(8888) Le Hakha Sianghleirun Siangngakchia Bu Hruaitu Hna

0

Salai Mangpau

Kawl ramkomh (Union of Burma) tuanbia ah Sianghlerun siangngakchia cawlcanghnak hi a biapi ngai. Mirang pennak (Colonial) duhlonak, Ralkap uknak duhlonak, Socialist cozah duhlonak ti bantuk pawl doh-aunak le cawlcanghnak ah hmaisuang an si lengmang. Kanmah Chinmi chung zong in kan pa le deuh chan, kan u le deuh chan, kanmah chan le kan nau le deuh chan tiang ah hmaisuang in lamhruaitu an si tawn. A bik in CNF hrinnak le miphun i ṭhanghnak ah biapi in Sianghleirun siangngakchia hruaitu hna hi lamsialtu le hmaisuang an rak si.

Atu lio ah zapi nih theih bik mi 8888 Sianghleirun siangngachia hruaitu pawl, Kawl pawl hlan ah kanmah Chinmi Sianghleirun siangngakchia pawl hi hmaisuang an rak si ve ko ti khawh a si. Thongthlak, thah le sianginn in chuah mi Chin Sianghlerun siangngakchia pawl hi an rak um lengmang.

(8.8.88) thlennak

Sihmanhsehlaw vawlei cung chan tiluan nih Kawlram zong a hun den ve. 1980 hnu ah Information Technology nih kan vawlei a bitter chin cang. Duhpoah uknak a lo ziahmah i Socialism a ram bi chin lengmang. Mifim phu (Middle class) fonh hram an thawk ṭhan i mirun phu (civil society) an fek ṭhan. 1974 in 1990 kar ah mirun phu hruainak in Asia, Africa, East Europe le Latin-America ah hriam tel lo in ram 30 leng kai democaracy ram ah an i thleng. UN, America le EU zong nih mipi an hung kan dirkamh, luatnak lam an kan sialpiak, an kan au kanh, INGO phunphun an chuak.

1987 ah cun Kawlram Sianghleirun siangngakchia an lung aa rual pin ah mifim phu nih an dirpi hna. Mipi nih zulh a si. A pennak a rawk kho lai lo tiah ruah mi Ne Win cozah ralhruang pi cu kuan pakhat hmanh a ngei lo mi mirun phu thisen tamtuk nih 8.8.88 ah an hrilh put. Culio hruaitu hna cu ‘All Burma Student Union’ (ABSU) ṭhiam an si i Chairman ah Min Ko Naing, Vice ah Aung Din, General Secretary ah Moe Ti Zone hna an rak si.

Chin state township kip zong ah Sianghleirun siangngakchia nih an kan hruai colh ko. Chin dihlak huap Chin Student Union (CSU) cu August 1988 ah Falam ah an dirh. Chairman ah Salai Khua Uk Lian (Ne Win cozah nih Rangoon Sianghleirun in nunchung phuah mi, CNF Chin paral ṭha), Vice ah Salai Zadolla (Kalaymyo, NLD MP Pu Do Thawng fapa), GS ah Salai Tawk Lian (RIT sianghleikai, Falam) an rak si. Rangoon, ABSU ah CSU nih va peh ding ah Chairman Salai Khua Uk Lian le Chin middle class in Salai Sang Hlun (Kalaymyo, CNF vice Chairman, Chin miphun caah nunnak a liammi CNF Chin paral ṭha) an rak thim hna i ABSU ah an va i peh colh ve.

Rangoon um Chin Middle Class an rak i ṭom colh ve. Rangoon Chin hruaitu hna cu Salai Lian Hmung (CNLD Vice, UNLD Secretary, ENC GS & Vice), Salai Ram Ling Hmung (CNLD Chairman, UNA Board of Chairman), Pu Nang Lian Thang (Japan) hna an rak si. Hakha ah middle class pawl an i ṭom colh ve i Chin Seino Organization (CSO) an dirh colh ve. Hruaitu ah Salai Zing Cung (CNF Chairman, NDF GS, Chin kan paral ṭha), Salai Uk Lian Thang (Chin miphun ca ah nunnak a liammi CNF Chin paral ṭha), Salai That Ci (CNF Chief Justice, Chin miphun ca ah nunnak a liammi CNF Chin paral ṭha) le a dang tampi an um len rih.

1988 Sianghleirun siangngakchia cawlcanghnak ah hin Chin Sianghleirun siangngakchia hruaitu hna hi hmaisuang an rak si ve. A bik in Ne Win nih a hruai mi Socialist cozah nih 1988 Sianghleirun siangngakchia cawlcanghnak ah a hmasa bik sianginn in a rak chuahmi hna mi tlawmte lak ah Chin Sianghleirun siangngakchai pawl an rak i tel.

Atu hi ‘88 generation’ siangngakchia hruaitu aa timi (le kan timi hna) hlanpi in Hakha Siangheirun siangngakchia hruaitu a rak ṭuan mi Salai Khua Uk Lian cu 1988 March thla ah Final year a kai lioah sianginn in an rak chuah. Cun 1988 May thla ah Hakha Sianghleirun siangngakchia hruaitu a rak ṭuan balmi Salai Victor Biak Lian (Victor hi a minhram a si i Biak Lian hi CNF a luh hnu ah vok a thah i aa sak chap mi a si. Atu ahcun zapi nih Pu Victor Biak Lian tiah kan theih) zong sianginn in an rak chuah ve ṭhiamṭhiam. Socialist cozah dohaunak a hram in a cawlcangtu an si kha Socialist mihlathlai (MI) pawl nih an rak ngiat hna i an rak theih hna caah a si.

1988 ram pumpi buai hnu in Chin Sianghleirun siangngakchia tampi cu CNF ah rak luh i rak cawlcangh a si. Khuaruahhar ngai a si mi cu Hakha Sianghleirun siangngakchia hruaitu a rak ṭuan mi hna Salai Sang Hlun (tleicia, CNF vice chairman), Salai Khua Uk Lian, Salai Victor Biak Lian, Salai Cung Bik Ling hna hi CNF ah a lut hmasa mi le hruaitu an rak si hna.

Atu ah tuanbia a vun sau tikah ‘88 Generation’ ti bantuk le 1988 lio cawlcanghnak ah tuanbia a phunphun in chim a si bantuk in ‘88 generation’ aa ti mi hna pawl hlan ah hin Chin Sianghleirun siangngakchia pawl hi hmaisuang an rak si ve ko timi hi cinken awktlak tuanbia pakhat a si tiah ka ruah tiah Salai Bawi Lian Mang nih a chim.

1988 Sianghleirun siangngakchia cawlcanghnak nih ram pumpi Democracy doh-aunak a rak chuahpi. 1988 ram pumpi democracy doh-aunak le cawlcanghnak cu March thla in a rak i thawk mi a si tiah ti khawh a si. Cun micheu nih cun 1987 Ne Win cozah nih phaisa a rak thah lio i Chin Sianghleirun siangngakchia pawl cangcanghnak in a ci a kho mi a si a timi zong an um. Cun siangngakchia cawlcanghnak cu Mirang pennak duhlonak in a rak i thawk mi a si ti zong ah a sual ṭhiam ṭhiam hnga lo. A biapi mi tu cu siangngakchia hi mi ralṭha an si. Dothlennak tampi hi siangngakchia nih an thawk mi a si timi tu cu kan pom lo hmanh ah el awk ah a har pah men lai dah. (Salai Bawi Lian Mang ṭialmi chung in lak mi a si).

Credit/ Salai Khin Maung Thein- Chinram Fimthiamnak cauk

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: