DO NO HARM

Thil ṭhalo va tuah sual, canter sual, chuahter sual hlah! tinak a si. Timh ciammam le hngal ko bu in va tuah chih hram si loin, thilṭha tuah duh le thilṭha chuahpi duh ruang ah thil si kho dingmi hnuhmai ruahchih dih hmasa lo ruangah thilṭha lo kan chuahpi ṭheo tawn.

Thil ṭha tuah duh taktak ahcun a theipar lawng zohchih awk a ṭha lo. Kiangkap le hnuhmai zohchih a hau. Thil ṭha tuah cu lung a hmui. Asianin, lunghmuih mi kha mi thangṭhat le cawnglawmh aa tel chih tikah kan lamhmi vawlei zoh loin mi mithmai kan zoh ṭheo tawn. Thil ṭha cu a thli in tuah ding a si. Thil ṭha tuahmi cungah conglawmhnak kawl chih ahcun tlau a fawi te. Thawhlawm tampi thawh kha a ṭha ko. Asinain, thawhlawm tampi a thawh timi kha zatlang nih theihpi thengtheng te duh ruangah a thawh kho ve lomi kha an ning a zah ter khawh hna i a hnursuan khawh hna. Cu ruang ahcun thil ṭha tuah duhnak nih aa tinhmi kha lamtlau in thil ṭhalo a chuahter khawh.

Kan dothlennak ah kanmah si khawhnak lei cio in kan cawlcang hna. Thil ṭha kan tuah tiah mah le mah cun kan i cohlan cio. Kan dothlennak hi kanmah miphun lawng kan cawlcanghmi a si lo. Pawngkam miphun hawi, ram innpa le vawleicung chantiluanning ngiat bu in cawlcangh a hau. A bi tein thil kan zoh ahcun hmun khat raltuknak te lawngah teinak kan hmuh men lai. Ralpi tei lannak kan hmu kho men lai lo. “We may win the battle, but we might lose the war” kan ti lai cu. Thil kha kanmah siaremning le a bite zohnak in kan tuah lo a herh. Hnuhmai, kehorh zohchin kan hau. Kan zohmi le kan hmumi durbing chung lawng a si ahcun kan pawng i a kan hliam kho tu ral tampi nih a kan thah khawh.

Laimi laiholh holhmi Facebook hawikom certual cung lawngah khuakhan i, cuai kan thlai ahcun a poi tuk lai. Kan thawngpang relmi le kan hlathlaimi zong kau deuh in ka rel kan hlathlai a hau. A kan ngaitu le theitu, kan audience zong kan kauhter a hau. Barawh zat lak chung lawng i mi thangṭhat kawl le biachim, khuakhan lairel le hawiphung cio i certual i chuah ve i a hrocer le thilthiam hmuhsak menmen kan i timh ahcun kan pawngkam a cangmi kan philh sual khawh. Meikhutnak paoh ah zuan i, thing va tih chap ve i a hnu i a taangmi nih thing tih awk ngeih lo tikah zei mei dah an toh lai, an khua sik lai maw?

Meiphu hram i va nuamh sawhsawh ve men i a thaizing kiphtuh tiang rawlchuannak le meitoh ding ah thing hlampi ve ṭung lo ahcun, kan thil ṭha tuah kan i timhmi nih thil chia deuh a chuahpi khawh, a chuah zong a chuak cuahmah.
Hawituah poah tuah, Fashionable a simi ah vai peih ve men. Khawmpi va zawh le, hawi tuah ciomi ah chikkhat lungthawh le pawngkam thangṭhat conglawmh duh ruangah i peih sawhsawh hna hlah u sih. Kan tuah khawhmi thil hmete nih ṭhat lonak nganpi a chuahpi kho maw kholo timi tuaktan hmasa hna u sih. Zaran nih kan tuah khawh bikmi cu kan ram le kan miphun zalennak caah milung thawhnaknak le thazaang pek, kan ngeihchiah le kan caan pek a si. Cu lila cu tinhmi tlamtlinh tiang in lungsau tein thazaang chuah le caan ah i phum ngamnak lungthin biakhiah hmasa kan herh. Kan duhning in a tlamtlin lo sual tik le a caan a rauh deuh tikah vuivai le mi thachiat tertu kan si ṭhan ahcun thil ṭha na tuah duhmi nih khan thil ṭhalo a chuahpi cang hnga. “You would’ve done more harm than good”.

A kan hrawktu bik lakah thil pakhat cu thilṭha kan tuahmi, mi sin va langhter duhnak lungthin le conglawmh duhnak lungthin hi a si. Social media chan a si tik ah cucu kawl le hmuh a fawi tuk. Thil ti kho deuhmi le mi theih deuhmi he hmanthlakpi i langhter ding le langhter lo ding zong tuaktan chih hmasa lo, hawi nih anih anih an ton cio ti i va kalnak paoh i va ton ve tbk vaa zuam, i phozaar dih, kan tonmi pa/nu nih a kan simh cang hnga maw ti zong tuaktan lemlo le, biathar le thilthar theihchap zong chim ding va ngeih ve lem lo, ‘substance’ pakhat hmanh a um lomi bia va ruah sawhsawh le chim sawhsawh in cawlcangh i timh..tbk kha a poi tawn bikmi cu a si.

Thil a kal lio cuahmah mi le mi nih an tuah cuahmah mi cung ah a hleice in bawmh chanh khawhnak zawn te ka ngeih ko tiah na ruah ahcun, a tuah ciami hna kha an ruahnak hal hmasa hna, khuakhanpi hna. Cun, hmai ah a kal ciami kha kherhhlai hmasa law hi zawnte ahcun ka teltumnak hi a ṭhahnem lai i thil ṭha a chuahpi ve ko lai, tiah na ruah ve ahcun tlangau bu le zaran theih in tuah loin, a thli le dai te in a ṭuan cuahmah mi hna he ṭha tein i ruah le khuakhan ṭi in tuah khawh a si ko. Cu nih cun hmai a kan fonpi lai. A zei paoh ah i thelh dih in keimah nehnang hrim um ve hrim seh ti thinlung put in na tuah ahcun thil ṭha ka tuah ve ko rua na timi kha thil hrawktu deuh a si lai. DO NO HARM timi nih hihi a chim duhmi a si i zeibantuk rian kan ṭuannak paoh ah hmanrua ṭha le tlaihtleeng ṭha a si. A palh kho lomi a si. Zei a si poah ah, “Ri kan ngeih a herh.”

Bia funnak ah “RI” timi Feb 2022 i ka ttialmi ka biazai in ka donghter:

RI (BOUNDS)

Zatlangnun ah RI kan chiah
Pumpak pehtlaih RI kan khiah
RI zulh in rian kan i thiah
RI hmang in thil ttha kan hliah
RI sernak ah bia kan khiah

Nunzia cawnpiak tu ah RI
RI zullo an mithmai bi
RI ngeillo cu ai thelh mi
I zoh ve hmanh nang na RI
Kan RI hi mi kan sinak si