မေလးရွားျပန္ ခ်င္းဒုကၡသည္ (၂)ဦး ရန္ကုန္ေလဆိပ္ ဖမ္းဆီးခံရမႈႏွင့္ ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္အေရး
Credit: Times of Chinland June 28, 2018
Salai Josephbawi| The Chinland Post| August 14, 2018
၁၉၈၈ခုနွစ္ျမန္မာ့အေရးခင္းေနာက္ပုိင္း ျမန္မာ့စစ္အစုိးရ၏ ကာလအတန္ၾကာ ဖိနိွပ္မႈ၊ အတင္းအၾကပ္အလုပ္ေစခုိင္းမႈ၊ ေတာင္းစားမႈ၊ ခ်ဳပ္ျခယ္ကန္႔သတ္မႈ၊ မတရားစြပ္စြဲမႈေတြခံရၿပီး လူမႈဘ၀ဆင္းရဲမႈ၊ အသက္အႏၱရယ္စုိးရိမ္မႈသည္ေၾကာင့္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားလူငယ္လူ႐ြယ္မ်ားသည္ အိမ္နီးခ်င္းနိင္ငံမ်ားသုိ႔ နည္းလမ္းမ်ိဳးစုံျဖင့့့္တိမ္းေရွာင္ေနထုိင္ခုိလႈံ ခ့ဲၾကသည္။ ၂၀၁၃ခုနွစ္ေနာက္ပုိင္း UNHCR ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေပၚ ထားရွိမူမ်ား ေျပာင္းလဲခဲ့သည့္အတြက္ အိႏၵိယနုိင္ငံနွင့္ မေလးရွားခ်င္းဒုကၡသည္ ေမ်ာ္လင့္ျခင္းကင္းမဲ့စြာ လူကုန္ကူးပြဲစားမ်ားမွတဆင့္ မိခင္နုိင္ငံသုိ႔ နည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ အိမ္ျပန္ခဲ့ရတာလည္းရွိခဲ့ၾကသည္။ ထုိသုိ႔မေလးရွားမွ ျပန္လာၾကေသာ ခ်င္းဒုကၡသည္ထဲမွ ဟားခါးေစ်းသစ္ရပ္ကြက္ေန ဆလုိင္းဗန္က်ဲအုိေထာင္း(အသက္ ၂၈)နွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္းမွ မုိင္ အြမ္လူန္သည္ ၂၀၁၈ခုနွစ္၊ ဇြန္လ (၁၀) ည ၁၁း၀၀နာရီ၀န္းက်င္ ရန္ကုန္ေလဆိပ္တြင္ လ၀ကမွ ဖမ္းဆီးမႈခံရသည္။
က်ေနာ့္သားဟာ ဒုကၡသည္ဘ၀ျဖင့္ ၂၀၁၂ခုနွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ရန္ကုန္-မဲဆုတ္-ထို္င္းနုိင္ငံမွ မေလးရွားသုိ႔ေရာက္ခဲ့တယ္။ သူရျပီးသား UNHCR ကဒ္က သက္တမ္းကုန္ဆုံးတာရယ္၊ ခ်င္းဒုကၡသည္ အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့တာရယ္ အေဖ့ကုိဖုန္းဆက္တုိင္ပင္ျပီးေတာ့ မေလးရွားပြဲစားမ်ားမွတဆင့္ ၂၀၁၈ခုနွစ္၊ ဇြန္လ(၁၀)မွာ ရန္ကုန္ေရာက္ျပီး သူငယ္ခ်င္းနွင့္အတူ အဖမ္းခံရတာျဖစ္တယ္။ ပါ့စ္ပုိဒ္နွင့္ ျပန္လာတာျဖစ္ျပီး မေလးရွားရွိျမန္မာ လ၀က ဖက္က တစုံတရာမေျပာဘဲ ရန္ကုန္ေရာက္မွ ဖမ္းရတယ္ဆုိေတာ့ ရဲ၊ လ၀ကနဲ႔သံရုံးတို႔ ဘယ္လုိအလုပ္လုပ္ၾကသလဲဆုိတာ နားမလည္နုိင္ဘူး။ သူတုိ႔ဖမ္းတုန္းက ကုိယ္၀န္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးတဦး လည္းပါတယ္ေျပာတယ္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္နဲ႔ရႈပ္တယ္ဆုိျပီးျပန္လြတ္ေပးရ တယ္လုိ႔သိရေတာ့ပုိ အံ့ၾသတာေပါ့ လုိ႔ ဆလုိင္းဗန္ကဲ်အုိေထာင္းဖခင္ က The Chinland Postကုိ ေျပာသည္။
ေထာင္က်တာ (၃)လထဲမွ ရုံးခ်ိန္းအျဖစ္ ဇြန္လ (၂၆)၊ ဇူလုိင္လ (၉)၊ ၾသဂုတ္လ (၂)၊ ၾသဂုတ္လ(၁၂) (၄)ၾကိမ္ခ်ိန္းဆုိခဲ့ေသာ္လည္း ဇူလုိင္(၉)ရက္တြင္သာ လ၀ကမွဴး (တစ္ပြင့္) လာျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ရုံးခ်ိန္းေခၚသြားရတာ ဆင္းရဲသားအတြက္ေတာ့ နည္းတာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ သူတုိ႔ဖမ္းတုန္းကလည္း ငါ့သားက ဘာရယ္လုိ႔သိလုိ႔လက္မွတ္ထုိးတာ မဟုတ္ပါဘူး တရားရုံးထြက္ဆုိတုန္းက လ၀ကကုိယ္တုိင္ သိပါတယ္။ ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီဆုိသည့္ NLD က ျပည္ေတာ္ျပန္ေရး၊ ဒုကၡသည္အိမ္ျပန္ေရးဆုိျပီး ေအာ္ေနတဲ့ၾကားက ျပည္သူအကာအကြယ္ေပး တဲ့ဥပေဒမဟုတ္ဘဲ ျပည္သူဒုကၡေပးခ်ဳပ္ေနွာင္ေရးဥပေဒဆုိးျဖင့္ ကုိင္တြယ္ေနေသးတာဟာ အာဏာဆန္တဲ့လုပ္ရပ္ပဲလုိ႔ေျပာခ်င္ပါတယ္လုိ႔ သူ႔အေဖက ဆက္ေျပာသည္။
တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဉီးငုိင္ဆာခ့္ကေတာ့ သူတုိ႔ဖြင့္တဲ့အမႈက အာမခံလုိ႔ မရတဲ့အမႈ (၂)မႈ။ နံပါတ္(၁)က ၁၃(၁)လ၀ကအမႈရယ္ နံပါတ္(၂)က လိမ္လည္မႈ (ပုဒ္မ ၄၇၁၊ ၄၆၈၊ ၄၂၀)ေပါ့။ အစပုိင္းပဲရွိေသးေတာ့ တရားရုံးက ဥပေဒအတုိင္းပဲသြားရမွာဆုိေတာ့ ဥပေဒအတုိင္းပဲ ဆက္သြားရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ျဖစ္ေစခ်င္တာက ဒီအမႈဟာ တဦးခ်င္းနဲ႔သာ ဆုိင္တာမဟုတ္ဘဲ ခ်င္းဒုကၡသည္အားလုံးနဲ႔ဆုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ဆႏၵသေဘာအတုိင္း ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာရင္ မဖမ္းဆီးဖုိ႔ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦးနွင့္ နုိင္ငံေတာ္အဆင့္ နုိင္ငံေတာ္အစုိးရ၊ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္အထိ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးဖုိ႔လုိတယ္။ CNF က ေဒါက္တာဆလုိင္းလ်န္းမႈန္ကုိလည္း အစုိးရတာ၀န္ရွိဆီ တင္ျပဖုိ႔ေျပာထားပါတယ္။ ျပီးရင္လ၀ကရုံးခ်ိန္းမလာတာက သူတုိ႔ မအားတာလည္း ျဖစ္နုိင္တယ္ ဒါမွမဟုတ္ တရားရုံးစာမေတြ႔တာလည္းျဖစ္နုိင္တယ္ ၾသဂုတ္ (၁၇)ျပန္ခ်ိန္းထားတာရွိပါတယ္။ အေျခအေနသိမွာပါ၊ တရားေရးရုံးပုိင္းကေတာ့အဆင္ေျပပါတယ္လုိ႔ The Chinland Post ကုိ ေျပာပါတယ္။
Photo: Malaysia Myanmar Embassy
UNHCR မွ ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေရး ဆုံးျဖတ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေပၚတြင္ ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ျခင္း မရိွပါက မေလးရွားနိင္ငံေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားနွင့္ India ေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားသာမက ျပည္ပေရာက္ ခ်င္းဒုကၡ မ်ားသည္ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္လ်ွင္ဥပေဒအရ အေရးယူခံရကာ ေထာင္ဒဏ္က်ခံရဖြယ္ရိွသျဖင့္ UNHCR အေနျဖင့္ ခ်င္း ဒုကၡသည္မ်ားအေရးဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ အျမန္ဆုံးျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ေပးနိင္ရန္အေလးအနက္တုိက္တြန္းအပ္ပါသည္။ ဟု ၁၃ ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၈ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဉီးငုိင္ဆာခ့္က သူဖိစ္ဘုတ္စာမ်က္နွာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ျပည္ပသုိ႔ထြက္ခြာကတည္းကတရားဝင္နိင္ငံကူးလက္မွတ္နဲ႔ visa ယူၿပီးထြက္တာနိင္ငံကူးလက္မွတ္ သက္တမ္း မကုန္ပဲျပန္လာတာျပသနာမရိွပါ။ တရားမ၀င္နည္းျဖင့္ေတာ့ ဘယ္လမ္းေၾကာင္းကလာလာ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ျမန္မာနိင္ငံ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး( လတ္တေလာျပဌာန္းခ်က္မ်ား) အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၃(၁ )အရ အေရးယူခံရမွာပါ။ ေထာင္ဒဏ္ ၅ႏွစ္အထိခ်မွတ္န္င္တဲ့ျပစ္မႈျဖစ္လုိ႔ ျပစ္မႈက်င့္ထုံးဥပေဒ ေနာက္ဆက္တြဲဇယား ၂ ပါျပဌာန္းခ်က္အရ အာမခံမေပးနိင္တဲ့ ျပစ္မႈျဖစ္ေနပါတယ္။ ေလေၾကာင္းလမ္းကျပန္လာခ်င္လုိ႔ နိင္ငံကူးလက္မွတ္လုပ္ေပးးမယ္ဆုိတဲ့ပြဲစားလူလိမ္ ေတြကုိမယုံပါနဲ႔။သူတုိ႔ကအတုလုပ္ၿပီးကုိယ္က အစစ္ထင္ၿပီးျပန္လာရင္ ရာဇသတ္ႀကီးပုဒ္မ ၄၂၀, ၄၆၈,၄၇၁ တုိ႔အရအေရးယူခံရပါလိမ့္မယ္။ ၄၂၀ လိမ္လည္မႈအတြက္ ေထာင္ဒဏ္ ၇ႏွစ္၊၄၆၈ အတုျပဳလုပ္မႈအတြက္ ၇ ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္၊ ၄၇၁ လိမ္လည္အသုံးျပဳမႈအတြက္ အတုျပဳလုပ္သည့္ေထာင္ဒဏ္ ၇ႏွစ္ကဲ့သုိ႔ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္နိင္ပါတယ္။ ပုဒ္မ၄၆၈ဟာအာမခံမေပးနိင္ေသာျပစ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒကုိနားလည္လ်က္ ျပစ္မႈကုိေရွာင္က်ဥ္နိင္ၾကပါေစဟု ထပ္မံသတိေပးထားပါတယ္။
ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေရးေလ့လာလႈပ္ရွားသူ ပူးဇုိသုမ္မႈန္ကေတာ့ အိႏိၵယနွင့္မေလးရွားေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္အေရးဟာ Nationwide Ceasefire Agreement (NCA) အရ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံျပီး ျပတ္ေဆာင္ရြက္နုိင္မွသာ နံပါတ္ (၁) ဘ၀လုံျခံစြာမႈရွိရမည္ (၂) လူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိအိမ္ျပန္နုိင္ရမည္ (၃) အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ ေရးအတြက္ UNHCR နွင့္ အစုိးရမွ သင့္တင့္မၽွ်တေသာ ေထာက္ပံ့မႈေပးနုိင္ရမည္။ ဒီအာမခံခ်က္ေတြ ေပးနုိင္မွ ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္မယ္။ UNHRC မူအရ ဒုကၡသည္ေတြအိမ္ျပန္ေရးဟာ ကုိယ့္သေဘာထား ဆႏၵအရျဖစ္ရမည္ (Repatriation must be voluntary return)ဟု ၂၀၁၈ခုနွစ္ ၾသဂုတ္ (၁၃)ရက္ သူ႔ရဲ႕ဖိစ္ဘုတ္စာမ်က္နွာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ခ်င္းျပည္နယ္အစုိးရလူမႈေရး၀န္ၾကီး ေပါလြန္မင္းထန္ကေတာ့ အစုိးရေနျဖင့္ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြ ကုိယ့္ဆႏၵသေဘာထားအရ အိမ္ျပန္မည္ဆုိပါက သူတုိ႔ေနရာထုိင္ ခင္းအတြက္ ျမိဳ႕နယ္တုိင္းတြင္ ေျမေနရာခ်ထားေပးေရး လမ္းညြန္ခ်က္ကလြဲျပီး ထူးထူးေထြေထြစဥ္းစားေပးတာမရွိေသးပါဘူး။ ဘ၀ရပ္တည္နုိင္ေအာင္ ခ်င္းျပည္နယ္အစုိးရမွ စုိက္ထုတ္္ေပးနုိင္တာ ရွိမယ္မထင္ဘူး။ အခုမေလးရွားနုိင္ငံမွ က်င္းပသည့္ျပည္ပေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္ အေရးေဆြးေႏြးေ ရးကိစၥမွာလည္း ခ်င္းျပည္နယ္ကုိယ္စား ေစလြတ္တာမရွိဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ေတာ့ သူတုိ႔သေဘာဆႏၵအရ ျပန္လာမွ ေျမေနရာစီစဥ္ေပးမယ္ဆုိေလာက္ပါပဲလုိ႔ The Chinland Post ကုိ ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၈ခုနွစ္၊ ဇြန္လ (၁၉)ေန႔ရက္စြဲျဖင့္ UNHCR ရုံးမွ အိႏၵိယနွင့္ မေလးရွားေရာက္္ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား ဒုကၡသည္ အျဖစ္မွ ရပ္စဲေရးထုတ္ျပန္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး မေလးရွားနုိင္ငံ ကြာလာလမ္ပူျမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၈ခုနွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၃-၁၅ အတြင္း နုိင္ငံတာခ်င္းေခါင္းေဆာင္မ်ားက ခ်င္းဒုကၡသည္အေရးနဲ႔အစည္းအေ၀း (Chin Refugee Consultation meeting) လုပ္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အစည္းအေ၀းတက္ေနေရာက္ေနသူမ်ားက 1. Salai Saw Mya (Representative From Myanmar 1st Secretary, CPP), 2. Salai Aung Ling (Representative From Myanmar Secretary, CLD), 3. Salai Aung Min Hlaing (Representative From Myanmar Secretary, ACNP) 4. Salai Isaac Khen (Representative From Myanmar) 5. Ram Tinthei (Representative From Australia) 6. Tial Hnem (Representative From Australia) 7. Salai Elaisa Vahnie (Representative From BACI) 8. Pu Lian Uk (Representative From USA) 9. Pu Do Khan Khup (Representative From USA) 10. Sang Hnin Lian (CHRO) 11. Michael (CHRO) 12. Bawi Lian Mang (CNF/CHRO) 13.Victor Biak Lian (Canada) 14. Amy (Fortify Rights) တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
မေလးရွားနုိင္ငံတြင္ ျမန္မာေရြ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား တရား၀င္ အလုပ္လုပ္ကုိင္သူ ၂သိန္းနွင့္ တရားမ၀င္ ၃သိန္းနီးပါးခန္႔ရွိေၾကာင္း၊ ထိုင္းနုိင္ငံတြင္ တရား၀င္လုပ္သား ၂.၂သန္းနွင့္တရားမ၀င္ ၃.၈သန္းခန္႔ရွိေၾကာင္း ၂၀၁၇ခုနွစ္၊ ဇူလုိင္ ၂၂တြင္ Irrawaddy အြမ္လုိင္းတြင္ေဖာ္ျပထားတာေတြ႔ရျပီး ျမန္မာအစုိးရဖိတ္ေခၚမႈျဖင့္ ၂၀၁၇ခုနွစ္၊ ဇြန္လ (၂၉)မွ နုိင္၀င္ဘာ (၂၇) (၅)လအတြင္း ထုိင္းနုိင္ငံဖက္ကေန ျမန္မာေရြ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား ၁၅၀ ၀၀၀ခန္႔ အိမ္ျပန္ခဲ့ရတယ္လုိ႔ ၂၀၁၇ခုနွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ (၁) Myanmar Times အြမ္လုိင္းတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမန္မာအစုိးရက နုိင္ငံျခားေရာက္တရားမ၀င္ျမန္မာမ်ား ျပည္ေတာ္ျပန္ေရးဖိတ္ေခၚခ်ိန္မွာပဲ ဘ၀ေဘးအႏၱရယ္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ၾကိဳးစားေနၾကေသာခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ကေတာ့ လမ္လည္မႈျဖင့္က်က္စားေနေသာ ျမန္မာပြဲစားမ်ား၏ ငါးျမွားစာသာျဖစ္ေနရအုံးမလားဆုိတာ ဘယ္သူသံသယကင္းနုိင္မွာနည္း။+++
About The Author
