Ramchung le Ramleng Dothlennak

0

By Tin Lian Mang @Aa Mang| The Chinland Post — Ramchung thil a cangmi nih ramleng um mi hnursuannak (affect) a kan tuah bantukin ramleng kan thil tuahnak zong nih ramchung ah chuahpmi (effect) a ngei. Dothlennak ah ramchung lawng in rinh awk a ṭha lo. Cun, ramleng zong zohchih lo awk a ṭha fawn lo. Kan karhlan aa khah i kan hrampi a feh le kan chung zawtnak a um lo lawngah dothlennak ah teinak kan hmu lai i teinak kan hmuh hnu zongah kan ngan a dam lai.

Kan mitthli le kan thisen in kan tlanhmi kan Chin ram hi kan kut chung a phanh tikah Chin ramchung mah le mah tukdohnak (civil war) a chuahnak hnga lo le kan khuaiden dihnak hnga lo hi atu te hin kan kalning zoh le kan kal ding lam i zoh cia kan hau. Tu tiangah ramchung cu kan zuan hnawh ngai, nain ramleng kan kalning hi kan ruat set lo. Kan thazaang a ṭhawnnak hnga ramchung kan i rual a hau i ramchung kan i rualnak hnga ramleng kan i rual lo a ngahlo timi le biaknak, pengtlang tete tbk in ramkhel tiloin Chin aiawhtu ramkhel suttung (Political Institution) kan herhnak a ruang le zeitindah kan ser lai timi ka ti khawhtawk in ka rak langhter lai.

Dothlennak ca kan ngeihchiah kan thawhmi a pikpak in hmunkip kakip a kal tikah a karlakah a vaivuan mi a tam tuk. Vawlei cungah zeibantuk ngeihchiah (resources) paoh hi donghthiam lomi a um lo. Zeitluk hmanh in kan rum zongah, Budget zong ri a ummi a si tikah tawlrel thiam ngai hau mi a si. Atu khua, pengtlang le a phunphun in kan dir tikah tiva fa tete in a luang mi kan lo. Tiva a fami cu san a tlaihnak a tlawmte. Nain, ti kan dil i Dam kan tuah cun zeizatdah ti kan ngeih i fur chung lawng siloin ṭhal caan (Revolution momentum a der caan) ah a kan nguh lai ma ti zong zohthiam a si hnga. Tahchunnak ah kan lakmi, Tikham, Dam nih cun Mei le dinti zong a kan pek khawh, tilian zong in a kan khamh khawh hnga. Kan ruah ding le kan ifahsak dingmi cu miphun dang a simi Bogyoke Aung San pakhat lawng nih ma a kan funtom khawh lai timi hi ruah i ifahsak kan hau. Miphun dang lawng nih funtom khawhmi miphun si cu kanmah le kanmah mizapi ṭhatnak caah kan i kian kho lo tinak asi i kan lungput a pical lonak a lang.

The 33rd Chin Revolution Day at Camp Victoria 2021 March 20/The Chinland Post

Chinmi cu a hramthawk tein aa ṭhenṭhekmi kan si i aa do tawnmi kan si cu kan tuanbia ah hmuh khawh a si. Laitlang lawngah ma tiah sihlah ramthumnak phanh hnuah kan zual chin. Social life (zatlangnunnak) zongah mah khua le pengtlang, biaknak zongah mah khua le pengtlang tete in kan um. Atu a peng le a tlang in meithal kan vun i tlaih tikah pengtlang karlak ah lungtlinlonak le hmuhthiamlonak um cun i kah kan fawite i ramthumnak ummi zong khrihfabu iṭhen kan fawi chin. Kum 1639 ah US nih minak silomi poh meithal itleihlo cun dantat ding Law (phung) Slave Statute an rak ser, a ruang cu sal pawl nih dothlennak tuah ding an rak ṭihtuk. Tu tiangah zeitlukin an sianginn pawl ah kahnak um i ngakchia tamtuk an thih hmanhah an hlo kho tilo ti cu kan theih cio ko lai. Khua le pengtlang in hriam kan itlaih ahcun meithal chiah hi a fawilo timi kan philh loah a ṭha. Kan ruahnak hi khua le peng le tlang lawnh in khua kan cuanh hi atu dothlennak ah hin a hau khun cang.

Hriam kan i zalhnak le a dang ralhrial (IDPs) le cozah riantuannak a nuarmi (CDM) tbk kan rian ṭuanmi pawl a ratnak hi ramthumnak in a si tikah ti a putnak a simi a hram ramthumnak hi ṭha tein kan tuah piak i tiluannak a lam ṭha tein sialpiak a hau. Democracy ram kan dirh si cun Kokek Phung/Kokek Covo (Natural Law/Natural Rights) hramthlak in Phung (Law) hi kan kalpi a hau te lai i Afghanistan bantukin Biaknak Phung (Religion Law) in kan kalpi te lo ding a fian caah atu te in Biaknak le Ramkhel hi kan tthen a hau. Chinram kan i hruaining zoh tikah biaknak hi zeizong vialte caah kan hman. Zumhnak, zatlungnun in runvennak tiang a kan tlaih dih. A ruang cu ram huap in Ramkhel Suttung (political institution) kan ngeih lo caah a si. Mah hi zumhnak/biaknak lei ca zongah a ṭhatlo pinah ram kan khelnak ah kan zor chuk tuk i kan then a hau cang.

Ram thumnak um kan Pastor te hi biaknak lei zumhnak he aa pehtlaimi lawng siloin miphun rian, ramkhel rian (Politician) he, zatlang rian (social worker) he kan hman hna. Inn cawknak, sizung kalnak, insurance chiah in zunglei/visa caa tuah vialte ah kan hman hna. A karlak ah car accident in ruahlomithil kan ton ah chawnh le auh an si rih. Atu ah miphun rian ah kan hman chap hoi hna. Anmah, an nupi fale zohkhenh chap he a vun si tik cun anmah zong thlarau lei le pumpak ṭhanchonak caah caan an i pek khawhlo pinah an member a simi thlaraurawl tuh le biatak cawnpiak le kan thlarau thazang ṭhawnnak rian ṭuan leiah a caan an ngei ti lo.

Mah ruangah Laimi nuleva i siknak le iṭhennak le vaivuanh in tlon cio a si. Cattialtu keimah hi Court ah rianṭuanmi ka si i ramdang laimi zeitluk in kan tlau cu ka mithmuh a si. Kan fapale hi khrihfabu member ah siloin miṭhalo phu (gang le thonginn ah kan pek chanh cang hna. Kan fanule nih a nuam mi innchungkhar ser thiam siloin palek chawnh an thiam deuh i nu le pa, an vale an fale ‘vaa vaa’ an tumter hna. Cucaah cun khrihfa nunphung cawnpiaknak, kan zumhnak a fehnak hnga le kan nuncan ziaza ah khrihfa kan sinak a langhnak hnga le chungkhar hna thlarau damnak kan hmuhnak hnga ca lawng hi kan pastor te nih i hmaithla ko hna seh law a ttha bik ko.

The 2nd New Year Celebration/ CIANUSA fb

Khrihfabu leng in Ramkhel Suttung (Political Institution) kan ngeih lo tikah ramkhel (politics) kan i celhnak hi Khrihfabu lila ah a cang. Khrihfabu chungah Khrihfa Upa le pastor te kan thim tik hna ah an zumhnak sining (quality) nakin kan chungkhat, kan khuami le kan pengtlangmi an si khawhnak caah heh politics kan tuah. Biakinn hi politics tuahnak le nawlngeihnak (power) i cuhnak hmun a si lo. Jesuh nih Judah mi lawng khamh dingah a ra lo. Ahopaoh aa ruang tein a kan khamh. Johan nih Judah mi nakin Jentail mi le ahopaoh caah rian a ṭuan deuh. A khua le pengtlang sinak in khamh kan si lai lo i a peng le a tlang in vanram zong kan kai lai lo. Biaknak le zatlangnunnak (community) kan cawh asiloah Khrihfabu leng in kan i runvennak a um lo tikah mah khua le pengtlang in bu a chuak i a dirh mi kan tampi.

Mah hi ṭih a nung tuk mi a si. Atu ah cun mah khua le pengtlang zohkhenhnak caah a ṭha ngai mi a lo. Nain mah le mah i nawnnawk a si. A ruang cu Biaknak (Religion) cu zumhnak (belief/faith) a si i community cu miphunsinak (identity) a si. Fiang deuh in kan chim cun zumhnak cu aa thleng kho. Nain miphunsinak (identity) cu na chuahpi mi a tlau kho lo i ahohmanh zong nih thlenpiak khawhlo mi a si. Na passport cu Identity Card a si i zeitik hmanhah na biaknak an ṭial chih lo mi cu na mit hmuh si ko lai. Chan thumnak (3rd generation) hrawng kan phanh tikah ram thumnak cu zumlotu pawl tamnak ram a si tikah Pathian a um ti a zumlo mi kan um ve te lai lo tiah 100% fiangtein (guarantees) in kan chim kho lo. Atu hmanh ah an um pah cang. Pathian a um ti a zum tilo mi pawl nih biakinn an rat tilo cun community zongin anmah tein (automatic) i pheo/chuah (exclude) an si cang. A fawinak cun biaknak le chuahkehnak kan cawh cun pakhat kan sungh sual cun (likely to be faith) sungh hnih in kan sung tinak asi.

Kan doh mi lila kanmah nih kan tuah ṭhan ding zong a si lo. Kum 1961 ah Prime Minister U Nu nih Buddah biaknak (Buddhism) cu rampi biaknak (State Religion) ah a ser i Kachin miphun in, Kachin Independence Organization (KIO) nih hriam an rak i tlaih i an doh colh. Kum 1962 ah Ne Win nih hramhram in uknak alak (Coup) hnu in hriam i tlaih i doh cio asi i doh mi lakah Buddhism hi Rampi Biaknak ah an tuah mi hi aa tel ve. Bogyoke Aung San nih Parliament an rak serka ah U Nu nih Rampi Biaknak ser i Buddah Biaknak hi Rampi Biaknak ah ser dingin a rak chuahpi. Nain Bogyoke nih Ramkhel le Biaknak cawh ding silo tiah fakpi in a rak sik.

Cun, vawleicung tuanbia kan zoh ah the Thirty Years’ war (1618-1648) Catholic le Protestant ral telh in biaknak ruangah raldoh hi a tam tuk hringhran i mi tamtuk an thi. Mah cu miphun dang biaknak a ngei lomi (atheist) pawl biaknak an ngeih lonak aruang pakhat ah aa tel ve. Kum 1689 i England, 1789 i USA le France Revolutions pawl nih a chuahpi mi Bill of Rights, Democracy i a maru (core value), i a thihri a si ve mi ‘Freedom of Speech’ le ‘Freedom of Religion’ hi lanhtak awk a ṭha lo. Tahchunhnakah, Pastorte he ramkhel kongah lungduh in bia i ruah le i el cu hopaoh kan i harh ko lai dah. Pastorte cu ṭihzah, upatnakpek le hmaizah hau mi an si i kei cu ka harh ngai. Cun, atu Dothlennak ah hin hriam cawknak, kan ralkap pawl cawmnak le thilri, CDM le IDPs hi ramdang in abik in Khrihfabu pawl in tangkabu (fund) hi kan luh termi nih kan dohnak aruang pakhat si ve mi Rampi Biaknak (Buddah Biaknak) an sermi he aa ralkah. Biaknak in ral kan do lai ti cu Israel chan le Siangpahrang (Kingdom) chan zong si ti lo i 16th Century i Enlightenment chan hlanah kal tak cangmi a si.

Khrihfabu chungin ram kan khelnak nih hin kanmah le kanmah kan i hrawk. A ruang cu Chinmi cu khua le peng le tlang kan tam. Bible ca rumro a um ko mi Khrih cawnpiaknak hmanh aa khat in kan theih lo i bu kan iṭhen. A si ahcun, holh le khua le peng le tlang hoih in khrihfabu chungin ram kan khel chap ahcun bu nih a kan celh lai lo ding cu a fiang. Atu tiangah Dothlennak kan tuah ri in Ram thumnak ummi pengtlang hoih in bu a chuak mi zong kan um len cang. Ramchung um mi hriam an i tlaih cio tikah khua le peng karlak lungtlinlonak (disputes) um poh ah ramleng um mi zong khrihfabu i ṭhen hauh dawh kan si. Kawlram lei ah hriam an i tlaih cio tikah mah le mah i kah a fawi tuk mi a si. Cun, a kap mi zong an um len cang i hmai lei zong mah tining kan kal cun a um chin rih lai. Ram thumnak zong bukhat ah kan um ṭi i hmunkhat ah Pathian kan thangṭhat ṭilo hna tikah kan i hlat chinchin cang. Mah caah cun a kan hrihhawhtu Khrihfabu talah pumkhat kan si khawhnak hnga le kan i nawnnawk dih lo nakhnga atu hrim ah arannak (emergency) in dotla (Legitimate) asimi le Chin ram huapmi Ramkhel Suttung kan ser hrim a hau cang.

Khua holh kan ttanh dan zong ruah ngai kan hau. A hleihhluat in khuaholh kan ttanhtukmi nih kan zatlangnunnak (social life) ah ramri (boundary) tamtuk a kan serpiak pinah fimnak lei tthancho a kan donh. Khua holh cu chim lo Laiholh (Hakha) hmanh in kan fale cawnpiak ding bia kan tlinh kho rih lo. Atu ah nu le pa asimi hna nih kan fale cawnpiaknak ah a herhmi biafang pawl moral, discipline, ethic, etiquette, manner le dignity tibantuk fimnak ichimhnak biafang pawl hi Laiholh in kan hrilhfiah kho ma vun i hal chunh hmanh usih. Kan hrilhfiah khawh hmanhah kan fale lungpem lakin chimh dingin kan holh nih a tlinh ma? Mah caah cun kan fim deuh khawhnak hnga Laiholh (Hakha) hi rumter i hman deuh kan hau. Khrihfabu khat ah kan umtti hmanh ah zatlangnunnak (social life) ah khuami sin deuh lawngah kan um. Kan fale nih khuaholh le Mirang holh lawng an thiam tikah khua dang fale he an um tti tikah mirang holh lawng an hman. Laiholh an va theih sual hmanh ah hman lo deuh cun a chuak kho ti lo. Hmailei ram caah rian an ttuantti tikah mirang holh in ma an ttuantti lai silole kan mah bantukin ma khua ca lawngah an ttuan te lai? Khua ca lawng an va ttuan te ding cu zei ko dah a um hnga? Kan fale ah cattial thiam zong an vun um te lai i kan caholh (literature) rumter dingah an khua holh in ma cauk tthattha hna an ttial hnga? Kan fale ram caah ttuanter kan duh piakmi hna hi chunmang (vision) a nganmi asi a hau. Tu Global chan ah cun Ram hmanh hi a hme tuk cang i vawlei pumpi huap in a ttuan kho mi kan sersiam hna a hau. Mah caah cun atu kan nih zong nih hmuitinh (vision) a ngan mi kan ngeih a hau.

Khrihfabu leng asimi zatlangnunnak (community) siloah pumpak sinah tangka thawh hi kan i harh ngai. Nain, Khrihfabu nih a kholh ah cun thawh kan i fawih deuh. Aruang cu izumhnak (trust) ruangah asi. Khrihfabu silomi zatlangnunnak (community), rianttuanbu (organization), pumpak cawlcang (activists) pawl nih an kan kholh tikah Khrihfabu tlukin kan zum hna lo. Tlawmpal nih cun kan hlut hnu cu kan rian kan i lim i zeitindah an va hman ti cu anmah le Pathian karlak kong si tiah atimi zong an um ko lai. An palh ve lo, nain pikpak tangka thawh nihhin pekchanh lei le thazaang chuah ding tlukin kan chuah ngamlo timi hi al awk ttha lomi asi. Dingfel tein kuat le hman asi hmanhah zei caah dah an hman i an hmannak ah kan lung tling maw tlinglo timi biahalnak zong a va um rih hnga. Cun pikpak cawlcang an tam caah khoika vapek ding aa fianglomi zong tamlak kan si. Cun, khua in peng in a dangdang in pikpak tete in an kholh tikah a thawhtu caah lungmit aipuang asi i a khawltu ca zongah a har ngai. Mah caah cun ngunkhuai khawltu zung (Taxation Office) bantukin hmunkhat ah kan pek i hmunkhat ah kan tangkabu (fund) vialte aa funtom i tangka hmannak, zeizat kan ngeih timi fianghlangte (transparency) a langh le ttuanvolaknak (accountability) a um cun izumhnak (trust) zong a um ko hnga.

Ramchung le ramleng kan i hruaining tlawm le tam aa lawh pah tikah a cung lei ka ttialmi ruahhaumi (issues) pawl le kan herhmi aa khat cucu Chinmi a huaptu ramkhel suttung (political institution) kan herh timi asi. Cozah cu kan serte tthiam ding asi. Atu ah a hram thlak a hauh pinah atu dothlennak ah hruainingttha (leadership) kan herh tuk. Meiphawk in ral kan doh pinah bawlungkun chungah dirhmun (position) i tlaih cio loin duh poh tlikcio ah cun a hmunmi teinak kan hmu kho lai lo.

HCMF UCCF Camp Tlawn by Rev. Paw Luh

Zeitin dah dothlennak ah Chinmi huap khotu caan karlak cozah kan ser lai ?

Ramchung lawng siloin ramhnihnak le ramthumnak um mi kan i zohkhenhnak sersiam i a tlangpi in ramchung le ramleng kan karhlan aa khah le ningcang in rian kan ttuantti khawhnak hnga ramchung he ramleng he a tlai kho mi caan karlak cozah kan ser a hau. Atu National Unity Government (NUG) nih online in a dirhmi bantuk khi asi kho ko. Nain, kan nih cu Dothlennak caan ca lawngah siloin ralzam kaa dang a pemmi kan tam bantukin caansau caah ruah a hau. Cun, Chinram kan ramkhel dan he aa tlakmi ramkhel tungtlang (political structure) phundang deuh in ruah zong ahau. Aruang cu cawlcanghnak hmunhma le a caan nih a kan pe lo. Tu dothlennak kan tuah mi hi party affairs (party kong) men asi lo i kan inn kan lo, kan khua, pengtlang, thihnak le nunnak karlak um kan si caah party pakhat siloah pengtlang phunkhat siloah Khrihfabu pakhat men nih a kan huap kho lai ka zum lo. Chungphun mibu (tribal society) kan si i pengtlang hi fawite in kan kaltak khawh lai lo pinah atu kan kal ning asi caah tungtlang (Structure) tu ahman deuh i lungtlinlonak (Disputes) a um tikah i kah colh loin aphi kawl a fawi deuhnak ding lam sial piak a hau tiah ka hmuh. Acung lei ka rak langhter mi ruahnak le kan ruahhaumi (issues) pawl remh khawhnak ding caah ka ruah khawhtawk tein ramkhel tungtlang/suttung ka rak chuahpi;

● Ramleng
Pengtlang nih aiawh tu pakhat cio thim hna seh. Mah aiawhtu pawl nih Ram aiawhtu President (US, Australia, Norway tbk…) thim hna seh. President nih hin uknak (administration) ah pengtlang aiawhtu pawl kha a hman hna lai. Ramleng mi pawl nih a pikpak in tangka thawh le biaknak in tangkabu(fund) kalter ti loin anmah sinah Ngunkhuai Zung (Taxation Office) bantukin kan pek lai i anmah nih tawlrel (manage) dih hna seh. Amah ramchung i hruainak cu Ram President nih Lam (direction) pe seh, Chin zatlang zohkhenhnak zung (social service department) i ngeih sehlaw mah nih cun holhcalehnak (interpreting/translation service), riankawlnak agency, inn cawk le zunglei herh bau mi tuaktanpi in Chin sianginn dirh ding tiang kan tuaktan piak seh, kan fale mucu (Childcare) an kai in Laiholh bak in holhthiam le an hngakchiat tein Khrihfa nunphung, Chinmi nunphung le tuanbia cawn i thawk hna seh. Kan umnak ram cozah he pehtlaihnak kan tuah piak seh law cozah bawmhnak (grants) pawl zong kan lak piak seh. Ram President cu vote pe usihlaw kan umnak ram parliamant tiang luhter khawh te dingmi hi kan lung chungah i chiah u sih. Mah ti cun ramleng kan i hruaining kan puitling deuh lai i kan Pastorte zong an mah rian simi thlarautlau kirpi le kan zumhnak thazaang tthawnternak leiah caan an pe kho deuh lai.

● Ramchung
Ramchung ummi nih Chinram map chung i um mi pengtlang asimi paoh a hmet ah a ngan ah aiawhtu pakhat cio thlah ve hna seh. Pengtlang aiawhtu nih khua aiawhtu pawl he rian a ttuantti tthan te hnga. Pengtlang nih a huap lomi khua an um sual cun a khua aiawhtu zong rak thlah hna seh law Chinram map chungin aiawhlomi le abaumi khua/pengtlang um hna hlah seh.

● Ramchung le Ramleng pehtonhnak Congress
Ramchung in pengtlang kip le khua nih rak thlahmi aiawhtu pawl sinah ramleng nih an thimmi ram presidents pawl (Eg. US, Australia tbk) kha fonh in Global Chin Congress (GCC) i ser seh. Ram aiawhtu President (Eg. Australia Chin President) nih GCC ah ttuanttinak (coordination) tuah sehlaw an ceihkhanmi le an herhning zohin amah ramchung pengtlang aiawhtu pawl sinah ttuanttinak (coordinate) a tuah tthan lai. GCC nih Chinmi vialte ramchung he ramleng he aiawhtu Global Chin President thim hna sehlaw amah nih dothlennak ah kan hruai seh.

  •  GCC nih Dothlennak a dih tik i kan i cuh colh te dingmi zung hmanmi holh (official language) thim, constitution/charter ser i hmaithla hna seh, pengtlang kip nih tha pek mi (inclusive simi) Chin Defence Department sersiam hna seh.
  • Chin Defence Department telhin a dangdang an sermi department/agencies pawl zulhding phungning (principles), code of conduct le pengtlang karlak zulhding pawl kan serpiak hna seh.
  • GCC nih Global Chin Court of Justice kan serpiak sehlaw GCC nih sermi phungning pawl zohchih le The International Court of Justice (ICJ) phungning zohchunh in pengtlang/hriamtlaibu karlak lungtlinlonak a um cun biaceih in bia kan khiahpiak seh.

Congress hi dotla (legitimacy) angeih deuh ngakhnga phuhnih ah ṭhen i Ramkhel Parties, Civil Society Organization pawl le Biaknak lei zong phukhat ah serpiakchih khawh zong asi ko hnga. Political science in thiamsang an tampi ko i chuahpimi ramkhel tungtlang a puitling deuh nakhnga ‘Power Separation’ le ‘Check and Balance’ caah an mah nih an ṭamhmoih le an va chapchin ko hnga. Mah ramkhel tungtlang i a kengruh (backbone) tucu ramchung le ramleng kan ifuntom dih i hmual ngei in rian kan ttuantti le a um ciami kan infrastructure (tribal society) kha buainak le ttumchuknak leiah siloin thazang thawnnak leiah mer i hman kha a si. Kan herhnak kan theih ahcun a lam kawl cun a um hrimhrim.

Kum 1776 ah US nih zalonnak (independence) an rak thanh lioah an rak i tinhmi cu mah hlan chung vawleicung pumpaluk kalning a si mi Sianpahrang Uknak in ruahnakthar taktak a si mi phunghram in ukmi cozah (Constitutional Government) ser an rak i tim. Colonies/States 13 fonh in ram ah dirding hi ruah ah a rak har ngaingai mi thil a rak si. Phunghram ahran an rak tuah ah an rak buai tuk ve. Cozahpi (Central government) nih nawlngeihnak tamtuk a ngeih lai an rak ṭih tuk. A ruang cu Siangpahrang siloah suttung (institution) pakhat lawng a um cun eihmuar (corruption) a tam i mizapi an tem. Lung cu i khah dih phung um lo, nain i ṭhen le i kah siloin an lungtlinlonak ah a phi heh tiah an kawlṭi (The Great Compromise) i a hnuah aa dawh tukmi le a ropui tuk mi, vawlei cungah a hmasa bik le a ṭhawng bik ram a si tertu hna Phunghram (Constitution) cu kum 1789 ah an hrinchuah ko. Phunghram an serka ah min a thu duh lomi state an um ve ko. Nain thilṭha cu hmuhlo thiam a si lo. A hnuah min an thut ve ṭhiam ko. Kan nih cu kan hmai ah zohchunhawk tampi kan ngeih pinah atu chan cu technology chan si i ifuntom timi hi a si kho lomi thil a si lo.

Ka caṭialmi i ruanchannak ngan bik ka ngeihmi cu a ṭhawngmi Ramkhel Suttung (Political Institution) kan ngeih ahcun mahte nawlngeimi ram (sovereign state) kan vadir te khawhlo hmanh ah Kawlram Federal kan sersiam tikah kan chimmi bia hmual (bargaining power) tampi kan ngei lai i miphun dang/Kawl nih fawi tein an kan cawhnawk kho lai lo. Dothlennak ah teinak kan hmuhlo sual hmanh ah kan i zohkhenhnak ah amiak kan tang ṭhiam lai timi hi a si. Somalia hi kum 30 chung mah le mah kahdohnak (civil war) ruangah le mangṭam ruangah a thimi le a pemmi an tam tuk. Chinmi bantukin Chungphun Mibu (Tribal Society) an si ve i Phung Chungphun (Clan) hngat in hriam an i tlaih cio i ikah cio a si. Anmah bantuk kan can ve lo nakhnga le Dothlennak ah teinak kan hmuhnak hnga Pathian nih lam kan hruai hram seh.

By Tin Lian Mang @Aamang
Australia

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: