Federal Fimcawnnak Ah Timhtuahnak

0

Salai Mangpau

Federal Democracy ram fimcawnnak kong he pehtlai in tlangcung miphun fimcawnnak kong ah mah tein khuakhan lairelnak le nawl ngeihnak ngeih in tangka budget hmannak nawl ngeih a herh.

Tlangcung ramkulh vialte ah ramkulh cozah aiawh kho tu fimthiamnak bu nih fimcawnnak phunglam vialte cu Federal Democracy zulhphng ning in zalong tein khuakhan lairelnak nawl ngeih a herh. Atulio caan karlak cacawnnak ah kan siangcachim acheu nak tam hi khuami nih laak chom, teacher training a ngei lo mi an si kho. Federal Democracy ramkomh fimthiamnak sernak konglam ah tlangcung ramkulh chung um, mipi aiawh tu (ramkulh-state) fimthiamnak bu board committee cu mah le ramkulh cio ah fimcawnnak phunglam he pehtlai in zalong tein khuakhan lairelnak a ngei lai.

Cacawnding (Curriculum) tuahnak ding ah National Union nih cacawnnak ding Curriculum tuah tik ah ramkulh khat le khat ceihkhanṭinak ah a herh mi budget le a herh mi thiamnak cu Federal cozah le State cozah nih bawmhnak a pek lai.

Chinram Chung Cawn Awk Tuah Ding Mi

A tanglei ah Chinram chung cawn awk I tuah ding mi (Ahmantlak) muisam ah, Siangsangrun (High School to Primary) in a tanglei lei cawn awk ah tuah awk a tlakmi cu a tawinak tein ka vun langhter. Mahnak in a tha deuhmi cawn awk tlak tuah khawh le chap khawh peng ding hi i zuam peng hna u sih.

Primary Cacawnnak

Burmese, Chin-Lai, English, (hmailei ahcun Burmese le Chin ti dah lo cun subject kip hi English in cawn viar ding. Math, Physical Education, Life Skill, Arts, Moral & Civic, Social Study, Science le khua hrambunh cawnnak tiin Subject (11)

Grade 1, 2, 3 nih khua hrambunh Geography le History cawnhram thawk ding.

Grade 4, 6 nih Pengtlang (tahchuhnak. Khumi, Senthang, Hakha..Falam.. etc… huap in Geography le History cawn ding).

Primary Grade 1-3 ah zarhkhat chung cacawn caan (30), zarhkhat chung cacawn can suimilam 20 a tlawn bik a um lai.

(20 Hours), Kum khat chung cacawn can suimilam (720 Hours),

Theihternak: Primary Grade 1-3 nikhat chung cacawnnak caan (6) ah a um. Caankhat cawn caan (40 Minute) a si caah, nikhat chung cacawn caan hi suimilam in cun, (4 Hours) a si.

Local –Curriculum (Khuahram bunh cacawnnak) ah mah le holh le ca, Geography, History, Nunphung (Culture, Economic, Agriculture, Live-stock, hna cawnpiak a herh. (840-720=120 Hour) cawnnak caan a um.

Primary tang kumkhat chung cacawnnak caan suimilam (840) hlei cawnnak caan a um.

School Council rian le adang Society, Bu kong he aa pehtlai mi rian kong ah kumkhat chung ah suimilam (60) hlei a caan pek lo ding a si lai.

Primary tang kumkhat chung cacawnnak caan suimilam (900) hlei cawn lo ding.

Theihternak: Primary Grade 4-6 nikhat chung cacawnnak caan (7) ah a um. Caankhat cawncaan (45 Minute) a si caah, nikhat chung cacawn caan hi suimilam in cun, (5 H.25 Min) a si.

Grade 4-6 ah zarhkhat chung cacawn caan (35), zarhkhat chung cacawn caan suimilam (23 Hours- 20 Minute), le Kumkhat chung cacawn caan suimilam (840 Hours).

Local –Curriculum (Khuahram bunh cacawnnak) ah mah le holh le ca, Geography, History, Nunphung (Culture, Economic, Agriculture, Live-stock, hna cawnpiak a herh. (960-840=120 cawn caan a um.

Primary cung kumkhat chung cacawn caan suimilam (960) a si lai.

School Council rian le adang Society, Bu kong he aa pehtlai mi rian kong ah kumkhat chung ah suimilam (60) hlei a caan pek lo ding a si lai.

Primary cung kumkhat chung cacawnnak caan suimilam (1020) hlei cawn lo ding.

Primary School cacawn dingmi-

Grade 1.

Burmese, Math, English, Chin-Lai, (Local Curriculum).

Science

Unit 1= Mah le umnak pawngkam sining kong, (a) Pawngkam ummi, B, Pawngkam ummi sining group then thiamnak, C, Pawngkam ummi aa thlenning, C, Pawngkam ummi Authawng (Voice) vialte

Unit 2=Minung takpum kong, (A). Minung takpum aa telmi le aa khat lomi, (B). Minung takpum ummi hmanzia thiamnak,

Unit 3= Pawngkam ummi Thingkung kong, (A) Thingkung ah a ummi thengnge, (B) Thingkung thengnge ah aa khat lomi kong, (C). Thingkung a keunak hmun kong

Unit 4=Pawngkam um Saram hna kong, (A), Saram hna takpum kong, (B). Saram takpum aakhat lomi kong

Unit 5= Vawlei sining kong, (A). Vawlei le Lung (Stone), (B). Ti kong he aa pehtlaimi

Unit 6= Kan umnak Van kong, (A). Kokek hmuhkhawhmi, (B). Adang hmuhkhawhmi kong

Social

Unit 1= (A). Mah le konglam, (B). Mah innchungkhar le Inn kong, (C)Kan ei mi ti le rawl kong, (D). Kan hrukeih mi thilpuan le thilri kong, (E). Khuacaan hoih in umtu ningcang, (F). Kan uar mi Chin miphun paraltha hna kong,(1.2.3.)

Life Skills

Unit 1. Ngamdamnak, (A). Takpum thianhlihnak, (B). Kuttawlnak, Phungtlin einak le thazang thawnnak,(C). Hmuh khawh lomi thil, (D), Zeiruangdah chungtlik zawtnak a chuah.

Unit 2. (A).Thiltha lei kap in hmuhthiamnak, (B). Pakhat lawng um thiam a si lo, (C). Theihhngalh lo minung ah ralrinnak, (D). Mah hna hi tuah ding a si maw, (E). Accident a si kho ding mi ralring peknak, (F). Pakhat le pakhat thazang peknak

Unit 3. Pawngkam zohkhenhnak. (A). Thingkung pangpar dawh zohkhenhnak, (B). Lihnih tik caan ah um ningcang, (B), Ruahpi a sur tuk caan ah um ning cang, (C). Mei kangh tik caan ah um ning cang,

Art

Unit 1. (A).A deh mi pehtlai te in ding tein suai thiamnak, (B). A deh mi ding lo in peh tlai in suai thiamnak, (C). Colour pen in a deh mi pehtlai tein ding tein suai thiamnak,

Unit 2. Vawlei thetse ah funghreu in mah duhmi zuk suai thiamnak, etc…

Unit 3. Colour caku ah cerep hmang in zuk ser thiamnak.etc…

Music

Unit 1. Ram hla, popular song and dance

  • Hla sak thiamnak- Tolnic Sofal..d,r,m, f (Basic), (B). Lai hla aw phunkhat. (C). Lai laam phunkhat

Moral-Ethic and Civic Education

Nu le pa upatnak, Innchungkhar ah nuncan ziaza, Lihbia chim lonak, Dinfelnak, Zumhawktlak sinak, Midang cungah zangfahnak, Siangngakchia nuncan ziaza, Hmaipanh tein bia chim holhrel thiamnak, Ram le miphun dawtnak, Aa dawhmi pawngkam sernak,

Peh thante ding…..

 

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: