇)ဟာလည္း အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ နံပါတ္(၇)- ျပည္နယ္မ်ားအားလံုးသည္ (Complete Autonomy) လံုးဝကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရွိၾကမည္။ ျပည္နယ္ အခ်င္းခ်င္းက ေသာ္၄င္း၊ ျပည္ေထာင္စုကေသာ္၄င္း ျပည္နယ္အတြင္းေရး ကိစၥမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္နိုင္ခြင့္ မရွိေစရ၊ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အၾကီးအမွဴးမ်ားကုိ ျပည္နယ္သမၼတမ်ားဟု ေခၚတြင္ေစမည္။
အဲဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္နံပါတ္-(၆ႏွင့္၇)ဟာ ဖက္ဒရယ္ရဲ႕အဂၤါရပ္မ်ားျဖစ္တဲ့အတြက္ အေလးအနက္ စဥ္စားဖုိ႔ထပ္မံ တိုက္တြန္းအပ္ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးေနတဲ့ ဖက္ဒရယ္နိုင္ငံ အေၾကာင္းကို ေလ့လာျပီး၊ သင္ခန္းစာ မယူဘူးဆိုရင္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္နိုင္ငံ တည္ေဆာက္နိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္မယူဆပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္နိုင္ငံႏွင့္ ကေနဒါနိုင္ငံတို႔ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔နိုင္ငံမွာ ျပည္နယ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအသီးသီး ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႔ျပည္နယ္ျပည္သူေတြက ေရြးခ်ယ္တဲ့ ျပည္နယ္အစိုးရကပဲ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရ သို႔မဟုတ္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရက ျပည္နယ္ အေရးကို ဝင္မစြက္ဖက္ပါဘူး။ အေမရိကန္သမၼတ Donald Trump က ဘာေျပာေနလဲဆိုရင္ ေျမာက္ကိုးရီးယား အေၾကာင္း၊ Israel အေၾကာင္းေျပာတယ္၊ ဒါေတြက ကာကြယ္ေရးႏွင့္ နိုင္ငံျခားေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ အခြန္ကိစၥ အေၾကာင္းလည္း ေျပာတယ္၊ ဒါက ဖက္ဒရယ္ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာတဲ့ဟာ ဘာမွ မၾကားရပါဘူး။ ျပည္သူလူထုကေရြးခ်ယ္တဲ့ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးကပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးၾကမယ္ဆိုရင္ ဒါေတြက သင္ခန္းစာ ယူစရာေကာင္းတဲ့ ဥပမာေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၁၂)ရက္ေန႔၊ ျပည္ေထာင္စုေန႔မွာ နိုင္ငံေတာ္သမၼတက (၂၁)ရာစု ပင္လံုညီလာခံ၏ ဒုတိယအၾကိမ္ အစည္းအေဝးတုန္းက ဖက္ဒရယ္ဆိုင္ရာ အေျခခံမူ(၃၇)ခ်က္ကို သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ျပီလို႔ ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ အလားတူပဲ ေနာက္တစ္ရက္ေန႔ျဖစ္တဲ့ (NCA)စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိတဲ့ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ နိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ကလည္း ရလဒ္ေကာင္း အေနနဲ႔ (၃၇)ခ်က္ကို ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ အေျဖရွာတဲ့နည္းလမ္းက ေကာင္းမြန္တဲ့ နိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ(၃၇)ခ်က္မွာ ဖက္ဒရယ္အစိုးရမွာ ထားသင့္တဲ့ အာဏာမ်ား မေတြ႔ရပါဘူး။ ဖက္ဒရယ္အစိုးရမွာ ဘယ္အာဏာေတြ ထားရမယ္ဆိုတာ (၂၁)ရာစုပင္လံုညီလာခံမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖို႔လိုတယ္၊ အဲဒီလို ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ေနရာမွာ ေတာင္ၾကီးညီလာခံဆံုးျဖတ္ခ်က္ နံပါတ္(၆ႏွင့္၇)အတိုင္းလိုပဲ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း ရွိဖို႔လိုပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီေန႔လို ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္တဲ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔မွာ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ရဲ႕ ကတိကဝတ္၊ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္၊ ပင္လံုစာခ်ဳပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ ေတာင္ၾကီးညီလာခံ ဆံုးျဖတ္ခ်က္-နံပါတ္(၆ႏွင့္၇) အခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္သတိရဖို႔ အေလးအနက္ ေျပာလိုပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈ ပန္းတိုင္ ေရာက္ဖို႔ဆိုရင္ ခ်င္းလူမ်ိဳးတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတယ္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ရဲ႕ သမိုင္းေပးတာဝန္ ျဖစ္တယ္။ ဒီေအာင္ျမင္မႈပန္းတိုင္ ေရာက္နိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားအားလံုး စည္းစည္းလံုးလံုး ၾကိဳးပမ္းဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း အေလးအနက္ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။
အခုလိုဒီေန႔ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ကို စည္းစည္းလံုးလံုး က်င္းပျပီး၊ က်ေနာ့္ကို မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခြင့္ ေပးတဲ့အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚမွာ ဘုရားသခင္ သာ၍ေကာင္းခ်ီးေပးပါေစ၊ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
Note: A cunglei cabia hi Pu Zo Tum Hmung nih 2018 February 20, Yangon ah tuahmi Chin Miphun Ni caanhmannak ah a chimmi (speech) bia a si.
About The Author
