May 17, 2024

Chin Party Nih Cawntlak Australia Zuamcawhtu Party Hruaitu Mr. Bill Shorten

0

Editorial| 2019 May 19| Kum 2019 Australia rampi thimnak ah ruahning bantuk siloin khuaruahhar thil a cang. Labour nih an tei hrimhrim lai tiah chim chungmi a si. Nain, atulio cozah tlaitu Liberal nih an tei than ai.

Cozah tlailiomi, Prime Minister Scott Morrison nih, “khuaruahhar thil (miracles) a cang timi hi ka zumh zungzalmi a si,” tiah teinak a fian in lawmhnak an tuahnak hmun ah a chim.

2019 May 18 ah ram pumpi in thimfung an thlakmi a relmi a dih dongh lei a phan pah cang. A dihlak in hngalh a si rihlo. Nain, cozah ser khawhnak ah thutnak 76 hmuh a hau i, zuamcawhmi chung in Liberal nih zatuak 76%, thutnak in 75 an hmuh cang. Labour nih, thutnak 67 lawng an hmuh rih tiah BBC nih a tial. Cuaah Liberal nih an tei lai tiah a fiang ko cang.

Thimnak ruahdamh chungmi le thimfung thlatu paoh thlak dih ah ruahnak halmi ‘Exit Polls’ nih cun, kum 6 hnu ah Labour nih a tei si lai tiah an ti. Nain, a rak si lo. Sungh le tei cu a phung a si ko. Palh zong a phung a si thiam fawn.

Tutan ah, Labour Party nih teinak hmulo in an sungh dingmi a fian cangka in an hruaitu simi Bill Shorten nih Party hruaitu sinak kaa din lai tiah a thanh colh.

“Atu ahcun, a fiang ko cang. Labour nih kan tei hrim ti lai lo i, cozah kan ser kho lai lo. Cucaah, Party hruaitu sinak in thimnak ah ka lut ti lai lo, hruaitu sinak in kaa din” tiah thanhnak a tuah colh.

Hihi Chin miphun in ramkhel phu (political party) hruaitu nih ruah a herhmi le tuah a herhmi a si. Kum 2015 lio ram pumpi thimnak ah Chin min a pumi party phu 3 an um ti khawh a si.

Pu Zam Cin Pau @Zozam nih hruaimi Chin National Democratic Party (CNDP), Pu David Ngai Sak nih hruaimi Chin League for Democracy (CLD) le Pu No Than Kap nih hruaimi Chin Progressive Party (CPP) tiah an um. An phu thum in teinak an hmu lo. Kum 2015 thimnak ah, anmah an i cuhnak hmun lila ah an rak sung.

Kum 2015 thimnak lio ahhin, mi tampi nih rak chimmi cu teinak a hmulomi hruaitu lutlai, amah aa cuhnak hmun lila ah a sungmi hruaitu lutlai, an party in teinak a hmulomi hruaitu nih a sungh caah aa dinh awk a si timi caihphainak tete a rak um len cang. Hihi ruah herh ngaimi zong a si.

A takngai ahcun, hruaitu tuantu ding a dang zong an um hleilo caah kan i din timi thanh hna sehlaw, anmah phu (party) nih anmah lila kha kan dirpi than ko, kan tuanpiak than ko tiah an khinh than khawhmi a si ko.

Nain, Chin party hruaitu pathum ning in aho awka hmanh in dinhnak kong thanhnak a rak chuak lo, an sunghmi kong ah zei chimrelmi a rak um lo. Ramdang ramkhel sining kan zoh ahcun, hruaitu nih teinak a hmuhlo, asiloah, a biakammi a tuah khawhlo ahcun, dinhnak an hal i, an i ngol colh lengmangmi kan hmuh.

Hihi Chin ramkhel phu hruaitu nih an i cawn awk a si.

Australia in ralkah, zuamcawhtu lei in hruaitu (opposition leader) Bill Shorten lawng siloin UK ah Prime Minister a tuanmi David Cameron zong nih a biakam ning in a sungh caah Prime Minister kum 6 a tuan hnu ah a ngol tak. A chimmi a tuah taktak tinak a si.

Cucaah, Chin miphun zong nih Ramkhel ah a puitlingmi kan si khawh nakding ah, hruaitu nih tlamtlinlonak i hmuh thiam in tangtum, sinak, thutnak kaltak le midang caah hmunhma serpiak hi i harh awk a si ve hnga lo.

Cun, a hlei in ruahchih a haumi cu kum 50-60 cung upa lawng hruaitu le uktu ah ruahmi lungput zong hi thlen a hau cang. A hleikhun in kum 60 tlin i cozah riantuanmi, rian dang rak tuanmi dinh cang hnu, zaalak riantuan cang hnu ah Ramkhel luh in hruaitu le uktu tuan than timi lungput zong hi kan ramkhel hruaitu upa, kan pale nih nan ruah ngai a hau cangmi zong a si. Ram uktu le hruaitu sinak hi tar hnu thih, lungdonh ah cozah rian aa dinh hnu in cucu a tling i, a tuan ta manh ti ding men ahcun a paam tuk.

Tuchan ah, vawleicung ram ngan le ram thangcho tampi mino kum 40 faitluk nih an hruaimi a um liangluang ko cang. Tahchunnak ah, atu lio Canada hruaitu hi Justin Trudeau-kum 47, New Zealand Prime Minister hi nu a si, Jacinda Ardern hi 38 lawng a si. Obama zong vawlei cung ram thawng bik a hruai thawk lio ah kum 47 tluk lawng a si ko.

Cucaah, Chin miphun ramkhel kan pale, an kan hruaitu nih vawleipi ramkhel sining le thlihran zoh pah in thithruai le kalpi thiam a biapi ko cang. Thutnak kianh duhnak lungput, tangtum a poi ah chiahlonak lungput le kum upat hnu thihthlak in mizapi palai in cozah ah tel than duhnak lungput hi cu kaltak le i thinh a hau ko cang ….

Editor
2019 May 19

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: