Halloween Le Thlaithar Ni” Or “Thlaithar In Khrihfa Nih Nun Cawn Awk”
Salai Khin Maung Thein
Laimiphun Thlaithar hi kumkhat chung kan cinthlak mi chung in kan hmuh hmasa mi a theipar kan lawmhnak ni a si.
Peng le tlang in khua a sa cio mi kan Laimi phun nih puai sunglawi bik pakhat ah kan i ngeih mi cu Hakha, Thantlang nih “Tho”, Tedim nih “Khuado”, Falam nih “Fangerh puai”, Matu kan unau hna nih “Minkut”, Khualsim kan unau hna nihcun “Tangreh” tiah mah le pengtlang hoih in a min rak ngeih cio i rak hman cio mi puai sunglawi pakhat, Laimi kan sining (identity) a langhter tu puai sunglawi pakhat a si i kan tuah hnawhchan hi a tlangpi in kan i khat cio hna.
Halloween
B.C 4000 leng (hlan kum 6000) ah Halloween puai hi Ireland ram in an rak thawk. Halloween min hi Samhain in a rak i thawk i, thlaithar zarh hnu bik October 31 ni ah an rak tuah ṭheu. Halloween cu nitlaknak ram “western custom” hi nunphung pakhat a si. Bible ah direct in tial mi a um lo. Asinain Bible he teh a rem maw tiah zoh ṭhiam a hau.
Halloween ti mi a chim duhnak taktak cu “All Hallows Day (or All Saint’s Day)” “mithianghlim pawl ni” tinak a si i, November 1 ah rak tuah mi a si. Halloween ti in aa rak thawknak cu Mirang i “All Halloween, All Hallows” ti mi a si. Cucu October 31 zaanlei ah “Evening and All Saint’s Eve” ti in an tuah ṭheu. Asinain a hnu ah cun Halloween cu candy zaan, trick-or-treating, pumpkins, mithla-khuachia “ghosts” le mithi, thlarau sual ti bantuk in nuamhnak zaan ah a rak cang. Nihin ah Halloween cu nitlak lei ram “western custom” i nunphung pakhat ah a rak cang.
Zumtu le Halloween
Halloween cu USA ram ah commercial holiday hi a larbik 2 nak a si. Americans mipi nih kum fatin $5 Billion cu Halloween caah an hman. Cun USA ahcun kumkhat chung ah “candy” an zuar khawh bik mi cheuli cheukhat cu Halloween caan hi an zuar khawh cem. Zeiruang ah hi October 31 hi an uar bik? Bible nih teh a chim mi um maw? Halloween nih i tel ve hi a sual maw asilole “candy” einak puai men si maw? Zumtu nih teh kan tuah ve awk mi a si maw?
Bible le Halloween
Halloween cu nitlaknak ram “western custom” hi nunphung pakhat a si. Bible ah direct in tial mi a umlo. A sinain Bible he teh aa ralkah maw? A rem maw tiah zohṭhiam a hau.
Halloween ti mi a chim duhnak taktak cu “All Hallows Day (or All Saint’s Day)” “mithianghlim pawl ni” tinak a si i, November 1 ah rak tuah mi a si. Halloween ti in aa rak thawknak cu Mirang I “All Halloween, All Hallows” ti mi khi a si. Cucu October 31 zaanlei ah “Evening and All Saint’s Eve” ti in an tuah ṭheu. Asinain a hnu ah cun Halloween cu candy zaan, trick-or-treating, pumpkins, mithla-khuachia “ghosts” le mithi, thlarau sual ti bantuk in nuamhnak zan ah a rak cang.
Zumtu In Halloween Kan Hmang Awk A Si Maw?
Philippians 4:8 nih “A donghnak ah ka u le ka nau hna, nan lungthin kha atha le thangthat awk a tlakmi thil in khahter hna u: a taktak a simi thil, a sunglawimi thil, a hmaanmi thil, aa dawhmi thil le upat awk a tlakmi thil in khahter hna u” a ti. Cuti a si caah Halloween hi Pathian duh mi daihnak, zalennak le thluachuahnak a si maw ? Asilole nuamhnak menmem le ṭihnunnak lei bantuk puai tuahnak dah a si lai?
Cucaah Bible ah “witchcraft, witches, sorcery” Camh-dawi, khuachia, khuavang tibantuk hrimhrim Pathian duh mi a si lo zia hmuh khawh a si. Leviticus 20:27 “Pa siseh, Nu siseh, khuavang ngei maw camhthiam maw a si ahcun thah a si lai ; lung in cheh an si lai; an thisen cu an mah cungah a si lai”tiah a ti.
Deuteronomy 18:9-13, “Bawipa nan Pathian nih an pekmi hna ram nan phak tikah, cuka miphun hna nih an tuahmi fihnung cu zulh ve awk ah nan cawng lai lo. Nan nih lak ah a hohmanh pekchanhnak ca’h fapa siseh, a fanu siseh a khaangmi nan um lai lo, litin thiam, bong zummi mang ihthiam, eihthiam, camhthiam, khuavang ngei, hnam ngei, thi tlawnthiam, a hohmanh nan um lai lo. Zeicahtiah hi thil a tuahmi hna cu BAWIPA caah fihhnung an si i, hi fihnung tuahnak ruangah hin BAWIPA nan Pathian nih nan hmai in a dawi dih hna lai. BAWIPA nan Pathian hmaiah soiawk um lo nan si awk a si” tiah a ti.
Halloween Tel Ve A Poi Maw?
Cuti si cun, Halloween cu zumtu pawl teh kan hmang lai lo maw? Kan fale hngakchia tete princess, cowboy le super hero pawl bantuk in hnipuan hruk in candy an hal ah a sual maw? A si ahcun kan hrial ding mi a um maw? A Um lawlaw! Nu le pa nih fa le hngakchia pawl candy hal an kal ding le sehtan thiltha lo tuahnak aa tel mi party le ṭihnung (satanic character) bantuk aa tel mi hnipuan hruk lo ding a biapit zia chimh ding. Thil hmete ah satan a cawlcang ṭheu. Zumtu pawl cu bantuk ah tel a duh mi cu, Philippians 1:27 hi zoh le check a hau ko.
Lai miphun Tho thla le Thlaithar Ni
“Tho” ti mi cu kum a tho ṭhan, kum a vui ṭhan, kan tho ṭhan, kan I tung ṭhan ti in a ra mi tu a si. Hniangthla ti mi cu a hniangbik, hngakchia bik, a donghnak khi a sawh i kum donghnak, kum dihnak ti khi a si. Cu bantuk caan ah hin tirawl hi a chanbau cang, tirawl thar a chuahhlan a si i kan tirawl a dih, ka ei awk a dih, a cham, a thar, rawlthar ka vun banh, ka phan deuh rih lo ti khi a si. “Tho” ahcun Buhthar, Sathar, tirawlthar, an vun hmuh tik ah, an I lawm hna i puai phunphun cu tuah a si. Cheukhat nih, unau chungkhat he siseh, Innpa chakthlang he siseh, Hawikom dawthria he siseh, Lohrawm Dawhria he siseh, vawk hna an rak vulh chung i, Tho vok an ti i, Tho puai caan ah an thah, an i hrawm, an i ṭhen, an ei ti. Inn bing in cheukhat nih, Ar khong khi a kum in, an erh, Zabui an erh, Chang an i ring, Zupu zong an i ring, Zusa, vasa tiang, in an khawmh.
Khrihfa Si Hnu Tho Thla Ah Thlaithar Ni Tuahnak
Chin miphun cu kan ngeih mi puai le laam paoh hi zuu le sa he kan pehter peng caah Khrihfa ah an i thlen tik ah kan nunphung ṭhaṭha tampi zong a rak lo chih. Khakha siangbawi te nih fiang tein an rak hmuh caah Tho a tlau lonak ding ah Church hruainak in Thlaithar Tho ti in Tho phunkhat an rak tuahpiak hna. Hi Thlaithar Tho hi zei tik kum in dah an thawk timi fiang in theih a si lo nain nihin tiang in Chinram Church dihlak nih tuah a si. An tuah ning cu kum khat chung kan cinthlak mi thlai-rawl an cut-zat tik ah, Biakinn ah, thlaithar a phunphun cu an chuahpi i Pathian sinah thlacamnak he pekchanhnak an tuah. Zarhpi ni nikhat kha a ni an khiah. Hi Thlaithar Tho hi, Biaknak he a pehtlai mi a si bantuk in Khrihfa a si lo mi hna nih cun a ruah awk an theih lo hlei ah Lai cozah zong nih a theihpi lo.
Thlaithar in Khrihfa nih Nun Cawn Awk
Thlaithar ni cu mithi hna zuun ngaih can a si ti kha a cunglei ah kan rak langhter cang bantuk in, Laimi nun ah nun dawh, cawn tlak ah ka ruah mi cu “Zuunngaih Nun” hi asi. Kan khua ahkhin chungkhar an thih kumkhat a tlin tik poah ah Chungkhar, sahlawh rualchan sawm hna in thlan hmun ah va veh i chunhlan thlan hmun ah va ṭah in caan hman hi a tutiang kan ngei. Cu nih a langhter mi cu zeitluk in dah pakhat le pakhat kan i tlaihchanh i kan i dawt ti kha a langhter. Mithi thlan hmun i kan va ṭah mi khi ka chim duh mi siloin thihtak mi chungkhar hna an in tuarnak hrawm ve ding ah caan pek kan sian mi le kan si khawh tawk cio eidin ti bantuk in bawmhchanh ve mi hna tu khi langhter ka duh. A thi cang mi dawt khi santlaihnak a um lo, a nung mi si that lio le si chiat lio caan i kan i hramh ding le hlam ding mi tu hi chim ka duh mi a si.
Thaithar caan hi, a thurhnawm mi lungdonh, thlan, le khuachung lam hna thianhhlim caan a si. A thlan le a lungdonh va thianh theng khi si lo in, thianhlim nun ti khi cawn awk tlak a si. Pum i thianhhlimh hi pumsa ngandamnak a si bantuk in chunglei thianhlim hi kan thlarau nun damnak a langhter tu pakhat asi ve.
Thlaithar tuah tik ah chungkhar in kan thawk. Tho thla poah ahcun chungkhat hmunkhat te ah rawl ei dum ti a si i cu hnu ah khuami dihlak hmunkhat te ah pumhtonnak in caan hman a si tawn. Cu nih a langhter mi c Chungkhar khat kan sinak le khuakhat mi kan sinak, miphun pakhat kan sinak a langhter.
Biadonghnak
Tho thla ah Thlaithar ni kan tuah mi le kan sunsak mi hi Laimi kan sining (Identity) a langhtertu a si. Kan nunphung aa dawhnak langhter pakhat asi ve. Pu Lian Cin nih a chim mi cu, “Education ti mi cawnnak kong a si loh. Dr. Degree kong a si lo, Khamhnak kong a si lo, NUNPHUNG ti mi cu Miphun kan I dannak kong tu a si.” Ka lung a tling ngaingai ve. Nunphung fiangfai tein a dirhkamh thiam mi miphun cu a ṭhangcho mi miphun an si ko lai. Cu tik ah, Nunphung hi Khrihfa kan caah a ṭha dih maw ti mi biahalnak a chuak kho. An ṭha dih lo nain nunphung kip hi a tha lo mi (Evil) ah kan ruah ding a si lo.
Thlaithar biakinn ah hmunkhat kan chuahpi i kan co mi thiltha hna ruang ah Pathian sin ah lawmh bia kan chim caan khi a si. Thlaithar ni nih hin kan nun ah Pathian thluachuah a kan relter i Pathian sin ah lunglawmh raithawinak a pe kho pengtu nun kan cawnpiak hram ko seh. Tho thla thlaithar tuahnak nih dawtnak nun karh ter chin seh, thianhlim nun ah kan ṭhanpi sehlaw, lungrual tein kan lu si mi Khrih lei ah kan ṭhan khawh nakhnga kan nun kan cawnpiak hram seh. Ka hmuh kan ton, kan co mi thluachuah vialte ruang ah Pathian sin ah a nung mi thangthat raithawinak pek thiam nun kan cawnpiak hram ko seh.
Photo/ Vaungtu khua Baptist biakinn ah thlaithar Sunday ni canhmannak
Cherhchan :
- Van Tuah Piang, Zumtu & Halloween?
- Lal Uk Thang, Tho puai le Khrihfa nun.
- Pu Lian Uk, “Lai Nunphung Kong he Pehtlaih In”, cacc.info
- Pu Lian Cin, “ICBC Tho Puai” ah a chim mi
About The Author
