July 27, 2024

Ramchung hriamtlaih buainak chung ah Ralkap hna nih an zulh ding a biapi mi zulhphung (15)

0
The Chinland Post | 2023 January 30 – A tanglei ah langhter mi bia phun (15) cu hriamtlaih buainak nih a chuahpi harnak a ingtuar mi mipi hna nih mah tein i runven khawh nak hnga bawmchantu caah langhter mi a si. Zatlang phu nih mipi pawl theihternak tuah ding a si leng ah hriamtlai phu pawl karlak ah mipi hna nih zeitin dah kanmah le kanmah kan i runven khawh lai timi lam hmuhsaktu a si. Phundang in kan chim a si ahcun, hi phun (15) cu ral ṭihnung le himnak ca lawng si lo in hriamtlai phu pawl nih zei bantuk rian dah an ngeih timi kha a langhter chih.
Bianabia ah – Hramhram in thil chuhnak kong ah (International Humanitarian Law kha mipi lawng nih upat ding a si lo) a sawh duh mi cu mipi rian lawng a si tiah ruah awk a ṭha lo.
A tlangpi in kan chim ahcun hi bia phun 15 cu mipi ca lawng ah si lo in hriam a tlai mi pawl ca a si chih. Asinain hriamtlai pawl ca lawng ah tiah a sawh duh mi zong a si fawn lo.
1. Kahdohnak chung ah aa tel mi le ralkap pawl nih kahdohnak he aa pehtlai mi lawng kha tinh in an doh khawh. Mipi le mipi thilri (a si lo le) mipi ngeih mi innlo pawl kha tinh in kahdohnak tuah lo ding.
2. Kahdohnak chung i teinak nak in mipi an intuarnak a tam deuh mi kahdohnak pawl tuah lo ding.
3. Kahdohnak a chuah hlan ah siseh, kahdohnak a chuah liopi ah siseh, mipi hliamhma tuarnak a tlawm khawh chung tlawmnak hnga ahlan kan tein runvennak lam pawl tuah ding.
4. Hmanak nawl awnh lo mi hriam (Poisonous Weapons) hman lo ding. Phung he aa kalh mi kahdohnak lam pawl hman lo ding.
5. Mah phu lei siseh, kan ral phu lei in siseh aa hliam mi le a thi mi pawl kha ṭha tein khawmh le zohkhenh ding.
6. Thongtla pawl, kahdohnak chung in tlaih a tong mi pawl le mah phu kuttang ah a um mi pawl vialte i an covo kha upatnak pek le minung bantuk tein chawnhbiak ding. Sual a buar mi kha biahalnak tuah lo/biaceihnak nawl pek lo in Death Penalty (thih ding in biachah) pek lo ding.
7. Mipi hna kha kahdohnak chung i khamnak caah hman lo ding le khatlei nih an kan kah khawh lo nak hnga tiah tlaih lo ding.
8. Mipi himnak caah a si lo le a biapi tuk mi kahdohnak ca dah ti lo mipi kha an umnak hmun ṭhialkam len lo ding.
9. Mipi ta a si mi thilri kha upatnak pek ding. Fir lo ding.
10. Nu pawl upatnak pek ding. Ahohmanh tlaihhrem le nupa sualnak he aa pehtlai mi tuahpi lo ding.
11. Hngakchia pawl kha kilven ding. Hngakchia pawl kha hriamtlai phu chung ah sawm lo ding. Cun kahdohnak he aa pehtlai mi ah rianṭuan ter lo ding.
12. Sii lei rianṭuantu pawl, sizung le mizaw phor mawṭaw pawl kha upatnak pek ding. Red Cross a si lo le Red Crescent phu pawl bantuk hmelchunhnak kha hman lo ding.
13. Bawmhnak a herh mi mipi pawl sin ah ṭha tein bawmhnak a phak khawh nak hnga bawmhnak a petu phu pawl kha umkalnak nawl awnh ding.
14. Kaphnih karlak hnatlaknak ngeih mi zulhphung pawl kha a tak ah ṭuanchuah ding. Kan ral lei nih cubantuk zulhphung pawl an buar hmanh ah mah phu lei nih upatnak pek ding. Kahdohnak zulhphung he aa kalh mi lehrul chamnak pawl kha hrial ding.
15. Zulhphung buarnak pawl khenkam ding. Zulhphung buarnak pawl a um ahcun Commander sin ah chimh colh ding. Zulhphung buarnak kong pawl kha vawlei cung zulhphung tein kherhlainak tuah hnu ah dantat ding.
Geneva Call
Geneva call hi kapṭanhnak a ngei lo mi, cozah a si lo mi phu pakhat a si i, cozah a si lo mi hriamtlai phu pawl he tonnak an ngeih hnu ah vawlei cung minung le minung i zawnruahnak zulhphung pawl tuanchuah ding le upatnak peng ding in a bawmtu phu a si.
Hriamtlaih buainak karlak ah a phan mi mipi hna humhimnak pek ding in Geneva Call nih hmaithlak in a ṭuan i a hleikun in
• Hriamtlaih buainak lak ah a phan mi hngakchia pawl kilvennak
• Nu le pa sualnak he pehtlai in tlaihhremnak pawl khenkhamnak le nu le pa thleidannak pawl hloh ding
• Bomrap hmannak pawl khenkam ding timi rian pawl kha a ṭuan cuahmah mi phu a si.
Geneva call hnatlaknak hi mi tam-u nih an cohlan mi zulhphung pawl an si i vawlei cung minung le minung i zawnruahnak caah zulhphung pawl upatnak pek le zul kho ding in cozah a si lo mi hriamtlai phu pawl nih min an thut mi a si. Geneva call nih hnatlaknak phun 3 an ṭial mi cu
• Bomrap thianh ding in rianṭuanṭinak le bomrap hmannak pawl khenkham ding kha thazang chuah in ṭuanchuah ding hnatlaknak
• Hngakchia pawl kha hriamtlaih buainak nih a chuahpi mi thil ṭha lo pawl chung in luatnak pek ding hnatlaknak
• Hriamtlaih buainak chung ah tlaihhremnak um lo ding le nu le pa thleidannak hloh ding hnatlaknak
Geneva call hnatlaknak ah min a thu i cozah a si lo mi hriamtlai phu pawl an rianṭuannak cu Geneva call nih a ngiathlai lai.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)