ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မူႏွင့္ဆင္းရဲျခင္း
လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ ဝိေသသ လကၡဏမ်ားအားလံုးသည္ ပိုင္ဆိုင္မူ၏ဆိုလိုရင္းေအာက္မွာ ရွိတယ္။ ပစၥည္းတစ္စံုတစ္ရာ(things) ပိုင္ဆိုင္ျခင္းသက္သက္ကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ဘဲ ထိုထက္ အဓိပၸါယ္က ပိုနက္နဲသည္။ ထိုပိုင္ဆိုင္မူဆိုတာ သဘာဝတရားအရ ရရွိေသာ အေျခခံ လူ႕၏အခြင့္အေရး (rights) ျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မူတြင္ ရိုးရာ၊ ဘာသာ စကား၊ နယ္ေျမ၊ယာ၊ ေတာေတာင္၊ တရိစၦာန္၊ ႏြားေနာက္ စသည့္ အရာမ်ားပါဝင္သည္။ ထိုအရာမ်ားအားလံုးဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာ ျဖစ္တည္မူ(Identity) ျဖစ္တယ္။ ထိုကဲ့၍ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မူတြင္ ေျမသည္ ရိုးရာ၊ ယံုၾကည္မူႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာ ျဖစ္တည္မူႏွင့္ ခြဲျခား သီးသန္႕ထားလို႕မရဘူး။ ဆိုလိုရင္းမွာ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေျမသည္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားနဲ႕ဘဲ သက္ဆိုင္ျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႕သည္ ေျမပိုင္ရွင္သည္။ ျပီးရင္ ေျမသည္ ေျမကြက္၊ အိမ္ကြက္ သက္သက္မဟုတ္ဘဲ သူ႕မွာ အရင္းအျမစ္မ်ားစြာ(resource) ရွိျပီး ( ဥပမာ- သစ္၊ေတာ၊ တရိစၦာန္၊…)။ ထိုေျမ၏ အရင္းအျမစ္ေပၚမွ လူေတြက မွီခိုျပီး ေနထိုင္ အသက္ရွင္ ၾကသည္။
သို႕ေသာ္ ယခု ၂၁ ရာစုေခတ္တြင္ ေျမသည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အစိုးရ၊ လူမ်ိဳးျခား ႏွင့္ စီးပြားေရးသမားမ်ား၏့ အာရံုစိုက္ျခင္းခံရသည္။ အဲဒီလိုဘဲ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မူျဖစ္ေသာ ေျမမ်ားသည္လည္း အမ်ိဳးသာဥယ်ာဥ္(national park)၊ စက္မူရံု၊ ခရီးသြား ဟိုတယ္ရံု၊(hotel and tourism) စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ေမြးမ်ိဳးေရးစေသာ စီမံကိန္းေၾကင့္ အစိုးရ ႏွင့္ ပုဂၢလိက ကုပၸဏီမ်ားထံမွ အာရံုစိုက္ျခင္းခံေနရသည္။ အထူးသျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဆင္းရဲဆံုးေသာ ျပည္နယ္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျပည္နယ္ဖြံျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕အတြက္ ေျမသည္ အဓိက ဦးတည္ခ်က္ျဖစ္လာသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ႏွင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား တိုးတက္ဖို႕အတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ ေျမအား အသံုးျပဳရမွာ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုေျမ စီမံခန္႕ခဲြ၊ အသံုးျပဳရာတြင္ (resource management )ဘယ္လို မဟာနည္းဗ်ဴဟာ၊ နည္းစနစ္မ်ားျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတာ အရင္ျပန္လည္ သံုးသပ္ ၾကည့္ရွဴေလ့လာရမွာ ျဖစ္သည္။
အထက္က ရွင္းလင္းခဲ့သလို ေျမသည္ ေျမကြက္၊ အိမ္ေျမယာ ႏွင့္ ပစၥည္းဥစၥာသက္သက္မဟုတ္ဘဲ အခြင့္အေရးျဖစ္သလို (ခ်င္း)လူမ်ိဳးမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာ ျဖစ္တည္မူလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေျမအား အသံုးျပဳခြင့္ျပဳလိုက္ျပီျခင္းသည္ ေျမ၌ ရွိေသာ အရင္းအျမစ္မ်ားအားလံုးအေပၚ ၾကိဳက္သလို လုပ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခြင့္အေရးေပးျခင္းမွာလည္း အဆင့္မ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဥပမာ- ဌားယူ သံုးစြဲခြင့္ ေပးမလား ဒါမွမဟုတ္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေပးမလား (absolute rights or exclusive) စေသာ အခြင့္အေရးေတြ အမ်ားၾကီးရွိသည္။ ထို႕ကဲ့သို႕ အခြင့္အေရးေပးျခင္းသည္ တစ္ခါတစ္ေလ ပါဝါ အာဏာ ေပးျခင္းႏွင့္ညီမွ်သည္။ ဒီ အခြင့္အေရးမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ အင္အားခ်ိန္ခြင္ သို႕မဟုတ္ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ တာဝန္၊ ဝတၱရားေတြ ခ်ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ ေျမမ်ားအေပၚ ရရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို တစ္ျခား လူမ်ိဳး သို႕မဟုတ္ အဖြဲ႕တစ္စုက လာသိမ္း၊ လုယူမွမ်ိဳး မျဖစ္ဖို႕အတြက္ ကာကြယ္ရမွာ ျဖစ္သည္။
ထိုေျမကိစၥႏွင့္ ပက္သက္၍ ယခု ၾကားေနရသည့္သတင္းအရဆိုလွ်င္ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရမွ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမူလာလုပ္မည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားကို ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေျမမ်ားအေပၚ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရး အလံုးအရင္းေပးရန္ စီစဥ္ေနသည္။ ဆိုလိုရင္းသည္ ခင္ဗ်ားသည္ မိခင္ေျမကေန ႏွင္ထုတ္ခံရျခင္း(exclude)ႏွင့္တူသည္။ ဒါဟာ ျပန္လည္သံုးသပ္မယ္ဆိုလွ်င္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မူႏွင့္ ဆင္းရဲသား ျပည္သူမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္စရာျဖစ္သည္။ ဆိုလိုရင္းမွာ ဆင္းရဲသားမ်ားသည္ သူတို႕၏အမိေျမမွာ အိမ္ေျမကြက္ တစ္ကြက္ေတာင္ရဖို႕ရုန္းကန္ေနခ်ိန္မွာ ပိုက္ဆံရွိသူမ်ားကေတာ့ ၾကိဳက္သေလာက္ ေျမမ်ား ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ရွိေတာ့မည္။ ဥပမာ- ေျမအား ေစ်းကြက္တစ္ခုအေနျဖင့္ ကစားျပီး ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ေျမေတြအားလံုးသည္ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ ပိုင္ဆိုင္မူေအာက္ကေန တစ္ျခားလူမ်ိဳးစီ ေရာင္းခ်ခံရေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။(ဥပမာ- ဒီကိစၥသည္ လတ္တေလာတြင္ ဟားခါးနဲ႕ ကန္ပလက္ျမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ေနသည္)။ ထို႕ေၾကာင့္ ေျမအေပၚ အခြင့္အေရးေပးရာတြင္ အာဏာ ပါဝါျပည့္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ိဳးမ်ားကို တစ္စံုတစ္ဦး၊ အဖြဲ႕အစည္း၊ အစိုးရမ်ားထံတြင္ လံုးဝ မေပးသင့္သည့္ အရာျဖစ္သည္။ ထိုေျမအေပၚ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာကိစၥအား ( ခ်င္းမိ်ဳးလူမ်ား၏ ေျမယာ အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္ စီမံခန္႕ခြဲျခင္း နည္းစနစ္အား) ယခုခ်င္းလူမ်ိဳး ႏွင့္ ခ်င္းအစိုးရ ကိုယ္တိုင္ ျပန္လည္စဥ္းစား သံုးသပ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ယခု ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ျပည္နယ္တစ္ခုသာ မဟုတ္ဘဲ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ သမိုင္း၊ ရိုးရာ၊ ယဥ္ေက်းမူ ႏွင့္ ခ်င္းလူမိ်ဳးလကၡဏာ ျဖစ္တည္မူမ်ား၏ အမိေျမျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ အစိုးရမွ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေျမ စီမံခန္႕ခြဲျခင္းနဲ အသံုးမူဆိုင္ရာ မဟာနည္းဗ်ဴဟာမ်ားကုိ ခ်င္းမ်ိဳးမ်ား ေရွ႕အနာဂတ္ကို ေမွ်ာ္မွ်င္ျပီး ဂရုတစိုက္ စီမံရမွာ ျဖစ္သည္။ ထိုစီမံရာတြင္လည္း အဆင့္ဆင့္တိုင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ျပည္သူလူထု၊ လူမူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မူကို လက္ခံ တခါးဖြင့္ေပးရမွာ ျဖစ္သည္။
ထိုကဲ့သို႕ မလုပ္ေဆာင္လွ်င္ ဆင္းရဲတြင္းကေန ကြ်နေ္တာ္တို႕ လႊတ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။
Salai Van Bawi Mang
24 Jan 2019
CNX
About The Author
