SAISIH CHUAK CAMP

By Rev. Dr.John F.Thawng Hlei Cung| Mi tam pi nih Saisih chuak lam tiah kan theih mi kan Chinram le Mizoram a pehtlaihter tu lam pi khi Saisihchuak lam si loin Saisihchuak camp lam, asi lo ah Babu lam tiah auh a rak si.

Sialam khua taw Saisihchuak tuanbia hi Mirang chan lio ah record an rak tuah(chiah) cang mi asi zeitin dah ai thok ti kha tuchan kan fanau le mino hna nih nan vun theih zungzal ding ah chim ka duh mi cu Mirang record ahcun SAISIH CHUAK CAMP tiin an rak tial .

Pu Lul Chum Le Saisih Chuak Camp Thoknak

(Sialam khua mi Pu Lul Chum cu Rev.Dr.Ngun Nawl le Sayaci Thang Thai T.E.O, M.P(2010-2015) unau 12 hna ii an pa asi.)

Chin mipi tam bik le kan Lai mi hna zong kan si ah nihin Cozah le hruai tu hna,Tuchan kan fa le hna nih hin cun Saisih chuak lam ti lawng in nan theih caah hi tuanbia ahramthok taktak hi zeidah a si ti kha van chim ta ka duh mi si. Saisih chuak le Pu Lul Chum hi then awk tha lo mi an rak si.

Hlan lio ahcun Mirang nih India he Kawlram he an rak uk. Cucaah ah Tipi ral ah a um mi Chin miphun le tipi chunglei kapkhat lei ah a ummi Chin mi phun hna, a tawinak cun India ram ah ummi Chinmi /Mizo le Kawlram ah um mi Chin/Lai miphun hna hi miphun khat an si caah hmunkhat te ah taza an rak i cuai tawn,an bia kha hmunkhat ah an rak ceih piak tawn hna. A bia pi bik in i thit-umhnak le fanu fapa kong, phunthawh, Ar at, nu kei pa kei kong, roco nak kong, tta man, ni man, pu man, tibantuk ah taza cuai kha arak tam tuk tawn tik ah Mirang bawi le Lai bawi nih taza ai cuai mi hna kha an bia ceih piak an rak si zungzal.

Cu ban tuk bia ceih nak hmun kha chaklei England uk mi Chin miphun le khua thlang Mizo lei England uk nak tangah a ummi Chin mi phun hna hmunkhat te ah an bia ceih khawh nak ding ah CAMP kan ser a hau tiah Mirang pawl nih an rak ti tik ah saknak ding khua kong ah an rak i cuh hna. Sangau ah maw Pangkhua ah dah asi lo ah Thau ah maw, Sialam ah dah kan sak kan chiah lai tiah an rak ceih khan mi a rak um tikah, Sangau khuabawi arak tuan mi Pahaw pa Zaathang nih Sialam le Thau, khuachak lei ahcun chiah awk ai tlak lo khua thlang lei ah kan chiah lai a rak ti .

Sialam khua mi Pu Lul Chum cu 1924 kum ah Tikir in tangli a rak awn cang caah cathiam mifim a si, an rak upat mi a rak si i Pu Lul Chum nih biatak tein Mirang bawipa a rak chimh lawng siloin Biatak te in Sangau khuabawipa zong a rak el, a rak doh. Cu lio ahcun khuachak, khuathlang in tipi kiangkap ah cathiam an rak um lo, an rak tlawmte caah an mah hi milang a rak si.

Cu ticun Pu Lul Chum zuamnak le riantuannak cu Mirang zong nih an hna tlak pi ve caah Sialam khuataw in ai sem mi Sialam ram chung ah aluang mi Tiva a SAISIH min put ter in Tipi he an ii ton nak hmun ahcun SAISIH CHUAH CAMP tiah an rak auh ii sak hram an rak thok.

Sialam Khuabawi Pu Do Kio Le Pu Lul Chum Hna Nih Saisih Chuak Camp Sak Cu An Thok

Cu ticun Sialam khuabawi pu Dokio le Pu Lul Chum cu Mirang bawi nih a auh hna i asi ahcun SAISIH CHUAK CAMP saknak ah rian nan tuan in tavuan nan la kho lai maw a rak ti hna. Pu Do Kio nih arak ngeihlah tuk nain Pu Lul Chum nih kan lak lai kan tuan lai arak ti caah, Pu Do Kio nih cun naupa hniang nangmah na um ko le ka ral tha ko nangmah nih tuan vo kalak piak dih ko ne arak ti,

Cuticun Silam khuataw ah Saisih chuak CAMP cu an rak thok. Sialam khuami cu khua pi te in PU Do Kio nih tlang rian in saisih chauk rawnpi cu camp saknak ding ah avah ter dih hna. Tlang rian hruai tu cu Pu Lul Chum le Pu Do Kio an si, an tlangpi hna cu Ki Dum, Tum Ling an rak si. Mirang Bawi nih Pu Lul Chum a chimh ning te in , Mizoram Lunglei khua um mi Mirang bawi le Lairam Falam khua um mi Mirang bawi umnak inn pakhat veve, holh let tu an van I hruai i ken mi hna caah umnak inn khat vee, Tarabi rangcawng pawl riak nak le umnak inn, Taza ai cuai ding mi hna umnak inn, khuabawi tlangpi umnak inn, zul dawitu le khual dangdang umnakinn, tibantuk kha inn 12 cu mau inn in Saisih chuah ah khan sialam khua mi nih an rak sak.

Pu Lul Chum cu Saisihchuak camp ahcun cathiam a rak si caah Mirang bawipa nih cun cazipi a rak tuan ter. Kumkhat voikhat a tlawmbik Mirang bawi khuachak khua thlang in an rak ra i an ni tong tawn. Mirang bawi an ni ton poh ah Pu Lul Chum nih cun khua kip ah ca atial ii thawhbur ding, Ar, zuureu, fangfak, aherh mipaoh kha khuakip ca arak pek hna, khuakip in an rak ngalh/phurh tawn hna, a caan ahcun thla khat reng lo hna an caam tawn. Fur a tlak poh ah tilian nih saisih chuah camp an sak mi inn pawl hna cu a fenh, ahrawh dih lengmang tawn hna, thalcaan poh ah an sak than leng mang tawn.

A caan ahcun ramuk bawi Lian Dun, Tum Kio hna nih khuakip kha tlangrian in arak bawmh ter tawn hna I an raksak than zungzal tawn. Cuticun Saisih chuah camp timi cu vawlei cung pumpi tiang amin arak thang zeica tiahcun Mirang nih vulei pi cu an rak uk hna lio chan asi, mah lio te cun Mirang record ah an rak chiah cang mi asi.

England nih khan independent pek an si tik ah Rangoon ah record an chiah tak mi kha Vuanci Za Hre nih khan Hakha Vuanthok Ngun To kha Hakha khuathar in falam le Thantlang lam ton nak khan SAISIH CHUAH AH timi signboard kha rak tar ati (Saisih chuah lam ati loh). Vuanci Pu Ngun To nih cun ca cu a tar. Nihin Saisih chuak lam kan timi hi LAM si lo in CAMP kha Mirang record ah aum zungzal mi asi caah saisih chuah camp lam pi cu England le Rangoon record ning in vun cawh asi tik ah hin PU Lul Chum le Pu Do kio, Saisih Chuak camp hna cu philh awk tha lo ding mi kan khua sialam mi hna ca long ah si lo in Kan Chin miphun vial te nih kan hngalh ding ah chim ka duh mi,tuan bia nung asi awk asi.

Mirang le Japan an rak ii do lio ah khan Mirang ralbawi pa vanlawng mawng pa cu a van lawng a rak rawk caah Bungtlang le Sialam khua kha ahel leng mang tik an khua ruah a rak har tuk. Mirang ralbawi pa cu avan lawng arawh cang caah khan Saisih chuak Camp kha ai kenmi (map.Hmanthlak)zoh in arak kawl bia asi .

A donghnak ah saisih chuah ahcun avan lawng cu atumter khawh taktak, a mah cu paracut in azuang ve lungdong ngai le lung rawk ngai in Tipi nelrawn saisih chuak lungpi cung ah arak thu ko, a hohmenh nih an rak chawn kho lo, hmunhalh ah saya Za hre kha an va lak I an chawnh ter tik ah saisih chuah camp kong cu Mirang pa nih arak hal ti asi, cuticun pangkhua ah rang an cit ter in an va chiah hnu ah Mirang ram ah an kuat,a kir an rak ti.

Cu ti cun Saisih chuak Camp/ lam kan ti mi nihin Kawlram le India pehtleihnak lam thluppi pakhat asi ve mi hi a hlan Mirang chan lio tein an rak timhtuah cangmi arak si mi cu, Pu Lul Chum Fapa pahnih nak Sayakyi Paul Thang Thai T.E.O,M.P (2010-2015) le VP Pu Henrry Van Thio(2015-2020) hna hmang in atu chanthar tefa chan lawng ah a pem kho. hmailei kan Chinmi laimi kan fale mino hna nih Saisih chuak lam kong nan theih/nan chim fate Saisih chuak camp timi hi nan van philh lai lo. Mirang Cozah nih Pu do kio le Pu lul Chum hmang in an rak thok mi arak si , Pathian nih kan Pa le hna, hmang in nihin ahcun a takin kan hmuh khawh cang ti kha theih peng ding mi tuanbia pakhat a si.

Catialtu Pumpak Hmuhning a si _ The Chinland Post