SING 4130 KYATS BUAIBAINAK AH TUAN KIL LE THE CHINLAND POST BIARUAHNAK

0

Tuan Kil

TCP 1- Dr.Dr. Sui Hingz he zeitin dah nan ipehtlaihning?

Riantuanti Tuan Kil (Laithuam) + Dr. Sui Hingz le an hawi

TK 1- Hakha ka hawinu Cerpi sin in 2014 kum ah Sui Hing zanriah Moe Hein ahkhin kan rak eiti bal. Cu hnu kan I kom ipehtlai pah lengmang cangmi a si. Hakha a phak, a tlun fatin hawi le kom hna he kan vak, Timit, Tita hna kan vak i kan inuamh hna. 2017 cun tangka 3% 5% amiak in ka cawipiak a ka ti i tangka cawihpiak tbk kan rak tuah ti. Kei cu tangli awng lawng ka si tikah amah zong nih nang cu cathiam lo, cazin tlaihthiam lo na si tikah keimah nih ka rak tlaih dih lai. Kei zong ka thiam tak lo le amah hi zei zong te ka rak zumh dih caah zeihmanh ca in ka rak chia lo.

TCP 2- Zei rian dah nan tuanti? Tangka kong ah buaibainak nangei tiah kan theih? Hi tangka hi zeitik in dah nan I pek?

TK 2– Zeihmanh kan tuah ti lo. Rian kan tuan timi cu kei nih tangka cawihpiak, champiak le keimah lei in amiak (atoo) le laksawng a ka thenhmi hi keimah ka tuanmi cu a si. A mah nihcun laksawng te na ngah, amiak te na ngah, tangka na cawi lawng a silo rian kan tuanti a si a ka ti. Tangka tungtlang in cawipiak hram ka thok cu April, 2018 in aa thok. April hlan lo paoh cu ning cang tein aa cham aa pe than lengmang ko.

TCP 3-Amiak tam tuk sual ah nan karlak zumh lonak a um sual maw?

TK 3- Hi ruang ahcun a cang lai ti ka zum lo. Thil a sunghmi a um ko lai. Bank ah sing 12,000 ka ngei ko, a relrem rih lo caah kan pek ko lai ee tiah a rak ka ti peng. A kum caa zong in ka chiahmi a um ko ee aka ti caah keimah zong ka zum tuk ve.

TCP 4-Tangka sing 4130 a ka bat an ti lio ah Sing 14,000 Pa Hing nih a ka bat na timi hi zeitin dah na kuat ning a si?

TK 4- Hi peknak kong Cazin ka chiah lo nain fiang tein ka chingchiah ko.

A voi (1)nak Yangon ah sing 1700 a pumpak sin ah ka pek I laksawng ah sing 50 a ka pek.

A voi (2)nak Mandalay ah sing 1400 cu amah pumpak in ka ra ko a ka ti nain mi a rak lakter hna. Laksawng ah sing 50 a ka pek. Ka pekmi chung in ka zuhmi a si.

A voi (3)nak Kalaymyo ah sing 1800 cu amah pumpak ka ra a ka ti ko nain ka manh lo ngai a ka ti caah mi a lakter hna. Laksawng ah sing 65 a ka pek.

Avoi (4) nak Yangon ah a mah pumpak nih Sing 1300 a lak I laksawng ah sing 40 a ka pek. Yangon ka kal ahhin Vegas Hotel ah ka um tawn.

Avoi (5) nak Yangon amah pumpak nih sing 1300 a lak i laksawng ah sing 50 a ka thenh.

Avoi (6) nak ah Mandalay ah amah pumpak a ra nain ahawi le arak lakter hna I sing 1600 a lak I laksawng ah 40 a ka thenh.

A voi (7) nak ah Kalay ah sing 2200 ah a mah pummpak ka ra ati nain a hawipa miniam nawn a rak tlaih I laksawng ah 42 a ka pek.

Avoi (8) nak ah Kalay ah sing 2000 a donghnak ah amah pumpak sin ah ka rak pek, laksawng sing 40 a ka pek. Ka pek hnu in zan 12:00am hnu ah Sang Sang he zong theihternak ka tuahpiak hna.

Cun tangka pek lai paoh ah mi a rak fialmi hna hi ka theih ballomi an si lengah mi an idang peng.

 

TCP 5- Mah tangka vialte hi khoika dah na lak?

TK 5- Fiang tein ka chim ko lai. Ka laknak minung paoh van hal hna ulaw Kilte nih a kan cawi an ti dih lai. Kalaymyo ah inn dong (4) sin ah sing 5000, Mandalay inndong pakhat sinah 1000, Gangaw inndong pakhat ah sing 1000, Yangon inndong (3) ah sing 300, Thantlang  inndong (2) ah sing 1000 le Hakha Hakha inndong (15) ah sing 5000 azapi sing 12,300 le a tangmi cu keimah tangka he azin sing 14,000/- hi a phan. Cucu tangka hram a miak hi sing 2000 leng a si I a zapi in sing 16,000 hi Leiba ti khawh a si. Tangka na cawimi paoh hi Sui ka tuah ti law an in zumh dih lai tiah a ka ti. Ka min hmang bak hlah a ka ti caah Sui Hing min in zei tangka hmanh ka cawi lo.

TCP 6- Sing 4130 tangka hi Zeitin dah an kuat, Khoika ah na hman?.

TK 6- U Hing nih midang min in keimah account ah ting 200, Midang min in Mandalay Yecho Bank ah sing 1000, Mandalay Superwin Hotel ngeitu Kyaw Soe min in sing 2930 a zapi in sing 4130 a kan kuatnak cu a si. Ka hmanak hi Thantlang Thluaithluai nih mi a ka cawihpiakmi tangka thong 2 leng ka cham. U Tangku 200, Thatha sin in Kalaymyo Leiba, Ta Siang Siang Lian kha San Thi Ri cha dingin ka kuat. A Hniang te sin ah rak ka chiahpiak ka ti I an rak lak. Mi dang leiba zong tampi ka cham. Ta Siang cu rian ka fial pengmi, a ka bawm pengmi a si. Mah cu an rak report chihmi kha a si.

TCP 7- Sing 14,000 an batmi chungah sing 4130 hi Leiba an chammi maw a si? Share an pekmi maw a si.

TK 7- Hi a ka kuatmi hi Leiba cham ding le a miak in tangka kan lakmi caah a si. Ka nu pi le ka hawi le nih ka zum hna seh tiin Sui tuahnak caah rak ti a ka timi a si. Sui ka tuah lai ti menmen in mah zatzat tangka cu a ka kua duh hnga maw? Anih cu zei sachoh a hau lo ti lawng tein ka zumh ve caah k arak pek. A tu kei midang tangka ka cawimi vialte hi Biahren (Sachoh) lawng tein dahkaw ka cawi hna. Cun zei Sui ca va si ko sehlaw  Sochoh he a mah min in a ka hluai hnga lo maw? Cucaah mi nih an ka theih sual lai a ti I midang min rumro in a ka kuat cu. Tangka sing 5 cung do ka cawimi vialte hi Biahren (Sachoh) lawng tein in kan icawimi an si. Zei paoh hi ka chim ngam! Mi fim cu chimlo tangka kongah khuate mihruk hmanh nih pei sachoh cu tuah a si cu. Cu Sachoh ka tuahmi paoh ih a tutiang ah report an ka tuah lo. Nang cu na nunzia kan in theihmi na si an ka ti I an ka dawt, an ka theithiam.  Pa Hing hi mi rum taktak a si ko ahcun Sing 4130 ahhin a buai I ziah ka tlik ka in a ka ti lo. Khrihfabu le Khua nupa hmai ah kan ichonh hnu lawng in pei a ningzah phen ah a ka report ko cu.

TCP 8- Hakha Pastor le Khua nupa hmai ah Pa Hing nih Sing 5000 leng tiah a chim I Facebook a tial tikah Sing 4130 lawng in a chim than. Zeitin a si?

TK 8- Pa Hing nih a hmasa ah Sing 6000 a fir tiin Mizo holh online in thawng a ka zamh. A hmumi paoh sing 1000 leng kan in phalh hna lai tiah a rak zamh. A mah min in a si lo.  Hakha a voikhatnak an iton ahkhan sing 5000 leng a ti. Ka nau nih sing 4000 fai lawng pei a ti ko cu tiah nau nih a van al tikah Bank ikuatnak kha amah nih a ngeih a van zoh tikah sing 4130 lawng a ti thannak kha a si. Thla 3 lawng kan itheihnak a si ti hna kha lih a si. Sing 6000 tiah a rak ichim sualmi hi Pa Hing nih Leiba tamtuk a ka bat cang tikah ka thluak ka chuah ve I U Hing Mandalay um U Kyaw Soe he sipuaizii kan tuahti i ting 6000 ka bat, kan cham lo ahcun taza a kan cuai lai, mual a kan phoh lai ka ti caah sing 3000 fai a kan kuatnak kha a si. Sing 5000 leng tiah zapi tonnak a chimmi zong kha a dik lomi a si. Cu hnu ah a ka kuat balmi Bank voucher kha a zoh le a Facebook ahcun sing 4130 in a tial than mi a si. Cucu a bia chimmi a dan lengmang nak cu a si.

TCP 9- Pa Hing he Tangka I Peknak Sachoh le Chingchiahnak na tuah lo?

TK 9- Pa Hing nih nang cu zeihmanh na thiam lo, a ka kuatmi vialte ka chingchiah dih ko lai a ka ti, tangka kan ikuatnak vialte a ho hmanh theihter hna hlah a ka ti tikah aho hmanh zong ka chim ngam ti hna lo.  Kei cu Kalay Facang ka cah hna zongah anmah nih cazin an ka tuakpiak dihmi ka si. Cucaah Pa Hing nih nang cu zeihmanh tuah hlah a ka tinak hi a si. Kei zong zumh tawp in ka zumh tikah nau keimah nih Cazin ka chiah dih. Zumh lo in ka um hlah a ka ti caah a si.

TCP 10- Zeitin dah Pa Hing he mah tluk pehtlaihnak nan ngei khawh? Nan izumh?

Chin Public Company ah Tuan Kil Biachim lio

TK 10- Pa Hing nih keimah cu Kawlram President nih zumhmi ka si, mizapi zong nih an ka zumh, innhmun tampi ka ngei, Company a ngeimi le  a tuanmi ka si. Ka sungh zongah ka zum ko. Ka cham khawh dih ko. Cun Pa Hing cu Mizapi nih an bochanmi a si ka theih tikah hiti ka tuah ngamnak a si. Hakha Kanbawza Bank he aa pehmi Dawr fa pa (2) zong sing (1500) in ka zuarpiak. Kalay zongah Sing (2000) in Ekah (6) ka zuarpiak law na ahlei na miakmi cu imiak a ka ti voi (4) tiang ahmunhma zong kan va zoh i ka zuarpiak manh lo. Ziah mahtluk a ka Zumh ti ahcun Tangka a ka kawlter lengmang I ka kawlpiak khawh lengmangmi hi zumh ah maw si hnga? Heheee.. Kan ngakchiat tein mi tangka cawi le lih in ka um bal lo tikah mi nih an ka zumh I tangka ka cawi khawh caah a si lai tiah ka ruah. Pehtlaihnak dang cu kan ngei loh! Heheee.. nu le pa duhdawtnak zongah kan thiang. Mi cheukhat cu palhnak a um paoh ah a kan tlaihhrem ee zei ee an ti. a ka sualpi ee zei ee an ti ko nain kanmah cu a silomi chim ka duh lo, kan thiang bak. A kom taktak mi lawng kan si. Nu ngak ka si ca ruangah ka chimmi a si lo.

TCP 11- Pa Hing silo in na zamnak kongah an bawmtu Pu Lawm he zeitin dah nan ipehtlaih.

TK 11- 2017 kum dih ah Hakha ah ka rak hmuh bal. Pu Lawm he hin 2018 August thla lai Mizo pawl Kalaymyo ah Chin Unity Forum an tuah lai ah kan ihmu. Mr. Gin ah rawl kan rak ei ti. Mah Chin Unity Forum meeting a rak kaimi don ah Rih ah kan hawi le he kan va kal. Hotel GBH Counter nih motor a kan hlanpiak mi in. Cu ahcun Tedim ah  Pa Hing Tender Market saknak ding an tah lio ah kan va I tong i Pu Lawm he kan ikom zong a theih. Pu Lawm he hin Facebook in pehtlaihnak kan ngei. Mandalay harnak ka ton ahkhan Aizawl ah ka ra kho hnga maw tiin bawmh ka hal I a phone number a ka pek. Kalning cang a ka chimh I ka motor man zong Aizawl tiang Driver a ka chonhpiak hna I aba in ka kal i a ka liampiak chung. Thil zong zeihmanh ka ngeih lo tikah a herhmi tangka a ka cawi chung i America ka u tangka an ka kuat hnu in ka cham dih than. Cu hmanh cu Pu Lawm fanu min in a ka kuat. Mandalay ah Thil le Hmahpuntin ka kal tak dih tikah thilpuan lo in Aizawl ka va phan.  Pu Lawm cu zangfahnak in a ka bawmmi a si. Ka cungah zei nupa duhnak a ngei lo. Pu Lawm hi Pa Hing nih a tlerh. Tangka lakmi vialte hi Pu Lawm nih a lak ti hrawng in a chim tikah Pu Lawm a thin a hang ngai. Dr. Sui Hingz nih lih a ka puh tiin.

TCP 12- U Hing nihhin zei Laksawng le thil an pekmi a um maw?

TK 12- Laksawng ahcun a cung laktermi tangka a ka thenhmi leng in thil tampi a ka cawkpiak. Pakhatnak ah amah he chonhnak  Hawei a thami pakhat (amah zong keimah chonhnak ca a dang tein phone aa cawk ve), Pahnihnak cu Toyota Doble cab ( sing 380) man pakhat, Sui Thi (sing 30 man) pakhat, sui Banghrolh (sing 50 man)  pakhat, mithman sing 10 man pakhat hi Laksawng ah a ka cawkpiak mi a si.

TCP 13- Ziah hi zat zat cu?

TK 13- Motor a ka cawkpiak hlan ah Sing 300-500 leng hna ka rak kawlpiak lengmang caah si men lai. Tangka tampi cawiter a ka duh caah Motor hna a ka cawkpiakmi a si lai tiah ka ruah.

TCP 14- Na zam hnu in Na Dawr thil, na motor le a dangdang vialte zeitin dah an si?

TK 14- Tangka ka batmi cheukhat nih keimah theihternak le hnatlak hnu in ka dawrthil a man tuakpiak in an ilak. Ka Motor zong sing 400 leng Tangku ka bat caah a lak.

TCP 15- Pa Hing he hin zeidah Sipuaizii taktak dah nan tuah?

TK 15- Pa Hing he hin zei sipuaizii hmanh kan tuah lo. Tangka miak siipuaizii dah tilo cun. Pa Hing bel hi zei thil a tuah ka thei lo. Tangka cawi le lak, ka pek paoh ah midang rak lakter a si lengah Motor a ka cawkpiakmi le Driver chia ta law Motor dang in ra a ka ti peng tikah zei sipuaizii a tuah ka thei lo.  Amah nih Tangka a ka cawiter tikah Sui ka tuah tiin tangka cawi hna a ka ti. Amah nih Sui ka tuah tiin a ka phanter chommi a si. Zeitik hmanh ah na driver pawl nih an ka theih suallai a ti i ka Motor in a sin phanhter a ka duh ballo.

TCP 16- Pa Hing te dirhmi Chin Public Campany he pehtlaih na ngei maw? Zeitin dah a si?

TK 16- Sing 1000 pek ding ka kam I sing 100 ka pek ve cang. Laimi pawl nih kan tuah lai i rian phunphun kan tuah lai a ka ti I phumh (theh) ve a ka ti. Na ti khawh lo zongah kan bawm lai tiah Pa Hing nih a ka ti I ka lutmi a si. Kan Campany minung 4 min lawngin chuah khawhmi a si. Atu zong mah company sing (100) lawng ka ngeihmi a si caah tuanvo ngeitu nih a rannak in an ka pek than khawh cun ka duh ko.

TCP 17- Pa Hing riantuannak hi a nupi nih a thei lai tiah na ruat maw? Zei ruangah dah a tu hi a nupi min in Report tuah nan ton?

TK 17- A nupi he kan ipeh tlai ballo. A theih le theihlo zong ka thei ballo. Mah tangka miak peknak ding ah ka hawi le ka nupi ka chungkhar nih an ka zumhnak hnga Sui ka tuah tiin ca rak ka kua. A tu kan ichonhnak silo in pumpak phone ah ca rak ka kua tihrawng. Shan lei ka tlawng tiin rak tial law ca rak ka kua a ka ti le lih le hrokhrol in Facebook le Viber in ca cu ka kuatter. Cu hnu ahcun rak delete dih a ka ti I ka rak delete. Facebook le Viber kan ichonhnak vialte zong delete dih a ka ti I ka rak delete dih. Cucu ka hruhtuk caah thihhnik ka tim zong hi a si. Kei cu ka zumh tuk ve tikah zeihmanh khua ka ruat kho lo.

TCP 18- Hi bantuk in zei kong deuh dah an hnawtter tiah na ruah? Ziah Phone cu a dang tein cu an pek?

TK 18- Keimah he kan ichonhnak hi a hohmanh nih thei hna hlah seh tiah Phone hi a ka cawkpiakmi asi. Hrokhrol chimter le lih tialter a ka duh poah ah mah phone in a ka tuahter, ka tuahpiak dih. Mah ti na ka kuat lawngah mi nih an ka zumh lai a ka titawn. Mah Phone a ka cawkpiakmi kha amah caah cun a rak biapitukmi a si. Mah Phone an ka chuahmi ah a mah Phone number lawng a um.

TCP 19- Bank in Tangka nan ikua bal maw? Zei tin dah nan ipek tawn.

TK 20- Voikhat te Hakha CB Bank in a nupi min in sing 300 leng ka rak kuat bal. A dang cu tangka fang lawng tein kan ipe. Tangka a rak laktermi a nau le zong hi ka theih balmi an si lo. An i dang peng. Zei tik hmanh ah Bank in kuat a duh lo I manh lo ngai in khual ka tlawng pengmi hi a si. Ra a tinak le kal a tinak paoh ah ka kal. Ka tangka duh le ka haukauh cu. Ka arsik lawng a tang. Ka rim cikcek. Tangka mit lawng ka au caah hi thil ka ton hi a si. Ngakchia tein tangka tam kan tong ballo, Kawlchom tuanchom eimi kan si tikah Pa Hing van bawmhchan I Sui le Motor cawkpiak cu a nuam tuk ve cu mu! Tangka kan phorh ahhin Suitcase ngan pipi 2 le Kuan 1 ka ngei. Cucu tangka tlawmtam zoh in ka hman tawnmi a si.

TCP 20- Na riantuannak hi teh na unau na chung le an thei maw?

TK 20- Ka unau le ka chungkhar hi an ka siksual lai ti ka phang I pakhat taktak hmanh ka chimh hna lo. Pa Hing zong nih mi theihter a ka duh lo tikah mi nih zeidah na tuan an ka ti zongah zeihmanh ka tuan lo ka ti ko hna.

TCP 21- Zeitin dah Mandalay na va kal? Pa Hing sinah tangka Cham or liam kong dah si?

TK 21- Pa Hing nih tangka sing 16,000 kan pek lai I a ka ti ruangah U Lian cu tuzan Leiba kan cham lai tiah ka chonh cia. Thantlang in ka hawi le zong Motor rak ihlan ulaw Mandalay ra u. Leiba ka van cham dih hna lai I Chawngta ah kan kallai tiah ka ti hna i an ra. Ka driver pa zong cu tangka sing 16,000 kan hlam lai k arak ti ciami a si. September 13 deilei ah Mandalay kan lut. Mandalay Izeland Hotel ah Thantlang pahnih le ka driver he cun pali in kan riak.

TCP 22- Cun the zeitin dah tangka nan ipekning a silo ah nan buaining a si?

TK 22- Pahning nih khan Kyilin Hotel ah rak ithumh tiah a ka ti caah chun ah ka driver pa nih a ka thlah. Ka hmahpuntin ka pek I ka lut (Room 205? tiah ka ruah ). Hotel chungah ka um cang tiah phone ka chonh I Hotel chungah tangka an rak in pek lai a ka ti i ka ngak nain an rak pu ti lo. An rak puttik lo tikah ziah U Pa Hning an rak put lo a ka ti Lakphak ti dawr ah an um lai tiah Lakphakti dawr zong a ka chim. Mah zongah cun an ra lo. Ziah an rat tung lo ka ti tikah a rak fialmi Falam U Hau Za timi a ra. Kawl holh a si tikah Chin a si le silo zong ka thei lo.

Tuan Kil

U Pa Hing nih tangka a pektermi nu na si maw ka ti i si a ka ti I Bank ah va chuahta lai a ka ti. Sicun Motor ka ken i kan naupa ka chonh ta lai ka ti tikah a duh lo. Motor rang an iken. An ka kalpi tikah Khua leng kan phan I ziah tangka cu kan chuah lai lo maw ka ti hna I Tangka tamtuk a si tikah Naypidaw ah an chuah I lampi ah kan I pe lai tiah an ka ti. Kan kalpah cun nuam tak in Capo ka saihpiak hna, kan kalpah thluahmah tikah ziah lampi ah nan ti lo maw mahtluk cun nan ka kalpi tiah ka ti hna tikah  Naypidaw in an rak ithawh a tlai deuh an ka ti. Tlawmpal ah lamkam ah kan dir. Cu kan kal pah cun Ramthang nu, Chinku nu, U Lian zong lawmh ngai cun tuzan cu tangka ka ngah cang lai tiah nuam ngai cun ka kalpah cun ca ka kuat hna. A dang pa (4) an zung an zung ta lio ah Pakhat pa atangmi nih bia a ka hal. Ziah nangmah hi Dr. Sui Hingz nih va that u a ti i zei sualnak dah na tuah tiah a ka hal. Ziah nannih cu tangka pek awk ah pei an thlah hna ka ti. Zei sualnak dah ka tuah tung lo ziah nan ka that lai tiah na ka capo a si ko tiah ka ti. A mithmai a chia. Midang an luh hlan ah tha tein chim. Na himnak ka zuam lai, a si nain Sui Hingz nak in tangka tam deuh na ka pe lai maw tiah a ka hal. Na ka khamh paoh ahcun pe tuk ee ka ti. Lam ka kawl lai I tliknak lam tu kan bawm lai, nangmah tein na zuam te lai a ka ti. Cun kan kal than i mui chukchap thingkung tang ah an ka luhpi.  Thingkung tang Motor a kal khawhnak tiang kan kal hnu in kan tum I ke in suimilam cheu kan kal rih. Cu lawng ahcun thah an ka timh taktak ko timi ka fiang. Cun Hau Za nih na thilpuan phoi dih a ka ti I ka duh lo nain thih tih tuk ah ka phoih dih. Hau Za nih thingkung tangah a ka nam chih i Hri in an ka tem. Nylon Hri le Nam te hi motor hnu lei in an chuah I an rak ikenmi a si. Hau Za nih Hri in kan in thlai lai I hri in aa awk tiin dah kan in ti hnga? Na hngawng le na paw dah kan in hlai deuh hnga tiah Hau Za nih namte in a ka muah chih i a ka tuai. Mah chung in Motor chung bia aka ruahmi kha an lutlai a si rua. Hau Za ti rih hlah, khua kan ruatta lai a ti. Mah minu thahnak caah Sui Hingz nih zei tangka hmanh a chiah rih tunglo thah usih law Palek nih kan tlai hna sehlaw kanmah pei kan isungh ko lai cu. Cucaah Phone ka chonh lai I tangka na kan pek hnu lawngah kan thah lai tiah ti usih tiah a nau le kha a chim a forh hna. Anau le pawl cu an lung a tling nain Hau Za nihcun thah ta lo in um kha a duh bak lo. Sui Hingz zong phone an chonh. Lam hlat deuh ah an va ichon nain Tangka na kan pek ta lo cun kan that kho lo timi kha thang nawn in voihnih a chim ka theih. Falam pa nih khan le kan that ko lai ti a si. Kawl pa (4) nihkhan le tangka kan kut a phak ta lo ahcun an ti tikah sml 3 fai paoh cu a rau. Pakhat le pakhat an ihmu thiam tilo. Cun Kawlpa pakhat nih Hri an ka phoipiak. Ka bawli ka chunghnawh le ka thil vialte cu Hau Za nih ka hmaika ah a rak ka hlonh hnawh.  Cu ticun kan kir I zantlai pi ah Kyilin Hotel cu kan phan than. Kan phak in khan mah Hotel ahkhan an rak um cia dih ko kha. Keimah kha minung (3) nih an ka congh. An lut an chuak.  Ka ihnak double room ahcun an zapi an rak lut. Pahnih an it I a dang pathum cu an ka congh. Room kan phak in ziah Sui Hingz hi mah tiin a ka tuah. Ka Phuan dih lai tiah Kawlholh in ka chim ka timi a um I mah cu Hau Za lungthin chungah a va um tuk rua. Dei lei ah a ka hlonh le zei ruangah Kawl pawl hmai ah Kawl holh cun na chim tiah a ka hal. A mual ka phoh dih lai. Tangka a ka cham khawhlo ahcun tha tein a chim lo. Zeitin dah hitin a ka tuah. Hau Za nih mual na phoh kho lai lo. Thaizing na thi cang lai a ka ti. Cu zantim ahcun Pa Hing he kan ichonh tawnnak in Pa Hing ka chonh I ziah mah tin n aka tuah tiah ka chonh. Zeitin an in tlaih hrem maw a ka ti. Ziah thah pei na fial hna cu ka ti  ah Hau Za nih a ka chuh colh. Ka tih tuk I ka hal ngam lo.

A ka tlerh lio a ka timi cu kei hi Falam I Hauza ka si. Sui Hingz chung ka si tiah Falam le Kawl he cawh in nangmah cu tuzan hika ahhin kan thah kho. Na duhnak paoh ah kan in thah khawh. Sui Hingz cu President, Aungsan Suh Kyi, Ralkap, Palek le CNF nih zumhmi le thei tukmi a si. Nang cu aho hmanh nih theihmi a si lo. Khoika na thih zong ah an in thei lai lo.  Kanmah nih kan in thah zongah Hri aa awt amah tein a thi an in ti ko lai. Na tlik zongah khoika na luat lai lo. Cazin le tette zeihmanh na ngei lo. Na kalnak paoh ah phone le internet in kan in tlaih khawh tuk tiah a ka tlerh rih. A tu hi Sui kan iken, Bing kan iken, meithal kan iken. Mah minu hi a kut cungah kan tlaih tiah kan report lai na duh le India tli na duhnak paoh ah kan in tlaih lai, nangmah uico nu cu khoika hmanh ah na luat lai lo. A tu kan in tuahmi vialte na chim ahcun na chung le na u le nau mei in kan duah dih hna lai. Cun nangmah he aa pehtlaimi Report kan tuah dih hna lai a ti. Cucaah Hakha ka chung le caah a tha lo ka ti caah a hram thok tein bia ka chim duhlonak a si. Atu ahhin  Sui Hingz le palek ka tih ca ruangah a si lo. Atu chungkhar lawngsi lo in nangmah zong thonginn ah thihnak sii kan in pek lai I kan in thah khawh tiah a ti.  Cozah, Ralkap, Palek, CID le CNF nih kan I pehtlaih (paing) dih hna. Sui Hingz nih Kawlram ah a tuah khawh lomi a um lo. Khoika hmanh ah na lut kho lo. Thonginn chung zongah thihsii dinh in that u tiah Palek kan fial khawh hna. Kawlpa zong nih that ding a si zongah thaizing na thatte ko lai cu tiah a hro I mah hnu cun a dai. A chokmi an ichok, a itmi an it. Cu ahcun ka thuhmi Phone cun Thantlang ka hawi le ka driver pa cu sms ka kuat dih hna. Cu I ka Driver pa cu Palek ka chonh lai khoika na um tiah a ka ti lengmang nain Sui, Bing le a dangdang kan iken tiah an ka tlerh tikah a ping palo in kan cang sual lai ka ti caah ka umnak Hotel zong ka chim duh lo.

 

TCP 23- Zeitin dah na luat khawh ning a si?

Sing 4130 Kyats Buaibainak kongah Dr. Sui Hingz lei le Tuan Kil Chung Tonnak

TK 23- A thaizing zingka ka tho, rang tein ka chuak I kan bawmh lai a ka timi pa le innka congh nih an ka zul I Muhingkha ka ei ta lai ka ti hna I kaa eiter. A ei zong ka ei kho lo. Bawmh a ka duhmi pa kha leng chuah ka duh I ka bawm ta u ka ti I a naupa kha motor tawh la law va thlah a ti. Cu lio cun ka Driver pa a rannak in Superwin Hotel kam ah motor rangin kan ra lai I kan tli lai tiah sms ca ka kuat. Superwin kan phak in hika ah ka thilri a um tiah ka ti hna I ka lut. Ko Kyaw Soe (Superwin Hotel ngeitu) kha harnak ka tong innhnu lei in chuahnak a um maw ka ti i a um lo a ka ti tikah an changreu kha ka lakter ka driver pa kha tlik a thatnak lei ah rak dir tiah phone ka chonh i innleng cun rang taktak in ka tli I an motor rang nihcun a ka dawi. Vanthat ah ka driver pa nih  innka a ka awnpiak cia i ka lut colh manh. An kan dawi. Zigzag in motor a mawng I a kan dawi tilo ti hnu ahkhan rang taktak in Kalay kan kir.

Ka driver pa nih kan kir pah in Palek sin ah report kan pek hna lai a ka ti. Nain Hau Za nih a ka tlerh mi nih a ka molh dih zeihmanh tuah a herh lo ka ti. Ka Driver pa nih Upper Chintwin Network ah na himbik lai a ka ti I an president pa sin ah a ka chiah. Ka driver pa hi Upper Chintwin Network chungtel si dawh a si. Ka Driver pa nih na ngamh lo ahcun Tio/Rih tiang a ka thlah. Cu ka kalpah in U Lawm pehtlaihnak ka tuah i Aizawl lei ka tliknak hi a si. Kyilin Hotel ah hmahpuntin ka philh tak lawng silo in thilri lo bak ka si tikah ka driver pa Thura nih Aizawl tiang kan thlah lai a ka ti nain nang zong zan khua ei ihlo na kal tikah na ba lai ka ti I Motor hlanman vialte caah tiah Sui thi cu ka pek tak. Pu Lawm nih Zokhuathar Car driver pawl pehtlaih piaknak in Aizawl ka kal. Lampi ah einak tangka zong ka ngei lo I Motor mawngtu pa nih a ka dangh.

TCP 24- Aizawl na phak hnu in zei thil dah na ton?

TK 24- Aizawl ka phak cun Pu Lawm nih motor man le thilri hman chung a ka pekpiak chung. Pu Lawm zong nih zei thil dah na ton tiah a ka hal tikah U Hing ka chonh ta hnu ah kan chimh te lai ka ti. U Hing cu ka chonh I ziah zeitin dah thahter na ka timh ka ti. Kan timh lo ee anmah nawl in an tuahmi a si lai a ka ti. Tangka teh zeitin na ka tuah lai ka ti tikah mah hnu thla hnih ka ngak law kan pek lai tiah a ka ti. Pu Lawm zong cu Sui Hingz nih mi pekter ding a rak thlahmi hna nih thah an ka timh i Sui Hingz nih kan timh lo a ka ti fawn. Tangka le thla 2 hngak rih a ka ti I cuchung cu na sin um rih a hau ko ka ti. U Lawm nih  a ka zum lo. Na nal a si lai a ka ti. Kawlram ka va tlung lai I ka hlat lai hnu lawngah thil dik ka zumh lai a ka ti.  Cu thaizing kip cu Pu Lawm a tlung, ka Driver pa phone ka pek I Kawlram ah a va hlat. Pu Lawm Hakha a um lio ah Hakha ka hman tilomi ka Mec Tel phone number ah Pu Lawm min deu hman in hlerhnak ca a rak lutmi a um. Cu zong cu ka nau nih Pu Lawm a va hmuhsak. Pu Lawm zong Kalay a va tum i Upper Chintwin Network he meeting tuah ding an va tum in bawm dingin timhtuahnak an ngei cu a si.

TCP 25- Nangmah kong he zei thawngpang dah na theih rih?

TK 25- Aizawl ka um hi an ngal rihlo nain Pu Lawm he kan ikom hi an theih. Cun ka theih rihmi cu Mizo holh in Tuankil nih sing 6000 a fir I a tlaih khawhmi paoh sing 1000 phalh nan si lai tiah Pa Hing he anaihniammi hna sin in hmuh a si. A cheu nih CNF nih an thuh ee, zei ee ti hna palek ah report kan tuah cang ee bia a rak leng.

TCP 26- Upper Chintwin Network , Dr. Sui Hingz te he zeitin dah nan ipehtlaih thanning a si.

TK 26- Pu lawm Aizawl a rak phan I Upper Chintwin Network nih Pu Sui Hingz he tonternak tuah ding Kalaymyo ah ngei ding kan timhtuah. Tha tein ton a tha a ka ti ko nain Hau Za nih a rak ka timi Tlerhnak bia Sui Hingz cu Kawlram President he, Daw Suh he, Palek he, Ralkap he, CID he CNF he kan ipehtlaih dih na luat lai lo a ka timi ka ruat tikah zeitik hmanh ah ka luat lai lo ka ti caah ka al. Upper Chintwin Network hruaitu lei nih Kaphnih kar ah buaibainak kan tawlrel lai cucaah hnatlaknak min rak thu tiah an ka ti nain U Hing nih thla 2 ka hngak a ka ti caah tangka ka ngah than te ko lai timi ruahchannak khan ka thu duh lo.  An ka chonh lengmang. Keimah nawl lo zongin Upper Chintwin Network he kan ichonhnak Pa Hing sin hna aw (voice record) an kuatmi zong kha a phung a si lo. An phu hnih karlak ah zeidik a rak um cang I a si lai tiah ka ruah.

TCP 27- Aizawl Thengah zeiruang na tlik, Cun Dr. Sui Hingz te Aizawl An Rat nain A Tong Ngam hna lo an ti kongah?

TK 27- Aizawl ka tlik nak aruang cu Mizoram ahcun theihhngalh ka ngeih lo tikah ka nun a him deuh lai timi pakhat le Pu Lawm ka hawi a si, CNF upa a si tikah ka him lai ka ti caah ka kalmi a si.  Sui Hingz thatlonak le mual na phoh ahcun na chung le vialte mei in kan khangh dih hna lai, nan itheihmi na hawi le minung vialte kan report dih hna lai, Thonginn na um zongah mi thlah in thah khawh thiamthiam na si, palek zong siseh thonginn chung a ummi siseh tangka phalh in thahter khawh thiam na si tiah a ka tlerh tikah aho hmanh zumh ka harh. Ka molh dih. Sui Hingz te Aizawl rat an itim tiah Pu Lawm nih a chim tikah Pu Lawm nih Sui Hingz te, Mizo Student Union le CNF hna sin ah pekchanh a ka timh cang ko rua hi ta, kan iton taktak ahcun Sui Hingz cu biachim a thiam he an zumh dih lai a si kholo ka ti, ka ngamh tilo i zan ah a thli tein ka tli le Lamkam ah ka riak.  Ka tlik ruangah zeihmanh aa pehtlai lomi Pu Lawm zong mawchiat a tong ngaingai tiah ka theih.

TCP 28- Pu Lawm he zei pehtlaihnak dah nan ngeih?

TK 28- Pu Lawm he zei pehtlaihnak hmanh kan ngei lo. Pu Lawm nih Chin Public Company ah ka hawi Kala pawl nih share chiah ve an duh caah rak kan pehtlaih piak tiah a ka ti I Pa Hing k arak pehtlaihpiak. Pu Lawm cu a va kallo nain Yangon ah a pehtlaihpiak mi pawl he an va itong. Kawl hna a va dangh hna rua. Pa Hing nih Pu Lawm he kan ikomh kha a theih I nan I uar maw tiah a ka hal i hrapkhat in ka uar tiah ka ti sawh ko. Ka nupi nih kan ichonh tuk caah Pu Lawm he kan I umh cang lai tiin Viber le messanger in c aka kuat ti zong a rak ka fial bal fawn.

TCP 29- Pu Hing nih Lih an chimtermi a um maw?

TK 29- Lih in a ka chimtermi a tamtuk. Pu lawm(CNF) te he Saphu kep kan phorh, Sui ka phorh caan zongah a ka bawmh lengmang tu a si tiin  Viber le Facebook he hramhram in facebook ah a ka kuatter.  Lianliana(mirumpa) hi Yangon mirum a simi le ka nupi zong nih mah ca na ka kuat lawngah an ka zumh lai. Aw zongin a ka chim ter. Laliana le Pu Lawm he siipuaizii kan tuah ti timi hi voi tamtuk a ka chim ter. Ziah mah ticun na ka tuahter ka tikah mah lawngah ka nupi nih a ka zum lai a ka ti. Cun Yangon amah he ton ding ka kal lai ah lih a ka chimtermi a um rih. Meithal kan rak tuahti mi pa ka hmuh ballomi pa nih motor a ka cawkpiak hnik, CNF nu ka si caah an ka zumh tiah Viber le Facebook ah rak tial tiah lih a ka chimter bal. Ka theihbalmi a silo tikah U Pa Hing rak kan ngiatte tiah rak tial tiah lih a ka tialter. Lih in a facebook le viber ah lih cakuat a tamtuk caah a ka tialter, ka chin chiah khawh mi lawng ka chim.  Tangka sing 5000 fai khi mah zat hi a zin, mah zat hi a miak tiah kan kuat lai ti aw tin rak tial ti hna zongin lih in a facebook (messanger) le viber ah ca a ka kuatter. Mandalay sing 16000 lak pah in Kalay ah sing 5000 nihnih ca rak ka cawipiak tiah a ka ti i ka driver pa he kan kawl len nain ka hmu lo. Ka hmuh lo tikah Kalay tangka an thleng lio rak ti ti zong in a ka lihter.  Sing 12000 rak ka kua law a tha tuk hnga tibantuk, sing 300 lawng ka ngei tiah ca kan kuat lai I sing 16000 ka rak putter taktak mi kha a site lai tbk lih bia tampi a ka tialter.  Sing 5000 leng na pek hna hnu ah a dang tangka cu k arak pekter hna lai tiah ka rak tial lai Iaw tiah na ka leh lai tbk zong a ka lehter.  Acheu tal cu rak pe ko hna kan ti lai I Kalaymyo ah tangka ka thlenter lio tbk zong in a ka lihter. Cu vialte cu kei nih a ruah awk ka rak theilo in a tu a rak ka hlennak lawng te hi a si.  Harnak ka ton lio ah U Pa Hing na ka thattermi minung taktak maw tiah ca ka rak kuat I a si lo tiah a ka leh. Cu lio hmanh dahkaw lih a ka chimter rihmi a um cu. Ramri ah ka thil vialte sing 9000 leng a tang i mi phaisa ka cawimi a si rak ti tiah a ka ti rih, mah hnu cun tangka cu a herhning in kan tuak tan piak lai. Mah ca cu rak tialta rih ko ka thlahmi ka nau le nih an in pek khawh lo ahcun kan tuaktan piak lai a ka ti rih. Cu zong cu ka rak tial.  Mah lihbia a tam tuk a ka tial ter tikah Hau Za nih harnak ka ton zaan ah na min in mi na kuatmi tampi um a ka ti ve mi a um tikah zei hmanh ka tuah ngamh lonak le ka molhphahnak hi a si.  Messanger in CNF Pawl he meithal kan tuah tiah rak tial a ka ti, Viber zongin. Pa Hingz nihhin Hau Za hi a thiltuahmi rak chimcia ngai dawh a si tiin ka ruat.

TCP 30-Kawlram Kir na tim maw? Na nunnak caah harnak thihphannak um lai maw?

TK 30-Kir a duh tuk ta. Ka khua le ka ram cu! Tlaih le khih ka ton sual ahcun kir cu site ko lai, mi sawhsawh sin cun ka kir ngam bal rih lai lo. An ka tlaih lo ahcun hika ah riantuan awk a um deuh caah ka um rih ko lai. Palek le Ralkap tlaihmi ka si lawngah ka him lai tiah ka ruah.  Ka chungkhar dihlak sin zong ah ka thih a si ahcun Sui Hingz kut a si lai ti kha ka chimh dihmi hna a si.

TCP 31- Hakha na chung le sinah Dr. Sui Hingz te chung an ra tiah kan theih zei dah ceihhmainak nan ngei?

TK 31- A si a nikhatnak ah ka nau le inn ah an ra. Na u leiba kan rak cawh, na u leiba kongah tuanvo nan la lai maw lai hlah tiah Sui Hingz nih a ti. Ka nau nih nan pahnih kong kan theih hna lo. Nang nih a ka bat na ti chel, ka u nih a ka bat a tichel a si tikah nan pahnih karlak ah zeihmanh thil a cangmi kan theihmi a um lo a ti. Mah lio ahcun Sui Hingz nih na u nih sing 5000 leng a ka bat tiah ka nau a va ti rua. Ka nau nih ka rak chimcia mi sing 200, sing 2930, sing 1000 in voikhat lawng pei Sui Hingz nih a ka kuat rih a ti ko cu tiah a leh. Ka nau nih na lih na hrokhrol tuk a rak ti. Mi nih an ka thah ahcun Sui Hingz kut a si lai tiah ka kuatnak hna kha ka nau nih a rak ngaihter rua hna i Sui Hingz a thin ahang tuk I na u he kan itheihnak cu thla (3) a si zeidah mah zatzat phaisa cu a ka cawih lai tiah a ti. Ka nau nih ziah milai upapi na hrokhrawl cu na chim hoi tiah a ti. Aluancia kum (5) lio ah pei Moehein ah rawlei (meheh that) an kawh hna I ka u phone ka chonh lengmang I a tlaih ngam lo I Rev. Nawl Cung Lian Ahniang na u cu a rak tin ko lai a ti I mah lio khan a u he nan ikomh tuk cang lio pei a si tiah, a tu Rev. Nawl Cung Lian le Za Biak zong na rak um ve ko. Hrokhrol le lih na chim tuk tiah upa vialte hmai ah athin a hang tuk rua, Mi hrokhrol hna na u cu a tu chonh Bible ka tlaih ngam, vawlei ka ei ngam a ti I ka nau nih kanmah le amah nawl a si. Chonh an duh le duhlo kan hal hmasat lai I a duh ahcun thaizing an chonh lai an ti i an tin. Ka chonh lai ka ti I a thaizing cu a nikhatnak mi a rak hruaimi lak upa tlawmpal lawng nih an rak zul I kan ichon cu a si.  A nihnihnak ahcun bible ca zong a tlaih ngam setsai lo khah!

TCP 32- Nangmah he aa pehtlaimi minung (5)  pah 685/2018 Penal Code 420 lih ruang Report tuah an tong tiah thawng kan theih zei tin dah nan ipehtlaih hna?

TK 32- Ka nau nu Ni Hniang Har tangka kong zongah zeihmanh aa pehtlai ballomi, fa le he innleng a chuak ballomi, naunau a ngeimi a u he Sui an tuah ti tiah an report, Facang ngalh rian ka fial tawnmi le leiba ca tangka ka kuat balmi Siang Lian zong an report, Sianghleirun in ramdang kal aa tim cuahmahmi Thantlang I Sayamah Nu Tha Fapa Cung Lian Thawng zong ka hawi nu nih a kuatmi (keimah kuatmi silo) ruang, amah Pa Hing leiba ka chammi Tha Hnem, Mandalay kuatnak Kyaw Soe lei keimah Tuan Kil an ka report.  Ka naunu zeihmanh aa pehtlai lomi an reportmi cu asi bak lomi a si. Amah min hman lo in a nupi Esther Yatana min in report a kan tuah hi a mah minchiat a tih ruangah a si ko tiah ka ruah.

TCP 33- Hakha Biaknak lei Upa, Khua Nupa Hmai ah Dr. Sui Hingz he Nan I chonhnak Video File hi zapi tar dingah na colang maw?

TK 33- Ka ngamh tuk rak tar dih.

TCP 34- Biacah chim duhmi zeidah a um

TK 34- Keimah nih tangka cawimi hna ahhin catang ngeilo khuate mi hmanh he biahren (sachoh) tuah dih in tangka ka lak. Zeitin dah Chinmi le Kawlram ah bochanmi Doctor minung pakhat nih amah min silo in midang min in keimah sinah Sing 4130 ka cawih a timi hi tangka miak pek awk le leiba cham awk a si lo ahcun keimah nih ka cawimi cu siseh law biahren (Sachoh) kan tuah lai a ka ti hnga si. Cucaah tuak cio hmanh u. Zei ruangah dah amah min in tangka a ka kuat lo. Zeiruangah Sachoh kan tuah lo. Mah vialte keimah sinah a lakmi tangka miak le leiba cham awk a si ruangah zeihmanh sachoh zong kan tuah lo I amah min zong in a rak ka kuat tawn lonak hi a si.

Sui Hingz nih tangka a ka cawimi vialte hi aka petu hawikom cingla, tangka a ka cawih i a ka dawmi vialte, nan sin ah ca ka tial. Sui Hingz nih a ka pek duh ding a si ti lo caah Keimah min put in keimah nan ka zumh I nan ka pek mi lawng te a si. Nan zapi tein Biahren (Sacoh) kan tuah dih ko nain sing 100-200-500-1000 tiin ka bat mi hna ka lawm tuk hringhran. Nihn ni tiang nan ka zumh I Sui Hingz nih ca a thlah len zongah aho hmanh nih leiba kan batnak hna kong comment ah nan tiallo i ka lawm tuk. Ka nunchung ka damchung mah leiba vialte hi keimah nih kan cham hna lai. Keimah nan ka dawt, nan ka zumh nan ka cawih a si caah ka dam ka nun chung rian ka tuan lai I kan cham hna lai tiah bia kan kamh hna. Aho tangka hmanh a lak in fangkhat hmanh ei a duh balmi ka si lo caah duhsah tein kan cham hna lai.

TCP 35- Dr. Sui Hingz sin biacah duhmi

TK 35- U Pa Hing aww.. dawtnak tein tafar tein rian cu kan rak ithawk nain hi tiangtiang kan phak hi cu ka zanmang ko a lo. Vawlei cungah hin zumhtukmi nih hlen hi a fak bik cem! Zeitluk hmanh in thih le thongtlak rak ka tum law kan hua lai lo, ka nunchung lehrulh ding zong kan tim lo. Na lung na thlek I na thlen tikah na herh ahcun na ka pehtlaih khawh. Keimah bantuk in ahohmanh mi tuah itim tihlah. Minung pakhat pahnih keimah hlan ah na rak tuah balmi a um zongah a tu hin hmailei cu rak iral rin cang. Na khuaruahmi thah le thongtlak n aka timhmi a tlam a tling kho lo ee na ngeichia hlah. Ca le thawngpang ahhin chuah lo in keimah nih ing dih ko ning ka ti nain na ka sersat tuk hringhran I ka celh tilo. Mah vial cu biachim le cah kan duhmi a si.

Note: The Chinland Post nawl lo in The Chinland Post chuahmi cabia ning pi in siseh, biahalmi bia tawite siseh, ca tlang siseh, hmanthlak siseh laknak nawl a um lo.

 

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: