Ramthumnak Phan Chin Mino (Chin Diaspora Community) Nih Fak Deuh In Chin Miphun le Ram Kong An Ruah Lo Ahcun; Salai Ngun San Aung

0

Ka tlangtar ning in ruah tikah Chinram hlum mino nih tah Chin miphun le ram kong cu an ruah deuh kun maw? timi biahalnak a chuak kho. Ramdang um nak in kan miphun le ram kan daw deuh ka ti duhnak a si hrim hrim lo. Asi kun ahcun zeidah ka chim duhmi tak tak a si timi lungsau tein rel ti hna usi.

Burma ram cu 1962 March 2 i Newin nih uknak a lak hnu in mizapi hruh le sifah ter ding kha timh ciammam tein rammi kha rak rialdip kan si. Minung hruhternak caah a tha bik mi cu fimcawnnak hrawh hi a si ti cu rak hngaltuk hna kaw kan ram cacawnning kha an rak thlen dih. Camipuai awnnak ca in ca cu cawn lengmang a hung si i ramdang fimcawnnak ah cun anmah ralkap chung mi pawl lawng anmah he bang rep a simi Russia hrawng ah biatak in an rak thlah hna. Cucun nihin kan chan tiang hi fimcawnnak ah mi hnu ah kan i thlai beh. Kan ram in Ph D zong an hmuh len ko bu le Siibawi le Engineer zong an um len ve ko hna bu ah kan ram nih a ser serchuah mi thil ti awk kan ngeihmi a um lo tluk si. Innovation timi serchuahnak ah mi kan tluk lo, khuaruah tuaktannak ah mi kan tluk lo. Duhnak zong kan ngei awk tluk kan ngei kho hna lo. Sihmanhsehlaw Pathian nih kan miphun thlua a kan chuah i CNF/A le Chin miphun a dawtu kan mifim thiam hna nih ramkip ah innka an rak kinghnak thawng in nihin ah cun fimthiamnak tha tangah sianginn tha tha ah kan mino tampi nih fimnak an cawn cang. Naite Europe ka kal lio ah Chin Students Union Norway nih an khawmhmi cazin ningin Norway ram chung ah High School a dihmi Chin mino 300 leng an um. Siibawi le Engineer zong zeimawzat an um ti a si. Denmark zongah Chin Community Denmark (CCDK) nih Education Consultation an tuah i high school a kai liomi he cun Chin mino za leng kai an um ti a si. Denmark ahhin Chin mi dihlak 1500 fai le Norway ah 2000 dengmang tluk lawng khua an sa. Norway um Chin miphun milu le sianginn kai mi tuak chun tikah minung paruk ah pakhat tluk hi catang ngei an si ti nak a si. US le Australia ah zeizat dah an um rih hnga. Europe ram dang dang le New Zealand te pawl ah tampi an um rih lai.

Cucaah fimcawnnak a chia tuk mi tangah ca a cawngmi a thanglian mi nih thil kan hmuh khawh ning le fimcawnnak ningcang a tha mi tangah ca a cawngmi nih khua ruah khawhning zong aa tluk lai lo i kan ruah mi cio cio zongah a tuahtuan ningcang ah kan i dang ko lai. Burma ah cun siangngakchia 10 ah pakhat tluk hmanh nih fak piin khua kan ruat men lai lo. Ram thangcho i ca a cawngmi nih cun a hmet tein amah te khua tuaktan khawh ding papek in cawnpiak le thithruai an si tikah tam deuh ngai ngai nih khua an ruah ko lai.

Kan ram ser khawhnak dingah sui le ngun chawva nak in minung hram thancho nak (Fimcawnnak) hi a biapi deuh ti cu al awk a tha lo. Chin ram ah fimcawnnak tha (Quality Education) kan ngeih khawhnak ding ramthumnak phan kan mino hna nih fak piin an ruah a herh. Kan ramkhel le kan biaknak kong zong tam deuh in hngalh hrim hrim a herh. Kan hngalh lo ahcun dawt awk zongah kan hngal lai lo.

Nihin ramthumnak um Chin mi thithruai ning ka hmuh khawh tawk ka zoh tikah pakhat a chambau tiah ka ruah mi cu biaknak ah a hram a bunh lomi thithruainak phu a chambau deuh rua tiah ka ruah. Norway ah Chin huap thithruainak bu nganbik cu Norway Chin Christians Fellowship a si i Denmark ah a nganbik cu CCDK le CCADK an si. CCADK hi Biaknak lei a si i CCDK cu zatlang bu a si. Hi hnu kum 10 bu pakhat tluk ahcun biaknak hrambunh thithruai cawlcanghnak chung ah aa tlum lomi, a hmetuk in a hmu i a um huam lomi Chin mino an tam tuk te cang lai ti hi el awk tha lomi a si. Cun Biaknak huap riantuannak nih cun a ceihchah awk tha lomi le a tlangtlak khawh lomi kan ram le miphun kong sining tamtuk a um. Nihin ramthumnak phan pawl nih Pathian thangthat nak hla satu (Gospel Singer), Evangelist le Pastor lawngte an cah hna nak a ruang zong hi zoh tikah ramkhel lei le a dang dang in a cawlcangmi hna sawm ding kha Biaknak chung mumai nih ceihkhan a onh lomi a si caah si bik ko rua. Hmailei ahcun hi hna pawl nak in Chin miphun le ram zeitin kan sersiam than lai timi a lamkip in thanchonak a kan kawlpi kho tu ding le ram thangcho sining a hmuhmi kan ram le miphun sinah a kir pi than dingmi mino cathiam mifim a cawlcang mi tam deuh in an sawm hna a herh tiah ka hmuh. Pastor le Evangelist an sawmmi hna chungin a tam deuh cu an rak kir tikah tangka he lawng an kir. Kan ram le miphun caah zei ngai a tluktlak mi tlunzoh an kan phurh lo. Ramkhat huap in pastor pakhat an cah tikah a dihmi tangka, pumpak kuttlaih nak le Khrihfabu cio nih rawnhmi he cun sing 500 tluk hrawnghrang hi ramthumnak um Chin miphun tangka a dih. An hung tlung i motor an i cawk, kan i lawm ko an tha a dam. Thawngtha bia zong kuam kau deuh in an kan chimh rua lai kan ti nain a zei bia cu motor an ngeih hnu cun mi tam deuh cu motor a phak khawh lonak khuate nih sawm khawh an si ti lo i Laitlang chung le rammui ah thawngtha chim nak in ramdang sawm mit rumro an au cang. Asi kun ahcun hi zat zat tangka an dih mihi zeiti leikap in dah kalpi hna sehlaw kan miphun le ram caah a thathnem deuh lai timi kha ruah a hau cang. Kei ka hmuhning ah cun mino nih felfai tein thithruainak bu dirh hna sehlaw, cu nih cun tangka hram an ngeih in sianghleiruun a dihmi mino kha Laitlang ah internship in tlun ter lengmang hna seh. Cun Lai lei mino le catang ngei pawl kha kan sawm piak lengmang hna sehlaw Evangelist le Pastor auhnak cun kan miphun caah hlawknak tampi a um deuh ko hnga.

Nihin nak in tampi kan ram le miphun kong an ruahrial lo sual ahcun miphun in tlaunak zong a tam deuh lai. Fiang tein hmuh khawh a simi cu Laitlang a tlawng balmi mino nih kan ram le miphun kong an ruah ning le a tlung bal lomi nih an ruahning cu aa dang ko. Cucaah mino zong tlun khawh cio i zuam dingin sawm kan duh hna.

Sianginn a kai mi hna zong nih fawizang tein lim khawh men mi major nak in kan ram le miphun sersiamnak ah hman a tlai deuh dingmi major pawl tu kan lak piak ulaw sianginn a kai mi pawl nih rian ah tliklek le sianginn dih huaha loin bangbat lo tein fimcawnnak tu thazaang kan pek piak ko uh. Ramthum a phan i fimcawnnak tha tangah ca a cawngmi, thil tha tampi a hmumi kan kengruh mino pawl nih Israel Miphun nih an ram an kir hnawh i an sersiam bang thinlung le thazaang chuah in an dir pi lo ahcun chan tamtuk mi hnu ah kan i thlai rih ko lai.

Biakilh; Mah capar cu catialtu pumpak ruahning a si.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: