May 19, 2024

The Chinland Post | 2022 March 13 — Mitthlam ah hei cuanter chun cio tuah u sih. Tulio mipi dothlennak nih teinak thanthar hei thlir te seh: khi ni ah khin zei bantuk in dah caankarlak Chinram a hruaitu ding cozah kan ser hnga. 2020 thimnak a teitu MPs pawl maw mipi nawlngeihnak kan pek than hna lai, thimnak thar dah kan tuah te hnga? Asiloah, a tulio caankarlak mipi uknak kan sermi phu pawl he fonh in, Interim-Chin National Consultative Council (ICNCC) nih Chinram hruainak ding caah phunglam nan sermi ning in kan hruai ko uh kan ti te hna lai dah? Zeitindah cozah kan ser te lai ti cu chim cia awk a har ko nain kan tlangtar bang in ICNCC an khuakhannak hei cuan tuah u sih. A lang in hei cuanh i duhsaknak he thildik le thiltha a chuak deuh hnga maw timi ruahchannak in tialmi a si caah, careltu nih a relzia le a ruahzia nan thiam ding a biapi ngaingai.

Interim Chin National Consultative Council (ICNCC), ICNCC Hmelchunh

ICNCC cu caankarlak Chinram ramkhel lei thihruaitu siding timhlamhnak he inn tung (suttung) pali (4) in dirhmi phu a si, tiah kan theih. Atulio a ummi phu 4 hna cu: 2020 thimnak in a tlingmi MPs phu, Ramkhel bu pawl fonhmi phu (NLD, CNLD-LA, ZCD, tbk…), Chin National Front (CNF) phu le Zatlangbu pawl komhmi (CSOs: Nu, Mino, CDM) phu tiin thuamhmi a si. Phu khat ah ai-awhtu palai minung 18 cio thlah ding ti a si. Phu khat ah 18 in cun palai an zapi fonh ah palai 72 an si ding a si. Inn tung pa zeizah in kan dirh lai timi kong ah an ruahnak an i khat hna lo. A cheu khat nih inn tung pa 5 in kan dirh ding a si timi an um ii a cheu khat nih cun a tu inn tung pa 4 chung tu ah hin benh le kep cio ah cun a za ko a timi an um, ti a si.

CNF le a cheukhat hna nih cun, “ICNCC hi inn tung pa 5 in kan dirh ding a si an ti”. A sullam cu, CDF pawl hi phu khat si ve ding in an surlu a simi Chinland Joint Defense Committee (CJDC) hin inn tung dang tein hmunhma kan pek ve hna awk a si timi a si. Asinain, a luancia mi thimnak ah teitu simi MPs cheukhat nih cucu an duh lo, tiah bia a leng. CJDC pawl caah hmunhma dang tein pek hau ah an ruat lo – CSOs phu sin ah maw CNF sin ah maw fonh ve luklak phun ding lawng in an ruah, ti a si.

Cun, a mak ngai mi cu; CSOs phu ca zong hi ram chung hlum mi zatlangbu CSOs minung 18 tling in pek zong an duh piak hna lo – ramdang ummi Chin pawl he fonh in minung 18 si ding lawng phun khin an duh piak hna! MPs pawl hmuh ning ah cun, “CSOs timi tham cu tuni ah ser/dirh ii thaizing ah CSOs si khawh colh pei a si ko cu, tiah an ti men”. A tak le ngai te kan ti ko ah cun, Min Aung Hlaing nih uknak a laak kaa zapi lam zawh lio hrawng ah khan kan Chin MPs pawl tah zeidah an rak tuah dih? CSOs chungtel mino nih rak thok mi a si – mipi thazaang peknak in. Culio ah, teinak a hmumi MPs tam deuh cu Mipi hruai le lam cung chuahpi cu chim lo lam zawhnak ah biachim sawm khawh hmanh an rak si lo – an rak ngamh lo kha mu.

Cu lawng a si rih rua lo! Chinram hruainak ding ah phunghram (Chin Charter) an hun sersiam cuahmah ti kan theih. Phu khat nih anmah le an duhning cio in an tialmi a hran cu an chuahpi cio hna, timi hi a hung linsa mi a si. Cu aa dang lengluang mi cu ceihhmai tinak in hnatlaknak kawl in fonh dih a si – tonbiaruahnak an ngei tawn. Hi phunghram cu a biapi tukmi a si caah an duh a fak cio ko lai. A lenglei in hei damh khawh a si cio ko lai. Chin miphun le Chinram dawtnak taktak he phunghram cu an tial cio ko lai. Nain, an dawt dan le an duh ning an i lo cio hna men lai lo. An chuahpi ciomi zoh tik belte ah cheukhat phu hna cu anmah phu tlamtlinnak le nawlngeihnak lawng ruat in dara an tial ti awk tete cu a um.

The 33rd Chin Revolution Day at Camp Victoria 2021 March 20/The Chinland Post

A hlei in, thimnak tling MPs pawl nih an chuah pimi phunghram a hran ah zapi nih ei khawh lo ding a tam ngai, an ti. CNF upale le a cheukhat nih cun “Chinland” timi biafang hman an duh. “Chinland constitution, Chinland Government, etc.” tiin hman an duh. Cucu, MPs pawl nih an duh lo. Cun, “ချင်းပြည်ထောင်” tiah an timi zong an doh thiamthiam hna. MPs pawl nih cun, “2008 ning in Chin Ramkulh silo ah, Chin Miphun-hna Ramkulh, ချင်းပြည်နယ် (သို့) ချင်းအမျိုးသားပြည်နယ်၊ Chin State or Chin National State” tiah an duh. Hi bantuk tete ruang ah Chinram cozah sernak ding lamthluan a tluang kho lo – lam tim ah an tap lengmang, an lo hma a kal kho tawn rua lo.

A zoh chia khun mi cu; MPs pawl chuah pimi cozah umtu hnga ningdan le cozah lutlai pawl hmunhma phawtzamh ning hi a si. Cozah pakhat caah a biapi bik a si mi pawl; Phungsertu phu (Legislative body), Uktu phu (Executive body), le Biaceihtu phu (Judiciary body) kan timi – cozah pakhat ii a lungthu pathum a simi vialte ah anmah nih tlaih dih an duh, ti a lang. A zualhma mi cu, runvennak (Defense) zong hi tlaih an timh – CDF pawl le CNF fonhmi khi anmah nawl ngeihnak tang ah chiah an duh. Cucu an phunghram a hran chuah pimi ah fiang tein an tial. An phunghram a hran ah, “Chin cozah Phungsertu phu (Legislative body) cu; 2020 thimnak in a tlingmi Chin MPs pawl in ser a si lai, tiah fiang tein an tial {Chap. (6), relnak – 70 nak}”.

Chinland Joint Defense Committee (CJDC); CJDC Hmelchunh

Cun, “Uktu phu kan timi Chinram lutlaitu (Chief Minister) cu; 2020 thimnak in MPs a tlingmi chung in kan i thim lai ii ICNCC nih a fehter lai, tiah an tial (Chap -7, relnak – 76)”. Cu Chief Minister cu, “Chin cozah a lu bik a si lai ii runvennak (Defense/Military, CDF/CNF/CNDF = CJDC) vialte zong zauk phung ning tein Chief Minister kut tang ah a um lai, tiah an tlak kanh hui (Chap – 7, relnak – 75)”. Cucaah, MPs pawl hi ICNCC nih a kah dingmi Salu vialte co dih le tlunpi dih an duh ti a lang ngaingai.

A lenglei in hei cuanhnak in cun, MPs pawl an duh ning le an timh ning hin cun ICNCC pi hi an mah MPs pawl caah dirh mi a lo, kan ti lai cu. Hi an lungput hi cu an mah miaknak le an mah nawlngeihnak hmunh duh ruah sawhsawh in khua an ruat ti a lang. Phundang cun, Chin miphun le Chinram dawtnak tel lo in an mah nawlngeihnak hmunh duh ruah sawhsawh in ICNCC rili cung ah tilawng a khal mi an si, ti khawh an si…

Salai Cavalry

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: