Zeiruangahdah Hong Kong Minung Nih Tuluk Cozah An Zumh Khawh Hna Lo

0

The Chinland Post – Online |2019 November 23| Hong Kong khua cu British (UK) nih a rak pen lio ah Tuluk ram cu a si a rak fak ngai. Cozah ihruai ning a that lo pinah eihmuarnak zong tampi a rak um len. Tuluk ram zapi cu sifak le rethei ngai in an um. Hiti a si caah siangngakchia hruainak in 1989 kum April 15 ni ah Tuluk khualipi simi Beijing ah duhlonak a rak langhter. Duhlonak a langhtertu nih an rak halmi cu; Eihmuarnak in a khatmi Tuluk cozah hruaitu Communist Party kan hrawh piak uh, a zalenmi zaukphung kan pe uh, a zalongmi chimrel khawhnak le Media zalonnak kan pek uh, tiah an rak hal.

1989 kum April 15 in duhlonak langhter cu thok a si i nikhat hnu nikhat duhlonak langhter an zual chin. Khualipi Beijing lawng ah si ti loin Tuluk ram khuapi 400 tluk ah duhlonak langhter a si cang. Hi tikah cozah lei nih zeiti khamawk an theih lo caah May 20 niah ralkap minung 300000 cu khualipi Beijing ah an rak kuat hna. Asinain, duhlonak langhter cu a zual peng rih ko. Cucaah 1989 kum June 4 (duhlonak an langhter thla hnih fai a si ah) ah Tuluk cozah nih cun Martial Law (ramchung daihnak caah ralkap thazaang hman) hmang in duhlonak a langhtertu hna cu meithal kahnak in an rak thah hna. Siangngakchia minung thong renglo an rak thi i minung tampi zong hliamhma an rak tong. Tuluk ralkap nih mahti an rak thahnak hmun cu khualipi Beijing i ummi Tiananmen Square timi hmun ah a si. Communist Party hruaimi cozah nawlpeknak in ralkap nih ramchung minung tamtuk an rak thah lio ah hin Hong Kong minung zong nih an rak ngaihchiat pi tuk ve i minung thong 10 renglo nih Hong Kong khuapi ah lamzawh in ngaichiatnak an rak langhter i Tuluk cozah cu an rak mawh chiat hna. Mahti ramchung ithahnak a chuah cu a min ah “Tiananmen Square Massacre” le “89 Democracy Movement” tiah camcin in theihmi a si.

Photo; Tuluk khualipi Beijing ah a ummi Tiananmen Square a si (1989)

Tiananmen Square Le Atu Lio Hong Kong Buainak Ipehtlainak

Hong Kong cu mahte aa ukmi khuapi a si caah Tuluk ram nakin a let tampi a zalenmi khuapi a si. Cucaah, Tuluk lei in minung tampi cu an ram chuahtak in kumchiarte Hong Kong ah hmun an rak khuar lengmang. 2018 kum hramthok hrawng khan Hong Kong khuami Chan Tong-kai (19) nih a nungak naupawi liomi cu Taiwan ah a rak thah. Chan Tong-kai cu Hong Kong ah a kir i a sualnak-a nungak a thahnak kong cozah sinah aa phuang. Hong Kong biaceih zung nih mah hi cu kanmah nih biaceih khawh a si lo tiin Tuluk ram ah an rak kuat (Extradition bill). Mah ti an kuat tikah Hong Kong rammi an lung a tling lo tuk i tukum June thla khan lamzawh in duhlonak langhter an rak thok hmasa bik cu a si.

Hong Kong khuami pakhat khat Tuluk ram ah a bia ceih ding hi Hong Kong minung cun an ruat kho lo. A sullam cu Tuluk cozah nih ningcanglo in bia an kan ceihpiak sual lai ti an phang. A bikin mah tin an phan a ruang cu Tuluk cozah nih Tiananmen Square lio ah minung thah ding in nawl a chuah caah ‘ramchung minung thinsen chuah hmangmi cozah’ an si tiah an ruah.

Atu lio a dai kho rih lomi Hong Kong buainak zongah Tuluk ram Media tampi nih cun Hong Kong khuapi cu a pahnihnak ‘Tiananmen Square’ a si te lai tiah an chim. Hong Kong khua duhlonak a langhtertu nih an tih cemmi cu People’s Liberation Army (PLA) pawl an van i rawlh sual lai ti a si. PLA ralkap hi Hong Kong minung an si lo, Tuluk lei in van thlahmi ralkap an si (An lahkhah cu Hong Kong khuapi cozah nih an pek hna). Tuluk cozah pi nih nawl a pek sual hna ahcun Hong Kong khuapi ah thisen tampi a luang khomi a si.

Hong Kong khuapi cu tukum lawng si loin kum dang zong ah lam zawh in cozah dohnak an rak tuah lengmang cang. 2014 lio khan ‘Umbrella Movement’ timi ‘Nithawng chinh’ in duhlonak langhter cawlcanghnak zong ni 70 leng an rak tuah, aupi cang. Tutan buainak cu tukum 2019, June thla ni 9 khan an rak thok (ni 130 leng a si cang).

Hong Kong duhlonak a langhtertu nih an halmi phun (5)

Cherhchan:
https://www.scmp.com/comment/letters/article/3025345/hong-kong-may-be-new-tiananmen-square-centre-democratic-movement

https://en.wikipedia.org/wiki/1989_Tiananmen_Square_protests

https://www.inkstonenews.com/politics/chinese-internet-users-evade-censors-support-hong-kong-protests/article/3014352

Yan, (19 November), lecturer on “Media Law and Ethics”

Tami, “Reporting Hong Kong and China”, South China Morning Post (Editor).

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: