Pur (June) Thla Ṭhitumh, Hrial A Hau Maw?
Couple holding hands
CHIN DIGEST, Vol. 1/No. 1| Laimi nih Pur (June) thla ṭhitumh kan hrial, a ṭha lo ti a si. Pur (June) ṭhitumh a hrialmi hi Laimi dihlak kan si le si lo ka hngal lo nain Hakha Thantlang hrawng nih cun kan ṭih ngai. Pur (June) ṭhitumh a ṭhat lonak a ruang dikfel tak hi ka banh khawh lo caah cuka cauk ah cu nih a ṭial tiin ka langhter kho lo. Asinain Pur (June) ṭhitumh kan hrialnak he pehtlai in an chim ciomi pathum ka langhter hmasa.
1. June thla cu zuunngaihnak a si caah June thla ṭhitumh a ṭha lo, ti a si.
2. Lai nithla relning in June thla hi Pur ti a si i, pur ti cu hrihhram pelh, pur va phiar le purnak, i ṭhenhmalnak lei in a chimmi zong an um.
3. Pur thla cu Laimi khuasak tintuknak ah kan eidin tirawl a donghcah bik lio a si caah pur thla ṭhitumh cu a si kho lo an ti caah si, a timi zong um a si.
A dang a ruang pawl an um men lai nain an chimrelmi ka theih tawk a si. A hrihhram fiang in kan theihhngalh dih lomi kha kan nunnak a ṭemṭawntu ah kan hman peng hi a dik maw ti hi ruah a hau rua ka ti. Keimah ka tuaknak sawh ah Laimi chung in aa ṭhi-ummi a tam bik hi Malaysia um Laimi kan si lai tiin ka tuak. 2015 January in May tiang Chin Christian Fellowship (CCF) Malaysia lawng (milu 8000 hrawng) ah tuah 71 kan lehthah hna nain June thla ahcun tuah khat lawng an i thi-um. Atu hi ca ka ṭial July chung ah aa ṭhi-ummi an karh thluahmah ṭhan cang. A ruang June thla an hrial tinak. Lailei zong ah a si, June thla ṭhitumh cu a si kho lo, an ti tawn i aa tlumrem naloin May 30, 31 tibantuk ah a hnawh in aa hnawhmi an um len. Hiti June thla kan hrialnak hi a cunglei ka langhtermi sining pathum ruang ah maw a si, a zeidang ruang ah ti cu ka fiang ve lo. Nain Laimi nih June thla ṭhitumh cu kan ṭih rereng ti cu i pheh khawh a si lo.
Laimi nih June thla ṭhitumh kan hrial a herh lo, tiin ka ruah. Cuti ka ruahnak a ruang cu tutan capar nih aa tinh bikmi a si. Ka ruahnak a ruang pawl ka langhter lai.
1. A cunglei June thla ṭhitumh kan hrialnak a ruang kan puhmi zoh tik ah ṭhitumh hrialnak ah hram fek an si lo taktak. A ruang cu, atu kan hmanmi nithla relnak Calendar i June timi le Laiholh i zuunngaihnak timi hi a zeihmanh pehtlaihnak a ngei lomi a si. Ti le mei bantuk an si deih.
2. Pur thla a si caah kan i ṭhenhmal lai, kan hrihhram a pelh lai, kan cim lai, kan tlu lai timi ruahnak hi hei si ko sehlaw ho nih dah hmailei kong fiangte in a hngalh khawh. A rengreng ah Pur thla ah aa ṭhi-ummi tuah zeizat dah an i ṭhenhmal i a hrihhram a pelh__hlathlainak hram fek zong kan ngeih lomi a si. Pur thla i ṭhitumh ruang ah hrihhram pelh, puicimh le kuaihmal nakin aa ṭhi-umtu le kaphnih chungkhar lungput chambaunak tu hi chungkhar tluknak a si deuh men lai.
3. Pur thla cu eidin tirawl donghcah thla, purphiar thla ah ṭhitumh tuah cu sining nih a phan lo timi hi a hlan pipu chan ahcun a dik men lai—atu cu a dik hlei ti lo. A ruang cu atu Laimi koko ah Pur thla phak hlan ah eidin kan dongcat viar ko i pei Kawl rasen lawngte in kan i cawm cang ko hi. A bikin Hakha peng le Thantlang peng dihlak ah amah leikuang le tlanglo tein aa cawmmi cu chimrel ding an tlawm tuk cang—Kawl rasen lawngte kan bawh cio ko cang caah Pur thla hi kan donghcah bik thla a si hlei ti lo.
Tuak hmanh, Laimi nih June thla ṭhitumh a hrial in kan hrial lio ah ramdang pawl nih an hrial hlei naisai lo. June thla ṭhitumh hi a tha bak lomi a si ahcun Laimi ca lawng ah that lo ding a si lo, mi vialte caah a that lo ding a si hnga. Laimi ca i that lo, miphun dang ca vial i a that ahcun sullam a ngei lo tinak a si.
Midang aa ṭhi-ummi cu va um hna seh—June 28 chuak Euro Sport Journal nih a ṭialning ah June zarh thumnak lawng bak hmanh ah ṭhitumhnak a tuahmi vawlei cung pumpululh chuih thiam minung 12 rori ṭhitumhnak an tuah ai. Annih caah June thla ṭhitumh cu a ṭih an ṭih lo, a ṭha lo tiin a hrial hrim an hrial hlei lo—an zeihmanh a poi lo. An i lawmh ṭhatṭhat hmanh ti awk ṭha lo. Cu laklai ah kannih Laimi nih June thla ṭhitumh a hrial rumro in kan hrial hi cu ruah ṭhan a hau ko rua. June thla ṭhitumh kan hrialmi hi zei a si huaha lomi kan vai i sonhtarh sawhsawhmi a si rua, tiin ka ruah.
Kan pipu chan in a ṭha lo an timi a si caah cucu kan zulh awk a si ko, tiin a dirpitu kan um men ko lai. Asinain kan pipu chan nuncan khuasak tintuk le atu kan chan nuncan khuasak tintuk aa lo ti lo—aa dang tuk cang. Kan pipu nih a ṭha lo an timi hrial hi a ṭha ko lai, nain nunnak a bawmtu cawnpiaknak a si maw si lo ti zong zoh a hau. A tak ah kan pipu nih an rak hrialmi firtlei, ziknawh, le a dang nunzia ṭha lo vialte kan hrial hlei ṭung lo. Cu pin ah, kan pipu khuaruahmi kha nihin kan chan caah a ṭhahnem ti lomi an tampi—a ṭhami cu kan dirpi ding a si, kan tharchuah ding a si, kan phozar ding a si. Nain atu kan nunnak ah ṭhathnemnak, hlawknak, santlaihnak a kan pe lomi cu ruah ṭhan a herh cang.
Pathian nih ni le caan a ser ahhin hi ni hi a chia deuh, a ṭha deuh tiin a ser hleimi pakhat hmanh an um lo. A chia a ṭha tiin thleidan a hmangmi cu ni le caan a hmangmi kanmah biathlehnak tu a si. Cu kan hmanmi khuaruahnak cu kan nunnak a bawmtu a si le si lo zohthiam a biapi ngaingai. A tak ah cun Pathian nih ni le caan a serka ah hihi June thla siseh law Laimi nih ṭhitumh hrial hna seh tiah min a pekmi le nawl (order) a chuah hnawhmi zong a si lo, minung nih khiah chommi a si ko. Cucaah June thla ṭhitumh hrial hi Pathian program chung ah cun i tel dawh a si lo.
Kawlram dirhmun in zoh tik ah ṭhitumh vial i kan hrial ngaimi June thla hi fimthiam cawnnak ah Kawlram cun sianginn kai i thok caan a si. Sianginn kai i thoknak caah June thla kan ser cu fimthiamnak hram kan i thok thla ti khawh a si. Fimthiam i thok thla ah Kawlram nih kan sermi kha Laimi nih chungkhar dirh i thoknak caah hrial hlei a herh fawn hnga lo. Cu pin ah, Laimi leikuang a ngei poh June thla in leithuan i thok a si fawn. Kan pawcawmnak ah kan i thok thla a si ti khawh a si rih cu mu. Cu bantukin kan hman ngaimi kan i thoknak June thla cu ṭhitumhnak thengtheng i kan hrial hi kan ralchiat bia a si.
June thla ṭhitumh hrial hi Pathian sermi ni le caan a hmangtu kanmah nih kan nawnnok sawhsawhmi a si. Indirect in Pathian sermi ni le caan kan sunhsak lo phunkhat a si hnga cu mu. Cu pin ah, kan caah san a tlai theng lomi khuaruahnak le sonhtarhnak tha kan pek a si rih__a bimi kan khuaruah kan thleng kho rih lo tinak a si.
June thla ṭhitumh hrial nakin hrial a herh deuhmi cu i duh lo bu in fonhtonh chom ṭhitumh te hna, mi zei a va si poh ah ramdang in hun cah le cangka fanu hneekchom in pasal ngeihter te hna, i ṭhitumh hlan i rak buar viar le buhcung rak hui viar te hna. Cu pin ah, lamkam lamphawk kam i ekek te hna, zalam thlurpi kam i mi inntungkam zunzun kan hmanmi te hna zong hrial deuh ding an si.
June thla nih keimah hi June thla ka si ti zong aa hngal lo. Laimi an i ṭhitumh ahcun a ṭha lo i chiat ka serh hna lai timi ruahnak zong a ngei lem lo. Thla pohpoh cu an i khat dih. June thla le December thla aa dannak a um lo. A hmangtu lungput nih a hei dan sawhsawhmi a si. Pathian pekmi ni le thla, kum le caan cu an ṭha dih, an i tluk dih, an i ruang dih. A hmangtu nih kan nunnak caah ṭhathnemnak, lawmhnak, teinak le hlawhtlinnak le sertu Pathian sunparnak caah kan hman dingmi ni le caan tu an si.
Hi cabia hi bia i el len dingin ka hun chuahpimi a si lo—bia-el zong ka huam pek lo. Ka ruahnak ka hun chuahpimi a si. Na lung a tlin lo zong ah a poi lo. Kan khuaruahnak bawmtu ah a si ve hmanh maw ti ruahnak he ka hun thai.
Lian Chawn
2015 June 9—Chikkhat Malaysia.
Theiternak: Hi capar cu Chin Digest Vol 2, No. 1 (February 2016) ah a rak chuak cangmi a si.
About The Author
