Research; Chin Mizapi Le Chin State Hluttaw Kong Dothlatnak An Lim Cang

0

The Chinland Post| 2019 February 12| Chin mizapi nih zeitluk indah ramkhel aiawhnak le teltumnak an i fian ti le zeitluk indah mizapi le Hluttaw karlak pehtlaihnak a that ((Understanding Political Representation and the Level of People Participation in Chin State) timi dothlatnak an tuahmi cu an lim cang tiah thawng kan theih.

“Hi dothlanak nih aa tinhbikmi cu Chinram ah ramkhel-aiawhnak le teltumnak kong theihhngalhnak karhter ding a si” tiah Chinbridge Institute Executive Director Salai Van Cung Lian sin in kan theih.

Dothlatnak in hmuhchuahmi pakhat cu Chinmi chung ah mitam deuh cu ramkhel kong ah an lung a um tuk lo.

“Ramkhel kong ka lung um bak” a timi hi zakhat 14 hrawng lawng an si. Asinain, Chinmi cu a dang ramkhel kong nakin ramkulh ramkhel kong an lung a um deuh. Ramkulh ramkhel kong ka lung um bak a timi hi rampi ramkhel kong ka lung umbak a timi nakin 6% an tam deuh in vawleicung ramkhel kong ka lung um bak a timi nakin 8% an tam deuh.

Ramkhel teltumnak he pehtlai in thimfung thlaknak hi Chin mizapi nih a biapi in an i teltumbiknak lam a si. A luancia kumriat chungah mizapi 75% tluk nih thimfung an thlak lioah 22% nih midang thimfung thla ding in sawmnak an tuah i 14% nih thimnak lemsoinak (election campaign) ah an i tel. 5% tluk nih ramkhel caah chawva an hlut i 6% lawng nih online chung ah ramkhel kong ceihmainak an ngei. Thimfung thlaknak dah ti lo cu a dang ramkhel cawlcanghnak ah mizapi teltumnak a niam rih ti khawh a si. Cu hlei ah, a luanciami caan ah thimfung ka rak thla lo a timi nakin a ralaimi rampumpi thimnak ah thimfung ka thla lai lo a timi 1% in an tam deuh tikah 2020 thimnak ah Election Commission le bu dangdang nih thimfung thlaknak theihhngalhnak tha an thawnter lo ahcun thimfung thla tu milu an zor kho tinak a si.

Mizapi 77% nih an MP pawl an tong bal hna lo i 73% tluk nih a dang politician zong a tong hna lo. 85% nih cozah sinah duhmi halnak (petition) an tuah bal lo i 68% cu miphun le ram kong ceihmainak meeting an kai bal lo. Asinain, hmailei ah MP ka tong te hna lai lo a timi hi 23% an si i a tong bal lomi he tahchunh 54% tluk an i thlau. Ram le miphun kong ceihmainak meeting a kai bal lomi le hmailei zong ah ka kai lo a timi hi 47% tluk an i thlau. Cu nih a langhtermi cu a ra laimi caan ah thimfung thlaknak dah ti lo cu ramkhel-teltumnak a kai kho tinak a si. Hi kong he pehtlai in Chinbridge Institute, Research Director Ram Hlei Thang nih, “ramkhel cawlcanghnak ahhin mizapi kan i teltum khawh ding a biapi tuk. A bik in mino hi tampi teltum khawh kan i zuam a biapi” a ti. A peh rihmi cu, “mizapi nihhin kan cozah hi kan duhnak lei ah nam kan i zuam bak a herh” a ti.

Chinbridge dothlatnak report nih a langhter rihmi cu Chinmi 87% tluk nih upadi pakhatkhat an tuah hlan asiloah project pakhatkhat an thok hlan ah mizapi an ton hmasa hnu lawng ah tuah ding a ti tiah an ti. 76% nih cubantuk cheukhat upadi le project an tuah hlan ah thiamnak le cawnnak a ngeimi (experts) pawl an ruahnak an hal ta hna awk a si an ti. Hluttdaw nih a biapi biachahnak tuahnak ah mizapi fawi deuh in i tel khawhnak lam an tuah ding a si tiah 84% nih an ti. Hi nih a langhtermi cu ram le miphun kong biachahnak ah Hluttaw le Mizapi kar pehtlaihnak hi a biapi tukmi a si tiah Chim mizapi nih an zumh tinak a si. Hi lawng siloin mizapi le Hluttaw karlak ah zeitluk indah pehtlaihnak a that, Hluttaw palai pawl nih an mipi he tonnak zeikhan dah an ngeih ti le mizapi nih an Palai pawl cung ah zeitin dah an hmuh hna ti zong hi dothlatnak ah aa tel. Cucu a hnu ah TCP nih kan rak langhter than te lai.

Hi dothlatnak kong he pehtlai in Chinbridge Institute i Research Director, Ram Hlei Thang nih “hi bantuk academic research (fimcawnnak mit in dothlatnak) hi Chinram ah a tlawm ngaimi a si. Hibantuk dothlatnak zong hi tampi tuah khawh ding a bik in mino tal nih kan i zuam awk a si. Atu dothlatnak hi minung zeizat lakah zeizat nih cu ti an ti timi number hmanmi (quantitative structured survey) method le qualitative method timi mibu biaruahnak le thuk deuh biahalnak pawl cawh in hman a si tik ah hngatchan awk a tlak ngaimi dothlatnak a si” tiah the Chinland Post ah a chim.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: