ခ်င္းျပည္နယ္၊ ခ်င္းလူမ်ိဳး – ယခင္၊ ယခုုႏွင့္ မနက္ျဖန္ (၆)+(၇)
ဆလုိင္းအုိက္ဇက္ခင္| ခ်င္းျပည္နယ္၊ ခ်င္းလူမ်ိဳး – ယခင္၊ ယခုုႏွင့္ မနက္ျဖန္ (၆)
၆၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၀၁၉
ခ်င္းလူမ်ိဳးအျဖစ္သတ္မွတ္ျခင္းႏွင့္ပါတ္သက္၍ နည္းလမ္း (၂) ခုုကိုု ေတြ႕ရသည္။ ပထမတစ္ခုုမွာ အဂၤလိပ္အစိုုးရလက္ထက္ ခ်င္းေတာင္မ်ားေဒသအုုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈျပဳရာတြင္ ခ်င္းလူမ်ိဳးဟူေသာအေခၚ အေ၀ၚကိုု အဓိပၺါယ္ဖြင့္ဆုုိျခင္း နည္းလမ္းျဖစ္ၿပီး၊ ဒုုတိယနည္းလမ္းမွာ ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ အိမ္ႏွင့္လူဦးေရ အေၾကာင္းအရာပါသန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ ယူစဥ္က ခ်င္းတိုုင္းရင္းသားပညာရွင္မ်ားက အခ်ိန္ယူ ညွိႏိႈင္းေဖၚထုုတ္အသံုုးျပဳသည့္နည္းလမ္းတိုု႔ျဖစ္သည္။
၁၈၉၆ ခုႏုစ္ အဂၤလိပ္အစိုုးရ ထုုတ္ျပန္သည့္ ခ်င္းေတာင္တန္းမ်ားစည္းမ်ဥ္း (The Chin Hills Regulation, 1896) ပုုဒ္မ (၂) ပုုဒ္မခြဲ (၃) ပါ အဓိပၺါယ္ဖြင့္ဆိုုခ်က္အရ ခ်င္း ဟုုဆိုုရာတြင္ (က) လူရိႈင္းမ်ား (ခ) ကူကီးမ်ား (ဂ) ခ်င္းေတာင္မ်ားတြင္ အိုုးအိမ္အေျခတက်ေနထိုုင္သည့္ ဗမာမ်ားႏွင့္ (ဃ) ခ်င္းေတာင္မ်ားတြင္ အစဥ္အဆက္ ဌာေနျပဳေနထိုုင္လာခဲ့ၾကၿပီး ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ဘာသာစကား ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကိုု က်င့္သံုုးသည့္မည္သူမဆိုု… ပါ၀င္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ ခ်င္း၀ိေသသတိုုင္းအက္ဥပေဒ (Chin Special Division Act, 1948) ပုုဒ္မ (၂)၊ ပုုဒ္မခြဲ (၄) တြင္ ပါရွိေသာ အဓိပၺါယ္ဖြင့္ဆိုုခ်က္အရ ခ်င္းလူမ်ိဳးဟုု ဆိုုရာတြင္ (က) လူရိႈင္းမ်ား၊ (ခ) ကူကီးမ်ား (ဂ) နာဂမ်ား (ဃ) ခ်င္းေတာင္မ်ားတြင္ အိုုးအိမ္အေျခတက်ေနထိုုင္သည့္ ဗမာလူမ်ိဴးမ်ား ႏွင့္ (င) ဆက္စပ္နယ္ေျမမ်ားတြင္ေနထိုုင္ သည့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားပါ၀င္သည္ဟုုေဖာ္ျပထားသည္။ [၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ ခ်င္း၀ိေသသတိုုင္းအက္ဥပေဒသည္ ယေန႔ထိ သက္၀င္ အာဏာတည္ဆဲျဖစ္သည္]။
၁၈၉၆ ခုုႏွစ္ ျပဌာန္းေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ ၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ ျပဌာန္းေဖၚျပခ်က္ႏွစ္ခုုၾကား ျခားနားမႈမ်ားစြာ မရွိလွ ေပ။ သိုု႔ေသာ္ ထူးျခားခ်က္မွာ ျပဌာန္းခ်က္ႏွစ္ခုုစလံုုးတြင္ ခ်င္းေတာင္မ်ားတြင္ အိုုးအိမ္အေျခတက်ေန ထိုုင္ေသာ ဗမာလူမ်ိဳးမ်ား (Burman) ကိုုလည္း ခ်င္းစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းႏိုုင္သည္ (သုု႔ိမဟုုတ္) ထည့္သြင္းရမည္ဟုု ေကာက္ခ်က္ဆြဲႏိုုင္သည့္ အခင္းအက်င္းျဖစ္သည္။ မိမိကိုုယ္ကိုု ဗမာ (Burman) ဟုု ခံယူၿပီး ခ်င္းေတာင္တြင္ အစဥ္အဆက္ အိုုးအိမ္ အေျခတက်ေနထိုုင္သူျဖစ္လ်င္ ခ်င္းျဖစ္ခြင့္ကိုု ဥပေဒအရခံစားပိုုင္ခြင့္ရွိသည္ သိုု႔မဟုုတ္ ၎တိုု႔အား ခ်င္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုုင္သည္ဟုုအဓိပၺါယ္ထြက္ ပါသည္။
သိုု႔ျဖစ္လ်င္ ၁၉၄၈ ခုုႏွစ္ ခ်င္း၀ိေသသတိုုင္းအက္ဥပေဒပါျပဌာန္းခ်က္အရ ခ်င္းလူမ်ိဳးဆိုုသည္မွာ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုု ဘာသာစကားတစ္ခုုခုုကိုုေျပာဆိုုၿပီး၊ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုုရိုုးရာယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုုခုုကိုု က်င့္သံုုးေနသူမ်ားႏွင့္ ဥပေဒအရ ခ်င္းျပဳခြင့္ရရွိသူမ်ားဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိႏိုုင္ေၾကာင္း သတိျပဳမိပါသည္။
စစ္အစိုုးရလက္ထက္ ေရတြက္ခဲ့သည့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးအေရအတြက္မ်ားထဲတြင္ နာဂမ်ိဳးႏြယ္စုုမ်ား၊ ေမေထး (ကသည္း) ႏွင့္ ေနပါလီမ်ိဳးႏြယ္ စုု၀င္အခ်ိဳ႕ကိုု ခ်င္းစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားခဲ့ျခင္းက စိတ္၀င္စားဖြယ္ျဖစ္သကဲ့သိုု႔၊ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ေနထိုုင္ လွ်က္ရွိသည့္ လင္ဘူအစရွိေသာ ေနပါလီလူ မ်ိဳးစုုမ်ားအေနျဖင့္ ၎တိုု႕ကိုုယ္ကိုု၎တိုု႔ ခ်င္းအျဖစ္လိုုလိုုလားလား ခံယူေနျခင္းက က်ိဳးေၾကာင္း ဆီေလ်ာ္မႈရွိေၾကာင္း သတိျပဳမိပါသည္။
ေမေထး (ကသည္း) ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ေနထိုုင္သည့္ ေနပါလီမ်ိဳးႏြယ္စုု၀င္မ်ားက ၎တိုု႔ကိုု္ ခ်င္းအစုုအစည္း ထဲ၌ ေရတြက္၀င္ရန္ လိုုလားၾကေသာ္လည္း၊ နာဂမ်ားကမူ ၎တိုု႔အေနျဖင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳး မဟုုတ္ေၾကာင္း၊ ၎တိုု႔ အား ခ်င္းအစုုထဲတြင္ ထည့္သြင္းေရတြက္ေပးျခင္း မျပဳေပးပါရန္ သေဘာထားထုုတ္ျပန္ခဲ့ဖူးပါသည္။
ဆလိုုင္းအိုုက္ဇက္ခင္
ခ်င္းျပည္နယ္၊ ခ်င္းလူမ်ိဳး – ယခင္၊ ယခုုႏွင့္ မနက္ျဖန္ (၇)
၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၀၁၉
၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ ျမန္မာႏိုုင္ငံ လူဦးေရသန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူေသာအခါ သန္းေခါင္စာရင္းေကာ္မရွင္မွ အသံုုးျပဳ သည့္ ကုုတ္အမွတ္စဥ္ေပးျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားအပါအ၀င္ ဗမာ မဟုုတ္ေသာ တိုုင္းရင္းသားမ်ား ၾကားတြင္ နားလည္မႈလြဲမွားျခင္းေၾကာင့္ စိုုးရိမ္မႈမ်ားေပၚေပါက္လာသျဖင့္၊ခ်င္းလူမ်ိဳး မ်ားကိုုယ္စား ဗဟိုုသန္းေခါင္ စာရင္းေကာ္မရွင္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္အေျဖရွာရန္ရည္ရြယ္ကာ ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းဆိုုင္ရာ ခ်င္း အမ်ိဳးသားအေထာက္ အကူျပဳေကာ္မတီ (CNACC) ကိုု ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ယင္းေကာ္မတီ၏ ကမကတျပဳဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းႏွင့္ အျပင္ ျမန္မာႏိုုင္ငံတလႊား ေဆြးေႏြးတိုုင္ပင္မႈမ်ားအၾကိမ္ၾကိမ္ျပဳလုုပ္ခဲ့သည့္ျပင္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ပညာရွင္ မ်ားအား ဖိတ္ေခၚကာ အၾကံဥာဏ္မ်ားရယူၿပီး ခ်င္း ဆိုုတာဘယ္သူေတြလဲ၊ ခ်င္းလူမ်ိဳး ႏြယ္စုုမ်ား ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဟူေသာ ေမးခြန္းကိုု ေျဖရန္ ၾကိဳးစားခဲ့ပါသည္။
(၂) ႏွစ္ နီးပါး အခ်ိန္ယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း၏ ရလာဒ္အျဖစ္ ခ်င္းလူမ်ိဳးအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုုင္ရန္အတြက္ စံႏႈန္း (၃)ခုု ရရွိခဲ့ပါသည္။ ၎တိုု႕မွာ ဘာသာစကားရင္းျမစ္တူညီနီးစပ္မႈ (linguistically) ၊ ယဥ္ေက်း မႈဓေလ့ထံုုးစံတူညီ ဆက္ႏြယ္မႈ (culturally) ႏွင့္ ဆင္းသက္ေရႊ႕ေျပာင္းလာပံုုႏွင့္ လက္ရွိေနထိုုင္ရာ ေဒသ တူညီထိစပ္မႈ (migration) စသည္တိုု႔ျဖစ္သည္။ ယင္းေပတံ (၃) ေခ်ာင္းကိုု အသံုုးျပဳ၍ စစ္အစိုုး ရလက္ထက္ ေရးသားေရတြက္ခဲ့ေသာ ခ်င္းလူမ်ိဳး (၅၃) မ်ိဳးအေပၚ ဓမၼဒိဌာန္က်က် တစ္စုုခ်င္း၊ တစ္ဖြဲ႔ ခ်င္းအလိုုက္ စိစစ္ေသာအခါ ခ်င္း (၅၃) မ်ိဳးဟုု ေဖၚျပသည့္ အေရအတြက္တြင္ ခ်င္းႏွင့္ ခ်င္း မဟုုတ္ ေသာ လူမ်ိဳးစုုမ်ားဟူ၍ ရရွိခဲ့သည္။
ဘာသာေဗဒပညာရွင္မ်ား၏ သုုေတသနျပဳေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ ခ်င္းလူမ်ိဳးစုု၀င္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုုတ္ ရရွိသည့္ မ်ိဳးႏြယ္စုုမ်ားအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ အနည္းဆံုုး ၃၅% မွ ၉၅% ထိဘာသာစကားရင္းျမစ္ တူညီသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ခ်င္းလူမ်ိဳးအတြင္း ထပ္မံအုုပ္စုုခြဲၾကည့္ေသာအခါ ဘာသာ စကားရင္းျမစ္နီးစပ္ေသာ အုုပ္စုုၾကီး (၅+၂) ရွိေၾကာင္း (၅ ခုုထက္မနည္း၊ ၇ ခုုထက္ မပိုု) ေတြ႔ရွိရ သည္။ ဘာသာစကားရင္းျမစ္နီးစပ္ေသာအုုပ္စုုၾကီး (၅) ခုုမွာ (CNACC ၏ နယ္ေျမအလိုုက္အဆင့္ဆင့္ ေဆြးေႏြးေဖာ္ ထုုတ္ရရွိခ်က္ႏွင့္ ေ၀ါဟာရအသံုုးအႏႈန္းအရ) ဇိုုမီး (Zomi)၊ လိုုင္မီး (Laimi)၊ ခ်ိဳး (K’cho)၊ ခူမီး (Khumi) ႏွင့္ အရိႈ (Asho) တိုု႔ျဖစ္သည္။
ထပ္မံ၍ ဇိုုမီးအုုပ္စုုတြင္ အနည္းဆံုုးမ်ိဴးႏြယ္စုု (၁၀) ခုု၊ လိုုင္မီးအုုပ္စုုတြင္ အနည္းဆံုုးမ်ိဳးႏြယ္စုု (၁၉) စုု၊ ခ်ိဳးအုုပ္စုုတြင္ အနည္းဆံုုးမ်ိဳးႏြယ္စုု (၆) စုု မွ (၇) စုုထိ၊ ခူမီးအုုပ္စုု တြင္ အနည္းဆံုုးမ်ိဳးႏြယ္စုု (၄) စုု မွ (၈) စုုထိ ႏွင့္ အရိႈအုုပ္စုုတြင္ အနည္းဆံုုးမ်ိဳးတူစုု (၅) စုု မွ (၉) စုု ထပ္မံပါ၀င္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုုတ္ရရွိ ခဲ့သည္။ ဘာသာစကား ထူးျခားစြာ တည္ရွိခ်က္အရ ေနာက္ထပ္ဘာသာစကားနီးစပ္သည့္အုုပ္စုုႏွစ္ ခုုမွာ ၿမိဳ (ေလာင္းဟူ)-ေခါင္စိုု- အႏူး (Mru-Hkongso-Anu) ဘာသာစကားအစုုႏွင့္ မာရာ-ေလာက္တူ-ဇိုုတုုန္ (Mara-Lautu-Zotung) ဘာသာစကား အစုုတိုု႔ ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။
ခ်င္းအမည္ (၅၃) မ်ိဳးကိုု စိစစ္ေသာအခါ မ်ိဳးႏြယ္စုုအမည္စာရင္း (၆) ခုုသည္ ခ်င္းလူမ်ိဳးႏြယ္စုုမ်ား မဟုုတ္။ (၃) ခုုသည္ မည္သည့္မ်ိဳးႏြယ္စုုအမည္မ်ား မဟုုတ္။ (၃၁) ခုုသည္ ခ်င္း မ်ိဳးႏြယ္စုုအမည္ မ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း လြဲမွားစြာ စာလံုုးေပါင္းထားသည္။ (၁) ခုု သည္ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုုအမည္ျဖစ္ ေသာ္လည္း မ်ိဳးႏြယ္စုု (၂) ခုု၏အမည္ကိုု ေပါင္း၍ ေရးထားသည္။ (၆) ခုုသည္ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုုအမည္ မ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ႏွစ္ၾကိမ္စီ အေရးအသားႏွစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေရးထားသည္။ (၈) ခုုမွာ ခ်င္းလူမ်ိဳးအမည္ ျဖစ္ၿပီး မွန္မွန္ကန္ကန္ စာလံုုးေပါင္းေရးထားေသာ္လည္း မ်ိဳးႏြယ္အုုပ္စုု (tribal group)၊ မ်ိဳးႏြယ္စုု (clan) ႏွင့္ ဖသားစုု (family) အမည္မ်ားကိုု ေရာေထြးကာ ေဖာ္ျပထားသည္။ (၂) ခုုမွာ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုု ၀င္မ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားတိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတစ္ခုု ေအာက္တြင္ပါ ထပ္မံထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထား ေၾကာင္း စိစစ္ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ ထိုု႔ေၾကာင့္ ခ်င္း ဆိုုလ်င္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတည္းသာျဖစ္ၿပီး၊ ခ်င္း (၅၃) မ်ိဳး ဟုေရတြက္လ်င္ မွားယြင္းေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။
ဆလိုုင္းအိုုက္ဇက္ခင္
About The Author
