“India nih fek tein an kan dirpi ahcun Dothlennak hi caan tawite chungah teinak kan hmu ko lai tiah ka zumh” Salai Dokhar

0

The Chinland Post | 2022 August 2 – Vawlei cungah a nganbik Democracy ram a simi India cu a pawngkam ram Myanmar ram ah ralkap nih mipi cozah sin in uknak hramhram in a lak i ralkap uknak a ser ṭhan cuahmah mi cungah dai tein a zoh komi Democracy ram pakhat a si.

Myanmar ram ah hramhram in uknak lak a si hnu ah SAC nih sualnak ngei lo mipi hramhram in a thah, mipi innlo a khangh i atu le atu raltuknak lei sualnak a buar caah UN le US telh in vawlei cung ram tampi nih fak piin sual an phawt bantukin phihkharnak hna an tuah lioah India cozah cu SAC lei ṭang in palai le palai pehtlaihnak a tuah lawng siloin raltuknak lei zongah bawmhnak a pek kha hmuh khawh a si.

Atu bantuk caan lioah India cozah nih SAC he pehtlaihnak le raltuk a bawmhnak pawl dirter in Myanmar ram ah Democracy a len ṭhan khawhnak hnga caah dothlennak a tuahmi pawl bawmhnak pek ding in India ram chungah bawmhhal cawlcanghnak pawl zong a chuak.

A luancia July 25 ah Myanmar ram mipi phu 180 leng nih min an thutmi cakuat pakhat cu India ram ramkhel party pawl, mipi phu pawl sinah kuat a si. Zeiruangdah hi ca hi an kuat? Zeidah a biapi in an hal? Myanmar ram kong he pehtlai in India ram a dirhmun hi zeidah a si? Cu kong he pehtlai in cakuat peknak a hruaitu India for Myanmar phu a hruaitu Salai Dokhar le Khonumthung Burmese biaruahnak cu The Chinland Post nih laica in kan rak leh chinmi a si.

Khonumthung Burmese : India ram ah a ummi ramkhel party pawl, mipi phu pawl sinah ca nan kuatnak hna a ruang/tinhmi na kan chim kho hnga maw?

Salai Dokhar : A biapi cu atu India cozah hi SAC hna a tlakpi mi Democracy ram pakhat te a si. Myanmar i a pawngkam Democracy ram pakhat te zong a si. Asinain, an dirhmun hi SAC he fonh in kan Dothlennak hi aa theihter chih lo, India Ambassador pawl zong SAC rianngeitu pawl he an i tong tawn. Cubantuk thiltuah kha India cozah sin ah direct in kan chim ko nain zeitik hmanh ah a ngai bal lo, an hna chungah an luhter lo.

India ram cu Democracy ram a si caah a ram chungah a ummi mipi sin in bawmhnak kan hmuh a si ahcun a mipi hna nih India cozah kha hneknak (pressure) an pek a si ahcun atulio India cozah a dirhmun zong aa thleng kho men timi ruahchannak he kan tuahmi a si. Cucaah mipi sin in aa semmi India ram ramkhel party pawl le mipi phu pawl bawmhnak kan halmi hna a si.

Khonumthung Burmese : A biapi in zei kong dah hal a si?

Salai Dokhar : A biapi in kan halmi pali a um. A pakhatnak cu India ram mipi hna nih Myanmar ram mipi he dirṭi ding, a pahnihnak cu India cozah nih SAC Ambassador theihpinak a ngeihmi le hriam a bawmhmi pawl dirter ding in hnek (pressure) peknak. A pathumnak cu India ram nih Myanmar ram sipuazi lei phihkharnak tuah ding le a palinak cu India ram nih Myanmar ram  ralzaam pawl bawmhnak pek ding timi phun 4 hal a si.

Khonumthung Burmese : Myanmar ram Democracy ngah khawhnak kong he pehtlai in India a dirhmun hi zeitindah na hmuh?

Salai Dokhar : Myanmar ram Democracy a ngah khawhnak he pehtlai in India ram dirhmun hi ka lungtling lo tuk, lungtlingnak a um lo tuk caah atu bantuk in India ram mipi phu le ramkhel party pawl sin bawmhhalnak in an cozah pressure pek ding in kan tuahmi hi a si. Kan bia kan funtom ṭhan a si ahcun India ram dirhmun hi lungrawk bak a si. SAC nih a tuahmi thil poah hi a hnatla/thape mi muisam a keng, Democracy ngah khawhnak caah a cawlcang mi mipi pawl lei caah zei bia hmanh a chuak bel lo tiah chim khawh a si.

Khonumthung Burmese : India ram hi atu Dothlennak caah zeitluk in dah a biapit?

Salai Dokhar : Fiang tein kan chim a si ahcun Dothlennak caah, Myanmar ram caah, India hi a biapi bik ram pakhat a si. Zeiruang kan ti a si ahcun, India ram cu Myanmar ram nih pakhat te lawng a ngeihmi a pawngkam Democracy ram a si bantuk in ramri aa pehtlai mi ram a si tikah i dornak ca lawng siloin hriamtlaih in dothlennak a tuahmi hna ca hriam kawlnak ca zongah India nih fek tein kanmah he a dirṭi a si ahcun hriam khon zong a fawi tuk mi dirhmun a si lai. Cucaah ka chim duhmi cu ramtang lei dothlennak caah cun India hi a biapi bik ram a si tiah chim ka duh. Adang Ambassador lei in pehtlaihnak ahcun US le EU hna an biapi nain ramtang Dothlennak hi India nih fek tein a dirpi ahcun Dothlennak hi caan tawite chungah teinak kan hmu lai tiah ka zumh.

Khonumthung Burmese : Myanmar ram thlennak caah India nih zeidah a tuahpiak khawh?

Salai Dokhar : Ramtang dothlennak thazang a bawmh khawh, minung le minung i bawmhchannak zong a tuah khawh, cun India ram hna ah zung a hram kan bunh khawh a si ahcun Dothlennak hi kan ṭhawnter chin khawh lai. A tampi a tuah khawh. Atulio kahdohnak a tuahmi pawl lei ah a ṭan a si ahcun India cu vawlei sinning kong zong siseh, ram nganpi a sinak zong in Myanmar ram Dothlennak hi India tluk in a bawm kho ding ram kan ngei lo tiah chim ka duh.

Khonumthung Burmese : India le SAC karlak pehtlaihnak cungah tah zeitin na hmuh?

Salai Dokhar : India le SAC pehtlaihnak hi cu China le SAC pehtlaihnak bantukin a naihniam tukmi pehtlaihnak a si. Ka hmuhning ka chim a si ahcun, hramhram uknak lak a si hnu i India le SAC pehtlaihnak hi China le SAC pehtlaihnak nakin a tha a ṭhawng deuh mi dirhmun a si. A tak dirhmun kan chim a si ahcun Ambassador lei in SAC kha phung luhternak, Ambassador pawl riankhinnak ca peknak, India Ambassador nih SAC atu le atu tonnak an ngeihmi le thimnak tuahding kong hnatlakpinak a ngeihmi pawl hna a tuah.

Cun, minung le minung bawmhchannak vialte kha SAC sin in a tuah dih. Atu Myanmar le India pehtlaihnak ramkhat le ramkhat pehtlaihnak in India nih bawmhnak a pekmi pawl a um. A pahnihnak ah chim ka duhmi cu India nih hriam thil pawl ningkhel tein a zuarh mi a um. Cucaah ka bia ka funtom a si ahcun India nih palai lei he hriam lei he hramhram in uknak lak a si hnuah a tambik SAC a bawmtu ram pakhat a si.

Khonumthung Burmese : Sualnak tampi a buarmi SAC he pehtlaihnak a ṭhat bantuk in zeiruang dah SAC lei ah India a dir?

Salai Dokhar : Atulio India ram i ramdang lei zulhphung he aa pehtlai lai, ramdang lei zulhphung timi cu atu India hi a karlak ah a ummi phung tlaih in a naih, bianabia kan chim a si ahcun, Russia kong zongah a karlak ah a um, vote zong a pe lo. SAC he pehtlai in UN vote peknak zongah India cu a karlak ummi dirhmun a lo. Asinain atulio India nih SAC a bawmhning zoh ahcun a karlak ummi dirhmun a si fawn lo, Myanmar mipi hna hlawt in SAC a naih mi hi kei ka hmuhning ahcun India nih SAC cu China he zuamcawh in a nalh chih i Myanmar ram ṭhawnnak a ngahtu cozah huap/hip kho ding in a naihmi muisam bantuk a si. India le China hi aa zuamcawh tukmi ram an si bantukin Myanmar he ramri aa pehtlai mi ram a si caah SAC bawmhnak pek hnu in anmah he i naihniam hnuah Myanmar ram cungah ramkhel lei a ṭhawnnak huap ding in aa zuam tiah chim ka duh.

Khonumthung Burmese : Ralzaam thong tampi India, Mizoram ah an phan hna. Cu cungah India cozah nih bawmhnak a pekmi hmuh khawh a si lo. Mah kong hi tah zeitin na ruah?

Salai Dokhar : India rammi hna zong eiawk a ngei lomi an tampi. Cun adang Bangladesh lei in siseh Pakistan lei in siseh a ram chungah aa dormi an tampi. Cutikah, Myanmar ram lei in aa rak dormi pawl a bawmh hna ahcun, adang a tangmi pawl zong nih bawmhnak an hal lai ding kha a phan caah a si tiah ka ruah. Cun, ramdang sinah a chim lengmang mi cu ka ram ah Refugees an um lo timi a si caah Refugees an um lo timi kha langhter a duh caah a ramchung aa rak dormi kha aa theihter lo tiah ka hmuh.

Khonumthung Burmese : Nanmah phu nih tah zeidah hmailei ah tuah nan i timh?

Salai Dokhar : Atu bantuk in cakuat hi mipi phu le ramkhel party pawl an zapi kutcung a phak hlan lo kan kuat peng rih hna lai. Atu zong kan kuat hna. Cun thla fatin duhlonak langhter ding kan i zuam. Cakuat chungah kan telh chihmi muitawn pawl a um. Cun pamphlet hi cu muitawn he kemh chih in cakuat ah kan telh chih. Ahnu cun mah tein ca chuah hnuah, University le Sianghleiruun siahngakchia pawl sin ah kan samh lai.

Khonumthung Burmese : Adang chimchap le betchap na duhmi a umm maw?

Salai Dokhar : A donghnak ah chim ka duhmi cu Myanmar rammi hna Dothlennak phu hna le hneknak hmun pawl ah tangka thazang, minung thazang he cawlcanghnak pawl thapek ding in kan sawm hna. Zeiruang kan ti a si ahcun, a taktak dothlennak ah India hi kan caah kan thazang bik a si. India nih kanmah lei a ṭan a si ahcun thazang a um tuk lai/ tha a tlung tuk lai. Ni tlaklei ram pawl bawmhnak hi a tha a ṭhawng tuk ve ko nain India nih a kan bawmh a si ahcun ramtang dothlennak a tuahtu hna caah ṭhatnak tampi a chuahpi lai caah India kan hnek (pressure) kan peknak ahhin Dothlennak phu le mipi zapi nih lungrual tein kan telpi ko uh tiah sawm kan duh hna.

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: