Zohchunh Dingmi Afghanistan Sining

0

Photo: CNN

Salai Bawi Lian Sang | 2021 August 19 – Ralhrang tiah kawhauh pengmi Taliban kuttang ah Afghanistan ram ningpi cu a tla ruangmang ko cang. Zohchun tlak tiah ka hun tlangtar tik ah, phun dang in a ruat mi zong um khawh a si. Asinain, hika ah dirpimi le covo le tlukruannak kongkau le sining kha silo in, minung lungput le ziaza lei hoihtu in ka hun char duh mi a si.

Tutan, kum 20 fai an dirkamh mi Afghanistan cozah le rampi cu U.S., President Joe Bidden lei kap in zoh tikah a biakhiahnak a palh tiah morhphurh thlu a tha lo tiah a ruatmi an um. A cheu nih, US cozah cu an soisel ngaingai ve thiam. Vawleicung ah a thawng bik, raltuk a thiam bik le a hriamnam a tha bik tiah ruahmi USA nih can saupi training a pek lawng siloin hriamnam tiang an pekmi cu Afghanistan ram a si. An ram runvennak tuanvo a latu ding Ralkap kha an si. US Ralkap hi Afghanistan ram ah an cam khua a sau cang. Nihin ahcun kum 20 a tling cang i, Afghan ram sersiamnak ah US Dollars billions in an dih tiah an ti.

A luan ciami kum 20, Sept. thla ah Ralhrang nih US an tuk hnu in, President Bush nih, raltuknak a rak thawk mi a si. President pali an i thlen hnu ah, tutan President tang ah an ngol mi a si. Tu bantuk in, US ralkap kir ding in biakhiahnak an tuah hlan ahhin, US cozah le Taliban cu Qatar ram ah biaruahnak le remdaihnak kong caihnak zong an ngei ta, nain zeidah hnatlaknak a si timi bel cu hi capar tawi ah tenh ka timh mi a si lo.

US Ralkap lawng silo in amah nih hruaimi North Atlantic Treaties Organization timi NATO nih Kum 20 chung an bawmh. An [Afghan] ram sersiamnak an bawmh hna, raltuk training an pek hna, hriamnam thatha an pek ko hna. Nain, zeiruang ahdah US le NATO an chuah hnik bak in an tluk colh? Zeidah an chambaunak a si? Afghanistan caah an herhmi hriamnam le tangka bawmhnak pehzulh ding in US President Bidden zong nih bia a kamh hna. Sisehsehlaw caansau hmanh a rauhhlan ah Afghanistan cozah cu Taliban nih fawi tuk in a lak diam ko. Afghanistan Ralkap cu zeiruang ah dah Taliban nih an tei khawh hna? timi biahalnak hi ruahlo awk a tha lomi a si.

Taliban nih fawituk in a lak khawhnak cu Afghanistan cozoh ralkap teiman thluknak lungthin an ngei lo tikhawh a si. CNF/A President Pu Zing Cung nih ral teinak hi hriamnam ah a si dih lo, lungthintu ah a si deuh a ti bantuk in Afghanistan ralkap an lungthin ah ram caah ral ka doh timi an ngei lo.

US President Joe Bidden nih ethnic/miphun kip hruaitu vialte kha hmun khat ah tangti ulaw nan ral hi ven khawh izuam u tiah TV pulpit cung in a au hnawh hna. Cunglei hruaitu hna an dirhmun a feh lo hnu ahcun, an tang Ralkap pawl an ral a chia i, tlik le zam rumro an bawmh. An nunnak an siang ti lo. Afghanistan cozah nih ralkap sing-3 (300,000) thazang kan ngei an ti. Raldohnak tak ah cun ral a tu kho dingmi an ralkap thazang a tlawm. Sing 3 ralkap rual cu Sing 1 hmanh a tling lomi Taliban (75,000 tluk an si tiah an ruahdam) nih zeitindah fawi tuk in an tei khawh? An chim bik mi cu, cozah hruaitu cheukhat cu zeitindah tangka bawmhnak kan hmuh lai ti mi le zeitindah ka ziknawh (Corruption) lai timi lungput an ngeih ruang ah ral sunghnak fakpi tiang a chuakter tiah an purhdah.

Zeitlukdah Afghanistan ralkap rual an lungput a si ti ah cun India nih raldoh vanlawng MI 35 a pekmi hmanh cu a khaltu (mawngtu) ngei lo tiang an phan. An dirhmun a ningcang lo tuk ruang ah an sining dikfel lo ruang ah Taliban nih fawite in an lak khawhnak hna a si tiah an ti.

Atulio kan dirhmun ah, kan Myanmar ram ah Ralhrang uknak hi kanmah tein kan doh lo i, UN lei ruahchannak a tlawm tuk mite R-2-P tbk. lutding le US cozah le hawikom ram pawl bawmhnak ding lawng a hngah peng rih mi a dik lomi a si. Cucu, kan zapi in kan si tiah ka tinak silo in, a cheukhat mipi kan lungthin ah a um rihmi hi a poi. Ramdang in raltuk vanlawng le Tilawng ramri an phan cang tbk., R2P kong ni te in ca post peng, US ralkap Thailand/Bangladesh ram a phan cang ti pawl a tial mi an um peng rih. Hihi a dik lo, ruahchannak palh a si kho. A va hman phom i, an kan dirpi ahcun a tha tuk ko hnga, nain rinhchan di hawk cu an tha hnga lo.

Vawleicung ah a liam cia caan raldohnak le thilsining theihfiang tung loin Facebook ah raltha ngaite in a au khuang sawhsawh mi kan um, kan tam rih mi hi a poi! Keimah nih ka theih tinak cu silo nain, thil th ahcun ka ruat lo. Cucaah, Zasang Cinzah nih, Afghanistan ram nih a kan cawnpiak ngai mi cu, Ral teinak hi Hriamnam lawng ah aa hngat lo. Miphun dawtnak lungput, dinfelnak le lungrualnak ahhin teinak cu a um tiah a ti bantukin Thaupau dohthlennak hi ralhrang uknak a duh lomi vialte nih lungthin tak tei in kan tan rual ding hi a herh bik mi a si.###

About The Author

Na ruahning rak langhter ve.. (Leave a comment)

%d bloggers like this: