Vice President Henry Van Thio Nih Tonzang Le Tedim Peng Ah Zei Bantuk Cawlcanghnak Dah A Ngeih?

0

City Hunter| 2018 May 19| Vice President Henry Van Thio le a hnuzultu cozah upa hna cu Chinram lam le sul vehvat ah an tlawng I May 17 ah Tonzang, Cikha, Tedim ah a kal. Lam le sul, hlei, sii-inn, tibantuk zohfelnak a a ngei. May 17 ah zei bantuk cawlcanghnak pawl dah a ngeih timi a tanglei ah kan hun langhter.

Cikha Sii-inn Le Natzang Hlei
Cikha myo ihkhun 16 aa tlummi taih-ne sii-inn ah a kal i sii aa thlopbul mizaw pawl thapeknak bia le bawmhnak chawva laksawng a pek hna. Sii-inn sii-ai caah ks. sing 10 zong tuanvo ngeitu sin ah a hlut hna. Cikha Taih-ne sii-inn kauh chap in sak dingmi hmun zong a zoh. Tedim-Cikha kar pehtlaihnak lam zong lung phah ding le Natzang khua Manipura tiva pe 450 a saumi dothnih-Natzang hlei an sak liomi a fek maw fek lo timi a zohfel. Rikhiahmi tahfung he aa tlak in lam ser le phahding siseh, rikhiahmi tahfung he aa tlak in fekte in hlei hi nan sak in nan tuan lai tiah bia a cahtak hna.

Chinram Le Puza Dum
Cun, Tonzang ihkhun 25 aa tlummi sii-innpi a zoh i sii-inn an kauh sak chapmi dirhmun zong a zoh. Mizapi sii-ai an thlopbul hna ning le mizaw dirhmun a zoh i bawmhnak zong a pektak hna.

Tonzang Puza dum a zohfel i tuanvo hna nih puza kung an cinning le an zohkhenhning fianternak an tuah. Cu dih hnu ah Vice President Henry Van Thio nih Puza kung cinnak in tualchung innchungkhar tangka hmuhnak pin ah tlanglo thlawh tawnmi kha puza kung cinnak in a airawlh khawhnak ding kong siseh, puza dum hi ningcangte in cin le cawisan chap i hlathlainak in hmuhchuahmi pawl kha mizapi sin ah a caan he aa rup in tlangzamh i puza kung hi sipuazi ca bak in cinthlak le thanchoternak konga forhfial hna.

Tonzang Puza dum cu Tedim-Tonzang motor lamkam Tonzang khualuh hauka rili in pe 4800 a sannak hmun ah a um. 1965 kum in rak thawkmi a si. Tonzang peng ah puza cinthlaknak le pu zuatkhalhnak rian hi khuacaan le ti umtining he aa tlakmi rian a si i tualchung lothlotu hna tangka hmuh thatnak caah bawmhchantu rian pakhat a si. Tonzang peng cu 1979-1980 kum ahhin Pu inn 80,000 renglo tiang an chuahzamh khawh tiah theih a si.

Tonzang khua ah kokek ral i runvennak seh thialri chiahmi le a lamkip i runvennak inn sakmi zong a zohfel. Hi a lamkip kokek ral i runvennak inn muisam hi tualchung sining he aa tlak in mizapi caah man a ngeimi muisam si ding he sak ding a forhfial chih hna.

Tedim Sii-inn
Tedim khuachung Luaibual sang ihkhun 100 aa tlummi sii-innpi ah a kal an riantuan ning zohfelnak a ngeih. Sii-inn ah a ummi mizaw hna thapeknak le chawva bawmhchanhnak zong a pek hna tiah theih a si.

Cun, 2017-18 budget kum ah ks. nuai 200 dih in innkhandal 8 aa telmi dothnih inn quarter sakmi zong a zohfel.

Coffee Research Le Cinthlaknak
Tedim peng coffee research le Technical Thanchonak Dum (Thezang) ah an kal i dum chung coffee kung pawl hneksak cinthlakmi, a kung pawl ningcangte in an cinthlakmi le coffee dip an serchuah ning pawl zohfelnak a ngeih.

Coffee hneksak cinthlakmi, coffee quality hneksaknak, coffee ci thami an erhning pawl dum tuanvo ngeitu U Min Lwin Oo nih a fianter i Cinthlaknak zung in General Director Dr. Ye Tint Htun nih a fianternak a tuahchap. An fiantermi le thil sining an chimmi cung ah Vice President Henry nih vawleicung coffee quality (cuuping score) ning in level 80 in a cunglei special coffee ah aa telnak kong siseh, Myanmar ram ah Pin Oo Lwin, Yuazan, Taanthawng ah a chuakmi coffee hna lakah level 84 le 90 kar a si kong siseh, Chin ramkulh i cinthlakmi coffee lakah level 96 a phan i a quality a tha tukmi asi kong siseh, hi coffee hi vawleicung standard a tlingmi coffee cu Chin ramkulh i a ummi lothlotu hna nih sipuazi ca tiang tamdeuh cin chap le serchuah ding in a forhfial hna.

Hi tluk coffee citha mi hi tampi in cinthlak chap nak thawng in lothlotu hna tangka hmuh a karh pin ah rampi nih ramleng thil kuat mi man zong a karhter chap fawn lai. Cun, Chin ramkulh i lei hmun zong hi nihin tiang ah kokek vawlei ningte in tamdeuh cu asi rih caah tualchung lothlotu hna nih hi caantha hi laak le hmanzia thiam in cinthlaknak caah hmanmi chemical sii a hmang lomi cinthlaknak zone siter ding le market a ngeimi organic hangthei, anhrinso pawl tampi in cin chap khawhnak kan tawlrel lai tiah a chim.

Atu hi Chin ramkulh ah coffee cinthlakmi hi ekah 560 renglo a si cang i kumfatin coffee cinthlakmi ekah 220 an cinchap lengmang lai caah 2021 kum ahcun ekah 1220 a hung tling te lai tiah theih a si.

India-Myanmar Ramri Chawdawrnak
Vice President Henry Van Thio le a hnuzultu hna cu May 17 ah Chin ramkulh Cikha myo an phan i khuami nih nunphung ning in an don. Cun Cikha Myo Khen Mang khua ah an kal i khuami nih an nunphung hoih in an rak don than hna. Khua thanchonak rian an tuanmi dirhmun zohfelnak an ngei. Myanmar- India ramri chawdawrnak hun ding in timhmi hmun ah an kal i Economic le Commerce ministry zun in a zungzal in chungtel a simi U Toe Aung Myint nih ramri chawdawr hun khawhnak ding caah timhtuahnak an ngeihmi dirhmun fianternak a tuah. A rauh hlan ah ramri chawdawrnak an tuah lai tiah kan theih.

Siallum Ral Kahcham
Vice President Henry Van Thio le a hnuzultu hna cu; Tedim peng hlanlio thilhlun hlathlainak le Miphun Nunphung rorah hmuhsaknak (National Museum) zung nih kilven zohkhenhmi Siallum ral kahcham tuahnak ah an va kal i khuami nih nunphung laam hmuhsaknak he lunglawmte in an rak don. Siallum ral kahcham ah thil hlun hlathlaimi (research) le Miphun nunphung rorah hmuhsaknak zung in ramkulh bawiuk Pi Ngai Hau Ngaung nih ral kahcham tuanbia le hlan lio thil siningte in an kilven le an zohkhenhmi kong fianternak a tuah.

Siallum ral kahcham chung ah philhlonak hmelchunh, sakhaan an sakmi muisam pawl a zohfel i tualchung mi hna he miphun nungphung thuam in zapi hmanthlak tinak an ngei.

Siallum ral kahcham hi Chin ramkulh Tedim peng ah a um. Siallum ral tuknak cu 1889 May 4 a chuak i Chin miphun hna nih ramlatu ral pawl he an rak i kap. Cu kum ral i kah lio ahcun ral leikap in a thimi zapi hi 36 an si. Chin miphun in pa a thi vemi zapi hi 18 le nu hi 10, an zapi minung 28 an rak thi ve. Hihi Chin ramkulh ah a fak taktakmi ral he i kahdohnak pakhat a si.

Vice President Henry Van Thio cu Kalay-Tedim-Tonzang lam cung i retaining wall an tuahmi le a thar an tuahmi le lam an kauhmi pawl an zohfel tiah kan theih.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: